Het hele najaar: Hollandse Nieuwe 2011
Rondom het Nederlands Film Festival gaan er weer het hele najaar nieuwe Nederlandse films in première. Een vooruitblik. We vroegen hun regisseurs:
1 Waar gaat je film over?
2 Waarom wilde je hem maken?
3 Mijn volgende film wordt nu eens…
4 Dit zou de Nederlandse film nodig hebben:
5 Hierom is film zo belangrijk:
Mark de Cloe & Jeroen Berkvens
Life is Beautiful
1 MdC: Life is Beautiful gaat over dromen, leven en liefde. De keuzes die je in je leven maakt, de keuzes die je eigenlijk liever niet had willen maken, en de keuzes die je liever anders had gemaakt.
JB: Life is Beautiful is een collectie van korte films waarin soms grote, maar vaker kleine, basale overwegingen die je in een leven kunt tegenkomen worden getoond. Deze filmische impressies zijn vrij geïnspireerd op enkele van de klassieke gezegden en uitspraken waarvan filosoof en humanist Erasmus er enkele duizenden verzamelde in zijn Adagia. ‘Festina lente’ (‘haast u langzaam’) is daarvan de bekendste. Zo is er bijvoorbeeld een filmpje met een feest dat op een bloedbad lijkt uit te lopen, maar later in het filmpje blijkt dat iedereen elkaar vrolijk met tomaten bekogelt. Het adagium ‘Je hebt angst waar niets te vrezen valt’ is meestal in het dagelijks leven waar, gelukkig, maar een enkele keer niet.
Mark de Cloe
2 MdC: Korte filmpjes kunnen, net als in de literatuur een gedicht, op een kleine maar rake manier een detail van het leven zo laten zien zoals het nog niet gezien is. Door een ongekende invalshoek, een stelling of een persoonlijke vertelling. Het hoeft niet gelijk een heldere dramatische structuur te hebben en kan zich daardoor abstract en vrij tonen.
JB: De serie is een resultaat van de Boy Meets Girl Stories (2005), eveneens een collectie films, die allemaal aspecten van de liefde verbeeldde. Dat project was een succes en smaakte naar meer, ook omdat het format van zeer korte films goed past in een agenda met zware lange films die soms op zich laten wachten.
3 JB: Een film over een gebouw en een gevoel: Paradiso. Een hele opgave omdat het over de diverse angsten en verlangens van artiesten gaat, zonder eenduidig verhaal of hoofdpersoon.
MdC: Een film over onmogelijke liefde en de dood.
4 JB: Het gaat redelijk goed met de Nederlandse films als je bedenkt dat ooit iedereen ging zuchten of wegliep als de Sneak Preview een Nederlandse film bleek te zijn. Maar ja, we zijn een te klein land om een significante filmindustrie te kunnen worden zoals Duitsland, Frankrijk en Engeland dat zijn. Wat betreft is het gezien de crisis bij de zuiderburen misschien wel goed als we België inlijven; hebben we een groter publiek.
MdC: Internationale erkenning en succes zoals bijvoorbeeld de Denen afgelopen jaren hebben afgedwongen door hun sterke en gedurfde scripts die over een samenleving gaan die je kent en niet over een samenleving gaan die ver van je afstaat.
5 JB: Als het goed is transporteert film je naar een wereld van emoties en inzichten die je daarvoor wellicht niet kende of nog niet (goed) wist dat die er waren.
MdC: Film kan je laten voelen.
Life is Beautiful gaat in première op het NFF, komt op 22 september op dvd uit en wordt vanaf 2 oktober uitgezonden door Human.
Thomas Doebele & Maarten Schmidt
Times Like Deese
1 We zijn op zoek gegaan naar de oude bluesvertolkers en hun moderne opvolgers, de rappers en hiphoppers. We reisden naar de Mississippi-delta, de katoenvelden van het Amerikaanse Zuiden, de bakermat van de low blues. Hun teksten vertellen over de Afro-Amerikaanse geschiedenis, het slavenbestaan, de discriminatie, de oorlog in Vietnam, Afghanistan, de huidige economische crisis en hun verwachtingen van de eerste zwarte president Barack Obama.
