Lichting 2014: Ena Sendijarevi? over Fernweh

‘Ik wil met schoonheid ontroeren’

Deze zomer neemt de Filmkrant het jonge regietalent onder de loep. Wekelijks verschijnt een interview met een afgestudeerde regisseur uit de lichting van 2014. Er wordt een selectie gemaakt uit het werk van de Nederlandse Filmacademie, de Hogeschool van de Kunsten Utrecht en de Willem de Kooning Academie. Scenarist en regisseur Ena Sendijarevi? (NFA) vertelt over haar fictiefilm Fernweh: "Een film moet bezit van me nemen."

Fernweh toont een dertienjarig meisje dat vanuit een jongereninstelling bij een familie op het Nederlandse platteland terecht komt en daar niet kan aarden. Je bent zelf op je zevende vanuit Bosnië naar Nederland gevlucht en bent veel verhuisd. Wat betekende deze film voor jou? Soms zit je met gevoelens waar je je geen raad mee weet. In mijn geval was dat thuisloosheid: heimwee hebben zonder dat je een specifieke plaats hebt om naar te verlangen. Ik kon het ófwel relativeren door met iemand te praten en zo een plek geven, ófwel het voor een film gebruiken door het op te blazen en uit te vergroten. Nu ik er anderhalf jaar mee bezig ben geweest en heb ik vrede mee. Migratie houdt me bezig, omdat reizen iets is dat al zolang bestaat en zoveel invloed heeft op de wereld. Toch zou ik mezelf nog geen specifiek thema toe willen schrijven, omdat ik me niet wil vastpinnen. Ik wil constant om me heen blijven kijken, zodat mijn volgende subject zich kan aandienen.

Fernweh is een sobere film met weinig dialogen. Waarom was dat de beste vorm om dit thema te vatten? Voor mij is het doel van film een gevoel overbrengen en emoties losmaken. In het geval van Fernweh had ik die thuisloosheid letterlijk kunnen vertalen, bijvoorbeeld via een verhaal over de strubbelingen in een asielzoekerscentrum. Ik heb het via een metafoor gedaan, omdat je in vijftien minuten niet zo dicht bij een personage kunt komen als ik zou willen. Ik benader een korte film liever als een gedicht. Een gevoel kun je bij uitstek op een abstracte manier overbrengen. Ik vond het grappig dat ik het compliment kreeg dat ik de kinderen in die instellingen zo goed onder de aandacht bracht, terwijl dat voor mij echt van ondergeschikt belang was.

Je film kenmerkt zich door doordachte, statische shots. Zie je jezelf als een esthetische filmmaker? Ik hou wel van films waar je een tijdlang naar een beeld mag kijken en dat gewoon mooi mag vinden. Daarom ben ik gek op het werk van bijvoorbeeld regisseur Carlos Reygades en de videokunstenaar Richard Mosse. Zij kunnen je met schoonheid alleen al ontroeren. Dat heb ik ook geprobeerd. We hebben gedraaid op 16mm, een filmmateriaal dat associeer ik met tijdsloosheid en verstilling. Er huist een verlangen naar vroeger in. Dat sluit thematisch aan bij Fernweh.

Heb je al ideeën voor volgende films? Waar sta je over vijf jaar? Voor mijn volgende film wil ik in elk geval werken met meer dialoog en humor. Ik denk nu aan een film die zich afspeelt op één locatie, een hotel in de middle of nowhere. Je volgt verschillende personages, die elk een eigen verhaallijntje hebben en dat het enige dat ze verbindt, is die plek. Hun geschiedenissen zullen elkaar steeds lichtjes raken, maar ze grijpen niet volledig in elkaar. Ik stel me iets voor als L’inconnu du lac. Die speelt zich helemaal af rond een meer. Dat lijkt me ook wel wat: gewoon op pad met een groep mensen en dan lekker iets gaan maken.

Laura van Zuylen