Documentaire over Grand Prix Zandvoort in de maak

Op 3 mei vindt op het circuit van Zandvoort voor het eerst in 35 jaar weer een Formule 1-wedstrijd plaats. De race roept heftige reacties op, bij voor- en tegenstanders. Maar Wytzia Soetenhorst wil daar in haar documentaire De Zandvoort Formule niet de nadruk op leggen.

Wytzia Soetenhorst woont in Haarlem, op een steenworp afstand van Zandvoort. Daar was en is men heel eensgezind over de Dutch Grand Prix 2020, zoals de Formule 1 wedstrijd heet die volgend jaar plaatsvindt in de badplaats. “Ook voordat de beslissing werd genomen om de Grand Prix te laten doorgaan, had iedereen het erover. Die race komt er niet, dat kan niet, was de teneur”, vertelt de regisseur van De onbegrijpelijke dood van Mitchel (2018). “Toen dacht ik al: dit is een goed onderwerp voor een film, ongeacht de uitkomst.”

De dag nadat de politieke knoop over de Grand Prix was doorgehakt begon Soetenhorst te schrijven aan een filmplan. Na toekenning van een realiseringsbijdrage door het NPO Fonds draaide ze een teaser en kwam ze tot het inzicht dat het anders moest. “Ik concentreerde me eerst op de voor- en tegenstanders van de race. Maar als je dat doet, wordt het een uitgebreide reportage met nogal voor de hand liggende elementen. Daar zit helemaal niet de kracht van het verhaal. Het gaat om de Zandvoortformule, de inspanningen van zo’n dorp dat in een half jaar tijd een soort Olympische Spelen wil neerzetten.”

Soetenhorst draait minsten één keer per week op locatie. Daar gaat ze mee door tot 4 mei, een dag na de race op het circuit waar in 1985 voor het laatst het geloei van Formule 1-wagens te horen was. Ze concentreert daarbij op drie hoofdpersonen. “Ik volg een VVD-wethouder, een boswachter en een raadslid van Groen Links. Vooral die laatste is interessant want hij heeft voor de Grand Prix gestemd, erg tegen de lijn van zijn eigen partij in, omdat hij hoopt dat het evenement geld naar Zandvoort brengt waarmee de verval van het dorp kan worden tegengegaan. Ik ben benieuwd hoe de zaken voor hem gaan uitpakken.”

Tegenstanders van de race kan Soetenhorst maar moeilijk vinden. “Ja, in Haarlem waar de lawaaioverlast met de noordwesten wind meekomt, vind je ze genoeg. Maar in Zandvoort krijgen tegenstanders zelfs doodsbedreigingen. Een vrouw zei dat ze er over moest nadenken, ze wilde immers wel gewoon daar blijven wonen.”

Onder ondernemers is de stemming uitgesproken pro. “Iedereen wil zijn slag slaan. Maar er doen sprookjes de ronde. Dat iemand nu al zijn appartement voor tienduizend euro per nacht zou hebben verhuurd bijvoorbeeld. Maar niemand kan me aanwijzen wie dat is. Of dat Jumbo al duizend kamers zou hebben geboekt, terwijl het waarschijnlijker is dat het bedrijf voor zijn VIP-gasten hotels in Amsterdam regelt.”

“Elke maand bezoek ik de plaatselijke nagelstudio waar vrouwen praten over de gebeurtenissen in het dorp. Ze functioneren als een Grieks koor. De eerste keer dat ik er draaide werd er veel over vroeger gepraat. Hoe ze na afloop van de race blikjes verkochten aan bezoekers in de file. Er spreek nostalgie uit maar ook de nuchtere kijk op een verdienmodel.”

Eén ding had de regisseur al van te voren afgesproken met producent Ineke Kanters van The Film Kitchen: ze zou niet uit zichzelf het circuit opgaan met haar camera. “Op die manier is de organisatie van de Dutch Grand Prix niet leidend. Als we met de wethouder mee mogen dan zullen we dat wel filmen, maar altijd door de ogen van de wethouder. Verder blijven we aan de randen van het terrein.”

De Zandvoort Formule wordt in het najaar van 2020 uitgezonden door BNN/VARA. Tot die tijd zal Soetenhorst waarschijnlijk nog veel heftige reacties krijgen op haar onderwerpkeuze. “Mensen spreken me er steeds op aan, vragen me wat ik er zelf van vindt en zeggen dat het toch echt niet kan. Maar dat is natuurlijk ook de kring waar je zelf in zit, je eigen bubbel. Prik je die door dan zie je dat in de grote wereld de voorstanders in de meerderheid zijn.”