Thomas Doebele (l.) en Maarten Schmidt
2 Het leek ons interessant om aan de hand van de blues de overwinning van Barack Obama in historisch perspectief te plaatsen. L.C. Ulmer zingt op zijn veranda over Roosevelt, Martin Luther King en James Meredith, de eerste zwarte student op de Universiteit van Oxford, Mississippi. James Super Chikan Johnson bezingt zijn jeugd op de katoenvelden. Vietnamveteraan Josh Razorblade Stewart verwerkt in zijn songs een posttraumatisch stress-syndroom en het verdriet om zijn overspelige geliefde. Hip Hopper Enochs 7th Prophet verwoordt de eerste teleurstelling van de jonge generatie in Barack Obama en de jonge Kechelle Britton rapt over de uitzichtloosheid van het arme Zuiden:
Yeah, I know it’s hard, but I’m ripping my town
niggers be all around and the black singer rocks
but I got rocks and cocaine in my socks
3 Onze volgende film is als de financiering rondkomt een follow-up van de documentaire En daarom werk ik (IKON, 1999) over kinderen op een basisschool in een krottenwijk van Dhaka, Bangladesh. Al deze kinderen moesten bijverdienen om het gezinsinkomen aan te vullen. Ze kregen de kans om naast hun dagelijks werk naar school te gaan. Nu twaalf jaar later zijn we benieuwd of ze wellicht door het leren lezen en schrijven een begin hebben gemaakt met het doorbreken van de vicieuze cirkel van het van generatie op generatie doorgeven van de armoede.
4 Het is al door velen bepleit, maar we blijven het herhalen: waarom zou je de kijker niet wekelijks op primetime naast amusement, sport enz. een lange documentaire gunnen, ongeacht het voor een publieke omroep oneigenlijke argument van de kijkcijfers?
5 Het documentaire genre is eigenlijk onmisbaar in een samenleving, als het klopt vertelt het in beeld en geluid over wat er zich afspeelt, of afgespeeld heeft in onze wereld en de consequenties daarvan. Het woord zegt het al, een document, een verhaal dat je aan de hand meeneemt in een wereld waar je je als toeschouwer in kan verliezen, herkennen of wellicht verplaatsen. Een verhaal dat als het goed is de tijd zal doorstaan en nog lang de moeite waard blijft om te zien.
Times Like Deese gaat in première op het NFF en is daarna te zien vanaf 6 oktober.
André van Duren
De Bende van Oss
1 Over een vrouw aan de rand van de misdaad en er overheen, in Brabant, in 1938. De film gaat over liefde en verraad, over Hollandse historie, over de katholieke mentaliteit van zwijgen en verzwijgen.
André van Duren
2 Ik kom uit een gehucht naast Oss. De fascinerende geschiedenis van de Osse Bende werd me reeds door mijn vader verteld. Ik heb 25 jaar lang pogingen ondernomen deze geschiedenis te visualiseren; het is eindelijk gelukt. Eindelijk een film over goed en fout vóór de oorlog, over mijn geboortegrond.
3 De vraag suggereert dat het roer om moet. Dat was ik niet van plan. Ik weet nog niet wat mijn volgende film wordt; ik ben op dit moment nog druk met de afwerking van De Bende van Oss. Wanneer je lekker zit te eten, moet je nog niet aan de volgende maaltijd denken.
4 Het internationale succes van de Belgische film. Misschien moeten we Nederland ook opdelen in Noord en Zuid en dan zonder regering prachtige films maken.
5 Omdat je gedurende twee uur niet lastig gevallen wordt door computer, mail, sms, telefoon, Twitter, de baas of de buurman. In het donker geconcentreerd één verhaal volgen werkt hypnotiserend ontspannend.
De bende van Oss is openingsfilm van het NFF en gaat aansluitend op 29 september uit in de bioscopen.
Marco van Geffen
Onder ons
1 Onder ons gaat over Ewa, een wat naar binnen gekeerde Poolse au pair, die in een spiraal van twijfel en isolement terechtkomt als ze meent te weten wie de verkrachter is die de provinciestad waar ze woont onveilig maakt.
