Kurt Platvoet over Beenlampman

De nieuwe reeks Centraal verzamelt zes verhalen van veelbelovende makers die beginnen en eindigen op station Rotterdam Centraal. In de vijfde aflevering, geregisseerd door Kurt Platvoet, wordt het been van techniekdocent Jos Tax na een onverwachte aanrijding geamputeerd. Waarop hij zijn verloren ledemaat wil transformeren tot schemerlamp. Platvoet: ‘’Dat is gewoon hartstikke ranzig.”

Beenlampman laat zich in de eerste scènes omschrijven als de kroniek van een ellendeling. Hoofdpersoon Jos Tax (Bob Schwarze) verliest op een dag zijn baan als techniekdocent en tot overmaat van ramp ook nog eens zijn been, na een ongelukkige botsing met een auto. In het ziekenhuis komt hij vervolgens met enige verbazing tot de constatering dat hij voortaan door het leven zal gaan zonder zijn geliefde lichaamsdeel. Maar is het niet mogelijk om het geamputeerde ledemaat een tweede leven te gunnen als lamp? Waar ziekenhuispersoneel afwijzend reageert, manifesteert Jos’ kamergenoot Robbie (Ray Fuego) – een mysterieuze ziekenhuispatiënt – zich als medestander.

Hoe kwam je bij het idee voor deze film? “Dit verhaal is echt gebeurd. Ik las een recensie van een stripboek van Michiel van de Pol en daar stond in dat een man een lamp had gemaakt van zijn been. Dat verhaal deed direct iets met mij. Toen heb ik de striptekenaar een e-mail gestuurd met de vraag hoe hij hieraan kwam. In de strip gaat het allemaal anders dan in mijn film, maar is de invalshoek ook dat de hoofdpersoon het been terug wil van het ziekenhuis, maar dat mag niet.”

Platvoet, die met veel enthousiasme en glunderende ogen vertelt over zijn film, pakt zijn telefoon erbij om het bewijs te tonen. “Deze man kreeg kanker in zijn been en vroeg aan de arts of hij er een lamp van mocht maken. Het ziekenhuis vond het een rare vraag, maar evenwel interessant. Ze hebben hem toen geholpen. Maar deze gebeurtenis is eigenlijk niet zo interessant. Toen ging ik voor mijn research naar een chirurg. Want ik had een aantal ziekenhuizen gebeld, en die zeiden: ‘Dat geven we gewoon mee.’ Toen dacht ik: shit, ik heb geen film. Gelukkig zei de chirurg dat ze een geamputeerd been nooit zouden meegeven, want dat is gewoon hartstikke ranzig.”

Eigenlijk is het helemaal niet zo raar, dat je na een amputatie je ledemaat terug wil. Of wel? “Dat vond ik ook! Toen ik de film aan het ontwikkelen was, was de VVD net begonnen met de ‘Doe Normaal’-campagne. En de Beenlampman was natuurlijk niet normaal. Ik wilde graag onderzoeken hoe dit in de film wél normaal kon worden. Zodat de film een ode werd aan de abnormaliteit die in ons allemaal zit.”

We zitten gevangen in een systeem waarin ‘normaal doen’ de norm is? “Mijn film is een vorm van kritiek op normaal doen. Jos’ abnormale wens wordt de kop ingedrukt omdat iedereen maar normaal moet doen.”

Je film knipoogt – met engelenzang en een lijdende protagonist – ook naar religie. Of misschien is religieuze toewijding de juiste uitdrukking? “Ik zie vooral de drang om iets te volmaken. Uiteindelijk gaat de film voor mij over iets scheppen, creëren. Op het einde zag ik mezelf in Jos, de Beenlampman was de beenlamp geworden.”

Het eindresultaat ontstond dus pas tijdens het filmen?  “Terwijl ik eraan werkte, en ook tijdens het draaien en monteren, realiseerde ik me: oh, het gaat ook hierover en dit zit er ook in. Maar Beenlampman gaat ook gewoon over een man die een lamp maakt van zijn been. Wat mij zo aantrok aan de beenlamp, is dat het zo’n abstract concept is. Je kan er van alles in zien. Ik wilde vooral elementen erin verwerken die multi-interpretabel zijn. Tegelijkertijd is het natuurlijk niet voor niets een lamp die licht uitstraalt. Mijn film draait ook om verlichting.”

Was het vanaf het begin de bedoeling dat de hoofdpersoon een man van middelbare leeftijd zou zijn?

“Het was de bedoeling dat het een man zou zijn die je op straat voorbij zou lopen. Een grijze muis die tot bloei komt door een abnormale keuze te maken. Door af te wijken van de norm, groeit hij.”

Hoe kwam je bij de tegenspeler, de hevig getatoeëerde rapper Ray Fuego? “Mijn film gaat over lichamelijkheid, abnormaliteit. Ik was ongelooflijk geïntrigeerd door gezichtstatoeages. Ik kon dit maar moeilijk bevatten. Jos moest in het ziekenhuis een bondgenoot krijgen die zijn lichaam beschouwt als een soort kunstwerk. Want hij maakt een kunstwerk van zijn been, en Robbie van zijn lijf. Ik ging dus op zoek naar een acteur met tatoeages in zijn gezicht, en die zijn er niet. Toen tipte een vriend van mij Ray Fuego. Ik googelde hem en las interviews. Het is een interessante, intelligente gozer. Hij had net de 3voor12-prijs gewonnen en zei in een interview dat hij volgend jaar een boek wilde schrijven, en in een film wilde spelen. Deze gozer wilde ik hebben.
“Ray is heel zen, en begreep precies wat ik met het personage wilde. De twee mannen moesten elkaar vinden op het dieptepunt van hun leven.”

Uiteindelijk krijgt het fatalisme van Jos een positieve wending. “Beenlampman gaat over jezelf heruitvinden op het moment dat je alles kwijt bent, tot aan je been toe.”

Beenlampman wordt vrijdag 29 november om 21.30 uur uitgezonden op NPO3