Jeremy Saulnier over Blue Ruin

'Geweld voedt zichzelf'

Datum 01-05-2014
Auteur
Deel dit artikel

Blue Ruin is een do it yourself-film die het wraakgenre door de mangel haalt. Jeremy Saulnier: "Ik wil laten zien hoe het leven doorgaat na een moord, met al die alledaagse, saaie dingen die ook moeten gebeuren. De praktische kant van moord."

Door Mariska Graveland

Jeremy Saulnier

Blue Ruin is een echte do it yourself-film, een geslaagde hybride tussen wraakfilm en drama. Een dakloze in een wrakkige blauwe Pontiac kiest na de vrijlating van een crimineel voor de aloude methode oog om oog. We volgen hem in de neerwaartse spiraal nadat zijn onhandige wraakmissie is voltooid. Jeremy Saulnier: "Ik stond op het punt om te accepteren dat ik altijd cameraman zou blijven en bedrijfsfilms zou blijven maken. En toen ineens kwam Cannes. Het winnen van de Fipresci-prijs daar was een shock, de première was op een schaal waar we nooit van hadden kunnen dromen. Blue Ruin is voor een groot deel gefinancierd door mijn vrouw en mijzelf, we spaarden wat we konden, want de film was een voortdurend zwart gat dat al ons geld opzoog. Het is fijn om deel uit te maken van de do it yourself-gemeenschap, maar iedereen wil daar ook altijd weer uit ontsnappen, want elke film is een strijd. Ik was alleen in staat om Blue Ruin van de grond te krijgen omdat ik mensen uit de do-it-yourself-gemeenschap ken. Wij hebben allemaal voordeel van elkaars successen. Doe-het-zelven is een oefening in totale macht, want niemand houdt toezicht op de productie en niemand belaagt je met zijn mening. Elke visie die ik op de film had, hoe gebrekkig ook, was puur. Wat je ziet komt direct uit mijn brein, met veel hulp van de crew uiteraard. Ik deed zelf het camerawerk, maar dat was geboren uit noodzaak, niet omdat ik dat zo graag wilde. Ik kon niemand vinden die gratis wilde werken en niet zou klagen."
De stijl van Blue Ruin is zeer uitgekleed, terug naar de basis. Dat blijkt een keuze, geen noodzaak. "Beperkingen geven je vrijheid. De locaties, zoals het huis van mijn moeder waar ik opgroeide, waren gratis beschikbaar, maar het voordeel was vooral dat ik de ruimte goed ken." Omdat de huiselijke locaties in Virginia zo vertrouwd voor Saulnier waren, komen de soms bizarre gebeurtenissen niet al te vergezocht over. De transformatie van hoofdpersoon Dwight van een morsige dakloze naar een ??normaal uitziende moordenaar, suggereert dat we onder bepaalde omstandigheden allemaal een moordenaar kunnen worden. "Ik wilde het wraakgenre dat zo vertrouwd voor ons is, onder handen nemen. Als de slechterik dood is, is dat pas het begin van de film. Je volgt Dwight nadat zijn verwarde wraakmissie is voltooid.
"De meeste wraakfilms hebben een catharsis, vaak de moord zelf, waarna de kijker zich opgelucht en verheugd moet voelen. Maar dat wilde ik niet teweegbrengen. Ik wilde het standaardverhaal laten ontsporen en juist de complicaties en ongemakken laten zien die ik in het dagelijks leven ervaar maar die je nooit in films terugziet. Tegelijkertijd moet het een onderhoudende rit zijn voor het publiek."

Puinhoop
In Virginia zijn geladen wapens toegestaan ??in bars. Blue Ruin zit dan ook vol met wapens. "Hoewel ik zelf niemand ken met een pistool, is Virginia als liberale staat geobsedeerd door geweren. In een eerdere versie zaten wel verwijzingen naar de gun laws, maar die moesten eruit omdat ik het toch iets te overdreven politieke statements vond. Eén statement over wapenbeheersing heb ik wel in de film gehouden: dat een slot op de trekker effectief is. Dat zit in een komische scène, waarin Dwight in twaalf minuten probeert om het pistool te vinden, maar faalt. In films is het altijd zo makkelijk om een ??pistool te bemachtigen, terwijl ik niet zou weten hoe je aan een pistool komt. Als ik in een wraakmissie verzeild zou raken zou ik jammerlijk falen. Ik zou vast de verkeerde persoon doden en het zou een puinhoop worden, net zoals bij de onhandige Dwight. Hij begint berekenend, maar ik wilde juist zijn kwetsbaarheid tonen. Hoe het leven doorgaat na een moord, met al die alledaagse, saaie dingen die ook moeten gebeuren. De praktische kant van moord. Dat vond ik leuk om te verkennen.
"Ook mijn korte film Crabwalk was een hybride film. Een komedie en drama ineen, qua toon in lijn met Blue Ruin, in tegenstelling tot het wat goofy Murder Party. Elk script dat ik daarna kreeg aangeboden was weer een horrorkomedie." Met Blue Ruin beweegt Saulnier zich weer tussen genres, en komen meerdere doelgroepen aan hun trekken. "De scène waarin Dwight zichzelf opereert is voor de genrefans, maar het drama spreekt weer andere mensen aan. Ik hou van special effects en de kunst van het filmgeweld — vroeger maakte ik zelf bloed en zombies — maar nu richt ik me ook meer op de emotionele impact en de personages die erdoor worden geïnfecteerd. De film is wreed maar niet zonder emotie. Het is tragisch maar de kijker blijft niet onbeloond. Er zitten genoeg donkere humor en twisten in de film om niet helemaal gedeprimeerd uit de zaal te komen."

Blauw
De titel slaat op de wrakkige blauwe Pontiac, de auto van Dwight. De geruïneerde Pontiac is een goede visuele vondst, het past bij de toon en het kleurenpalet van de film. Blauw is ook de kleur van de melancholie. ‘Blue ruin’ betekent toepasselijk ‘debacle’. "Als je wilt draaien bij zonsopgang of zonsondergang dan zie je producenten normaal gesproken gelijk met hun ogen rollen, maar wij werkten zo efficiënt dat we bij het blauwe licht van de dageraad konden filmen."
Die twilight zone staat ook voor het onduidelijke gebied tussen goed of fout: de zus van Dwight die hoopt dat de dader lijdt, en oog om oog eist. Een verlangen zo oud als de mensheid. Dat is hoe alle oorlogen ooit zijn begonnen, door Saulnier samengebald in één persoon. Zo gaat Blue Ruin ook impliciet over de grotere tragedie van oorlogsvoering. "Die politieke lading moest er zeker in, de zinloosheid van geweld dat zichzelf voedt. Vaak weet niemand meer waar het geweld ooit begon. Ik wilde laten zien wat er allemaal na de geweldsspiraal gebeurt."