Marco van Geffen (foto: Joost Guntenaar)
2 Om het op te nemen voor de ‘anderen’: degenen die aan de zijlijn staan, niet gewaardeerd worden. Het gastgezin ergert zich aan Ewa: een intuïtie, meer is het niet. Als ze wat verder hadden gekeken en geprobeerd hadden Ewa te doorgronden, hadden ze misschien iets geleerd over hun eigen wereld.
3 Een vervolg: mijn volgende film is het tweede deel van een trilogie: Vinex, over het drama van het gelukkige gezin.
4 Geld. Het talent en de inzet zijn er al, evenals groeiende waardering bij het publiek.
5 Film is de meest toegankelijke vorm van de kunsten, zelfs in staat om diepgang op een lichte manier te brengen.
Onder ons gaat in première op het NFF en is te zien vanaf 10 november.
Erik de Bruyn
De president
1 De president gaat over een jonge illegale Marokkaan die president van Nederland wordt. De film speelt zich af in een denkbeeldig Nederland, zo’n vijf jaar vanaf nu. Een Nederland dat genoeg heeft van het oever- en eindeloze parlementaire geleuter, de achterkamertjespolitiek en compromissen en de republiek uitroept. Na maanden van verkiezingsstrijd zijn er nog twee presidentskandidaten over, die voornamelijk met modder naar elkaar gooien. De links-populistische Vlonder bedenkt samen met zijn mediastrateeg Aart een running mate nodig te hebben. Die vinden ze in de verarmde Marokkaanse immigrant Joesoef, die onverwacht snel populair wordt.
Erik de Bruyn
2 Ik wilde de film maken omdat ik het een origineel idee vond. Samen met Marco van Geffen heb ik het script naar het boek van Khalid Boudou nog wel bewerkt. De film was opgezet als commerciële speelfilm, maar we kregen de gelegenheid om er meer emotie in te verwerken. Door politieke satire te mixen met romantische komedie hoop ik dat we een groot publiek van jongeren zullen bereiken, die dan toch een beetje gaan nadenken over de Nederlandse politiek. Populisme wordt niet erg ‘doorzien’ als supermarktleverancier van ondoordachte, vaak rechts- reactionaire doctrines. En veel te vaak kijkt men naar Amerika. Ik hoop dat deze film toch een beetje een lans kan breken voor onze specifieke eigen politieke cultuur van democratie en meerpartijenstelsel. En dat dogma’ s als ‘grenzen dicht’ onzin zijn: migratie heeft altijd bestaan en zal dat ook altijd blijven doen.
3 Mijn volgende film is wederom volstrekt onzeker. Mijn project Lowland Cowboys is afgewezen. We hebben wel al een distributeur en een omroep. Mijn speelfilm Sluuskille, die ik ontwikkelde met de artistiek intendant heeft vooralsnog geen omroep en zal dus uitgesteld worden. We zijn bezig met een film over de zus van Mozart, The Wonderchild, waarvoor ik een Amerikaans scenario zou gaan bewerken. Het is een prachtig verhaal, maar vooralsnog om juridische redenen ook niet gesteund door het Filmfonds.
4 Een goede tax shelter. Het besef in Den Haag dat het Filmfonds allang niet meer alleen een puur culturele instantie is. Zij ondersteunen film ook als entertainmentsmedium. Dat kost te veel geld, ze moeten ook nog distributiesubsidies afgeven. Beter zou misschien zijn het Filmfonds minder afhankelijk van omroepen te maken en naast het Filmfonds een economisch fonds op te richten, dus een soort ‘extended suppletieregeling’, waardoor zowel de commerciële als de auteursfilm zich kunnen ontwikkelen. Er moeten denk ik twee artistiek intendanten komen, die meer projecten kunnen bedienen met meer geld. Ik weet wel dat dit tegen de huidige crisis indruist maar de Nederlandse film heeft wel nodig dat zeer onorthodoxe, rücksichtslos eigenzinnige plannen een kans krijgen en met zorg in de theaters worden uitgebracht.
