Jim Jarmusch over Gimme Danger

Naar aanleiding van Gimme Danger, zijn documentaire over de Stooges en Iggy Pop, vertelde Jim Jarmusch tijdens het Filmfestival van Toronto over zijn aanzienlijke muziek­kennis en brede smaak: "Hiphop? Ik dans er niet op maar ik luister er graag naar."

Door Boyd van Hoeij

"Gimme Danger was een moeilijke shoot omdat de financiering niet rond was toen we begonnen en ik tussendoor twee fictiefilms heb gedraaid", vertelde Jim Jarmusch, september tijdens het Filmfestival van Toronto waar hij ook zijn poëtische drama Paterson aan het publiek voorstelde. (Daarin zit overigens ook een verwijzing naar Iggy Pop, die in 1970 door de Girls’ Club van de stad Paterson in New Jersey werd uitgeroepen tot ‘sexiest man alive’.) "Als iemand de definitieve documentaire over de Stooges moet draaien dan wil ik eigenlijk dat jij dat doet, zei Jim [Osterberg, de echte naam van Iggy Pop] zo’n acht jaar geleden. Het is uiteindelijk een soort fanfilm geworden. Niet echt iets nieuws maar een documentaire die met liefde en respect gemaakt is."
Voor het antwoord op de vraag welke muziekinvloeden belangrijk waren tijdens zijn jeugd gaat Jarmusch er eens goed voor zitten: "Ik kom uit Akron, Ohio, dus het industriële Midwesten. Als tiener luisterde ik naar de Stooges, MC5 [allebei uit Michigan, de staat net ten noorden van Ohio] en naar The Velvet Underground uit New York. Die muziekhelden uit mijn jeugdjaren hebben mijn muzieksmaak gevormd. Bovendien zijn het de voorlopers van wat nu soms als ‘punk’ wordt aangeduid, hoewel ik nog steeds niet weet wat die term precies betekent. Het zijn niet alleen vrienden, ze inspireren me ook nog steeds. Ik heb zelden last van nostalgie maar ik moet eerlijk zeggen dat ik absoluut, tot aan mijn dood, mijn bewondering en respect voor hen zal uitdragen."

Minimalisme
In hoeverre deze protopunkers Jarmusch zelf hebben beïnvloed is een vraag die ook een lang antwoord krijgt: "Ze hebben me professioneel én artistiek beïnvloed. Ten eerste probeerden ze nooit liedjes te schrijven die op de commerciële radiostations gedraaid zouden worden. Ze maakten muziek die ze zelf wilden horen en waarin ze geloofden. Zoals Johnny Rotten zei: ‘We mean it, man!’ En ik hou van hun minimalisme, dat ze probeerden hun muziek zo bloot en zo kaal mogelijk te houden, zonder franje. Daar kan ik mezelf heel goed in vinden. De Ramones en de Sex Pistols waren daar heel goed in. Die probeerden elk liedje tot de essentie terug te brengen. The Clash deed weer het tegenovergestelde, zij verwelkomden altijd andere invloeden, zoals reggae, rockabilly en later zelfs hiphop. Dat is iets waar ik ook van hou. Alan Vega van [elektronische protopunkband] Suicide is recentelijk overleden, maar als we het over muzikale vernieuwingen willen hebben… Wat een bezieling en wat een inspiratie!"

Punkregisseur
Jarmusch moet lachen als hij wordt gevraagd of hijzelf als ‘punkregisseur’ zou kunnen worden omschreven: "Dat heb ik liever niet [lacht]! Maar deze invloeden maken absoluut deel uit van mijn leven en ik ben met veel van hen bevriend: Joe Strummer, Mick Jones, Paul Simonon; ik ben de peetvader van de kinderen van Don Letts [die verschillende clips van The Clash regisseerde]. Them are my people.
"Mijn muziekhelden waren buitenstaanders die probeerden bruggen te slaan naar het publiek dat ook uit buitenstaanders bestond. We waren uiteindelijk samen buitenstaanders." De connectie tussen het publiek en de band was bij de Stooges ook heel sterk omdat Pop het stagediven populair maakte, waardoor "de artiest en het publiek samen nog meer één werden", aldus de regisseur.

Verlengstuk
Jarmusch, die ondertussen 64 is, zegt dat het belangrijk is open te blijven staan voor nieuwe muziek: "Ik zie niet hoe mijn leeftijd invloed zou kunnen hebben op wat ik mooi vind. Ik heb ook kinderen in mijn leven die naar mainstream-muziek luisteren en ik ben niet van plan om die oude man te zijn die zegt: ‘Wat is dit voor rotzooi?’ Dus ik luister ook naar Justin Bieber, Selena Gomez en Taylor Swift. Ik wil weten wat er in de hedendaagse muziek gaande is. The Weekend, bijvoorbeeld, is een soort verlengstuk van de muziek van Michael Jackson. Dat is toch prachtig? Voor zoiets kan je niet te oud zijn, denk ik. Hiphop is een soort samensmelting van de sterkste stromingen in Amerikaanse muziek: blues, funk, soul. Ik hou van underground hiphop, gangsterrap en de minder commerciële hiphop, alhoewel ik Kendrick Lamar, die wél heel commercieel is, echt wel een genie vind. Ik dans er niet echt op maar ik luister er wel graag naar.