5 Film passioneert, emotioneert, geeft stem aan het tegengeluid, laat het onuitspreekbare inzichtelijk worden, cinema enerveert, geeft inzichten, ook in andere culturen, geeft hoop. Film biedt verhalenvertellers een mogelijkheid tot visuele hoogstandjes, film laat schoonheid zien, toont metaforen op cinematografische wijze. Film biedt ruimte aan fantasie!
De president is te zien vanaf 15 september.
Joeri Holsheimer
Met donker thuis
1 Met donker thuis is een One Night Stand die een korte blik achter de schermen geeft bij een gezin dat net hun zoon/broer heeft verloren. De overleden jongen was militair en is gesneuveld in Afghanistan. We zijn samen met de hoofdrolspeler Johnny, ook militair, een avond en een nacht te gast in de woning van de familie. Johnny wordt in korte tijd en tegen wil en dank van buitenstaander tot intimus in het rouwende huishouden.
Joeri Holsheimer
2 Ik wil al heel lang een film maken. Het was nu blijkbaar tijd. En nu ik deze film heb gemaakt kan ik niet wachten tot ik de volgende ga maken. Het is het leukste dat ik ooit heb gedaan. Ik vind het lastig te zeggen waarom ik specifiek deze film wilde maken. Ik wil gewoon een goed verhaal vertellen. En dat verhaal, heb ik gemerkt, groeit tijdens het maken. Als ik één ding heb geleerd tijdens het maken van deze film is het dat ik goed moet luisteren naar het verhaal dat ik aan het vertellen ben. Zodat het een samenwerking met het verhaal wordt in plaats van dat ik iets afdwing of opleg. En dat geldt voor alle drie de fases: schrijven, draaien, monteren.
3 Poëtisch. En dan bedoel ik dus niet dromerig of sfeervol maar vooral dat dingen gaan rijmen en ‘verdikken’. Volgens mij is film een ideale plek waar proza en poëzie elkaar kunnen ontmoeten. En ook een iets lichter verhaal, of met meer ontroering. Geen idee eigenlijk. Het wordt natuurlijk weer een samenwerking met het verhaal dus ik ben zelf ook heel benieuwd hoe mijn volgende film wordt.
4 Dat is een beetje glad ijs… wordt altijd een pretentieus antwoord. Maar wellicht meer noodzaak om een echt goeie film te maken? Ambitie?
5 Film is niet wezenlijk belangrijk. Liefdevol zijn naar jezelf en de mensen om je heen is bijvoorbeeld veel belangrijker. En als film daar een steentje aan kan bijdragen is dat mooi meegenomen. Voor mij persoonlijk is film wel heel belangrijk want ik voel me echt gelukkig als ik een film aan het maken ben.
Met donker thuis gaat in première tijdens het NFF.
Sergej Kreso
Kaffeefahrt ins Krematorium
1 De documentaire Kaffeefahrt ins Krematorium volgt een groep voornamelijk bejaarde Duitsers, die per bus op weg naar Nederland gaat. Het gezelschap wordt begeleid door de Duitse begrafenisondernemer Karl Schumacher en de eindbestemming van de reis is het crematorium in Venlo. Hier krijgen de belangstellenden het hele scala aan mogelijkheden voorgeschoteld dat de uitvaartbranche de afgelopen tijd heeft ontwikkeld: van het verstrooien van de as op zee tot diamanten kettingen die worden gemaakt van de as van de overledene. Binnen de commerciële verpakking van de busreis ontspinnen zich de persoonlijke verhalen van de reizigers, waarin de dood het centrale onderwerp is.
Sergej Kreso
2 Als inwoner van een grensgebied (Nederland-Duitsland) ben ik van dichtbij getuige van de veranderingen die het wegvallen van de grenzen binnen Europa veroorzaakt. Het lijkt of dit de kenmerken van de consumptiemaatschappij nog zichtbaarder maakt: winkels in Venlo en Roermond worden zaterdags overspoeld door Duitse kooptoeristen en voor de tankstations in Duitsland staan rijen Nederlandse auto’s. Deze wedloop om producten die bij de buren beter, goedkoper en mooier zijn dan bij ons, krijgt in het crematoriumtoerisme een bizarre dimensie. Het product in dit geval is namelijk geen auto, cosmetisch middel of nieuw elektronisch speeltje. En hoewel de dood toch van een essentieel andere orde is dan de eerder genoemde consumptieartikelen, ontsnapt ook de dood niet aan de vrije markt. Met mijn film wilde ik wijzen op de vercommercialisering van het ‘laatste afscheid’ in relatie tot onze eigen verlegenheid met de dood.
3 Een film over immigranten of vluchtelingen in Nederland. Momenteel werk ik aan twee documentaires. Welke de volgende zal zijn, hangt meer van andere factoren af dan van mijzelf. Wat beide documentaires met elkaar gemeen hebben is dat ze allebei over identiteit gaan: in welke mate veranderen deze mensen (als ze überhaupt veranderen) door hun nieuwe omgeving en hoe verandert de Nederlandse identiteit door de nieuwkomers? Het feit dat ik zelf immigrant ben, maakt dat dit thema voor mij bijzonder interessant en persoonlijk is.
4 Als de Nederlandse film iets mist dan is het engagement. De laatste decennia is er binnen de Nederlandse maatschappij veel aan het gebeuren maar de reflecties daarvan zijn nauwelijks in films te vinden. De art film, net als de kunst in het algemeen, hoeft niet banaal te worden als die zich met maatschappelijke problemen bezighoudt.
5 Op een lijst met dingen waarzonder de mens niet zou kunnen bestaan, zou film waarschijnlijk heel laag scoren. Toch geloof ik dat, als men zich zou afvragen welke dingen we zouden kunnen missen, weinigen film zouden doorstrepen.
Ik zie film als resultaat van de eeuwige menselijke behoefte om verhalen te vertellen en in die verhalen herinneringen te bewaren aan alles wat belangrijk of bijzonder is.
Kaffeefahrt ins Krematorium gaat op première op het NFF.
Johan Nijenhuis
Bennie Stout
1 Over het jongetje Bennie Stout, die graag mee wil met de stoomboot naar Spanje om daar zijn vader te zoeken.
Johan Nijenhuis (foto: Peter Verzendaal)
2 Als kind was ik gefascineerd door het verhaal dat Sinterklaas vroeger kinderen mee nam in de zak naar Spanje. Ik vroeg me af waarom hij daar mee gestopt was. Dat werd het startpunt voor deze film.
3 Een sociale komedie.
4 Filmsterren.
5 Euh… film is helemaal niet belangrijk. Het is boeiend tijdverdrijf en als het meezit dan vergroot het ons empathisch vermogen.
Bennie Stout gaat in première op het NFF en is daarna te zien vanaf 5 oktober.
Ben Sombogaart
Isabelle
1 Isabelle gaat over hoe Schone Schijn bedriegt. Over hoe het uiterlijk van mensen hun innerlijk in de weg kan zitten. Over de overdreven waarde die aan uiterlijke schoonheid wordt toegekend. Over een lelijke kunstenares die een mooie filmster kidnapt om te bewijzen dat ook schoonheid vergankelijk is.
Ben Sombogaart
2 Het is erg leuk om films te maken. Zeker als het weer eens een heel ander genre betreft. Isabelle is een psychologische thriller. Een genre dat ik voor de bioscoop nog nooit had beoefend. En omdat ik me zowel in de slechte lelijkerd als in de mooie heldin goed kan verplaatsen en met hen mee kan voelen.
3 Geen psychologische thriller of een romantisch melodrama, maar een spannende road movie voor heel veel jonge maar ook oudere mensen: Koning van Katoren, naar het boek van Jan Terlouw. Maar misschien ook wel de aangrijpende, ontroerende, indringende en toegankelijke verfilming van het boek Knielen op een bed violen voor een breed publiek.
4 Wat zou het mooi zijn als de Nederlandse bioscoopbezoeker niet alleen de Nederlandse publieksfilm zou waarderen, maar ook de zeker zo interessante minder commerciële — artistieke — Nederlandse films. Dat is een kwestie van interesse, kennis en smaak. Dus wat de Nederlandse film en het Nederlandse publiek in spe nodig heeft is, te beginnen op de basisschool, goede filmeducatie naast inspirerend literatuuronderricht.
5 Film is magie, je in het donker door een prachtig beeld en imposant geluid mee laten voeren naar een nieuwe werkelijkheid.
Isabelle gaat in première op het NFF en is aansluitend te zien vanaf 22 september.
Rosto
The Monster of Nix
1 The Monster of Nix is een muzikaal geanimeerd existentialistisch sprookje over de tienjarige Willy die de vernietigende kracht van een allesverslindend monster moet zien tegen te houden.
Rosto
2 Er moet sprake zijn van een eigenaardig soort noodzaak bij een project om uitverkoren en gerealiseerd te worden. Ik wil een film maken omdat ik hem wil zien. Waarschijnlijk omdat er iets van betekenis, iets waardevols in zit. The Monster of Nix is de eerste film die ik niet alleen zelf graag wilde zien, maar ik ook graag wilde laten zien aan mijn zoon Max.
3 On-Nederlands! Dat wordt al heel lang van mijn werk gezegd, maar dankzij het huidige conservatieve economisch-artistieke klimaat is het nu dan echt niet mogelijk om Lonely Bones in Nederland te financieren. Bizar, maar mijn volgende korte film wordt dus een Franse productie. Daarnaast heb ik de hoop nog niet opgegeven dat een van mijn volgende films nu eens speelfilmlengte zal hebben.
4 Het zal de Nederlandse film natuurlijk een grote worst zijn wat ik daarover denk. Als de Nederlandse film mij ging vertellen “wat Rosto nodig heeft”, dan zou ik daar ook niet veel boodschap aan hebben. Wat alles volgens mij nodig heeft, dus ook alle kunstzinnige uitingen, en dus elke film, inclusief de Nederlandse, is eerlijkheid: er is al veel te veel bullshit in de wereld.
5 Ik weet niet of het film belangrijker dan iets anders maakt, maar cinema is vooralsnog de enige kunstvorm waarbij we collectief een seance in het donker houden om naar fantomen te kijken en in dromen te geloven. Dat grenst aan het spirituele als je er zo bij stilstaat en maakt het in ieder geval een uitzonderlijke kunstvorm.
The Monster of Nix gaat in première op het NFF en is daarna te zien vanaf 27 oktober.
Marc van Uchelen
Webcam
1 Webcam is een eigentijdse komedie, gegoten in een experimentele vorm, over mensen die communiceren via de computer en niet in staat zijn tot het hebben van normaal contact. Een getrouwde man helpt zijn eenzame buurman bij het vinden van een vrouw op internet. Na enkele mislukte pogingen krijgt hij het idee om zijn eigen Russische internetminnares bij zijn vrijgezelle buurman te stallen, om vervolgens zelf een geheime seksuele relatie met haar te kunnen onderhouden. Als beide mannen hiermee denken te hebben gekregen wat zij wilden, blijft geluk uit en komen zij van een koude kermis thuis.
Marc van Uchelen
2 De invloed die de digitalisering heeft op de basale kant van ons leven vind ik grappig. Ik ben gefascineerd door mensen aan de zelfkant, die gebukt gaan onder de niet te stoppen opmars der technologie. Hier wil ik films over maken.
3 Mijn volgende film wordt nu eens niet een komedie, maar een serieus drama over ADHD.
4 Wat de Nederlandse film nodig heeft is dat beleidsmakers, producenten en omroepen meer risico durven nemen om het afwijkende een kans te geven. We moeten af van het formuledenken. In Nederland wordt te veel nagedacht over wat het publiek zou willen zien en hoe we geld kunnen verdienen. We moeten juist meer films maken voor minder geld! (Wat in deze tijd heel goed mogelijk is, zie Rabat en Webcam.) Hoe meer films, hoe groter de kans dat er een goeie tussen zit.
5 Film (in een volle zaal op groot doek) is belangrijk omdat het verbroedert en bijdraagt aan onze gemeenschappelijke culturele identiteit: de ziel van onze samenleving. Daarnaast helpt het ons om even te kunnen ontsnappen uit ons gehaaste leven en te kunnen lachen of huilen bij andermans ellende/humor.
Webcam gaat in première op het NFF.
De 31ste editie van het Nederlands Film Festival vindt plaats van 21 t/m 30 september in Utrecht.