Cinedans: Sarada Sarita over Q5: The Quintessentials

Cinedans, het filmfestival waar de dansfilm centraal staat, vierde vorige week haar twintigjarig bestaan. Duizelingwekkende numeriek waar de magie vanaf spat. Dat geldt ook voor slotfilm Q5: The Quintessentials, die de publieksprijs in de wacht sleepte.

Voor Q5: The Quintessentials liet regisseur en choreograaf Sarada Sarita zich inspireren door waacking (ookwel whacking of punking), een expressieve dansvorm die in de jaren zeventig ontstond in de gay clubs van Los Angeles, vanuit Afro-Amerikaanse en Latino lgbtqi+ gemeenschappen. De bevrijdende hartslag van de dans klopte binnen het stalen pantser van de homofobe en racistische onderdrukking die de gemeenschap destijds ervoer.

De stijl ontleent inspiratie aan de ‘golden age‘ van Hollywood-films en aan stripverhalen. Centraal staan het acteren en uitbeelden van emoties middels dans, een typerende techniek vol krachtige armbewegingen, improvisatie, muzikaliteit en saamhorigheid.

De ontstaansgeschiedenis en evolutie van de dans vormen de rode draad – of eigenlijk de veelkleurige slinger – van de film. In verschillende scènes staat telkens een specifieke kleur en de expressie daarvan centraal. Werken met kleur werd een manier om emotie te vertalen naar vorm, vertelt Sarita. Daarbij refereert kleur naar de symboliek van Chakra-systemen, maar ook naar “de regenboogkleuren van de lgbtqi+ gemeenschap. Dat vond ik een mooie combinatie.”

Vijf dansers – Ina Seidou, Tamara Robledo Oud, Sarada Sarita, Shahin Damka en OTION – interpreteren de kleuren op hun persoonlijke wijze. Sarita: “Rood gaat bijvoorbeeld over de wortels, over onderdrukking en hoe je deze pijn transformeert naar expressie.”

Oranje en geel staan voor het gevoelsleven en de inspiratie van de grondleggers. Groen gaat over de cyclus van leven en dood, die verbonden wordt aan de sociaal-politieke context van de jaren zeventig, waaronder de ‘Disco Sucks‘-campagne, de hiv-pandemie, drugsgebruik en zelfmoord binnen de queer gemeenschap.

Sarita vervolgt: “Blauw en indigo gaan over je stem gebruiken, maar ook je stem kwijtraken. Naast onderdrukking heb je ook wegdrukking, wat we onszelf aandoen, en dat heeft te maken met onze eigen geloofssystemen.” Violet en paars, het laatste hoofdstuk, gaan over de oneindige potentie van de toekomst en over het integreren van alle elementen.

Theatraliteit op film
Gemaakt onder de vleugels van makershuis Korzo zou Q5: The Quintessentials in eerste instantie een theatervoorstelling zijn, maar verschillende factoren – waaronder de covid-pandemie – leiden ertoe dat een film werd gemaakt. Sarita was zich bewust van de precaire relatie tussen theater en film. De makers wilden het medium film benutten om meer context te geven aan hun dans en de geschiedenis.

Het resultaat is een hybride aaneenrijging van verschillende hoofdstukken: theatrale dansfragmenten worden verweven met gesproken fragmenten, waarin de makers ingaan op de persoonlijke verhalen achter de dans en zichzelf, “hun mission statements als waackers”.

Er wordt op vernuftige wijze gespeeld met de theatraliteit van de dans, wat zich uiteindelijk ook goed leent voor het medium film: het creëren van personages en het over-acteren van emoties – een belangrijk onderdeel van waacking – oogt op het filmdoek als een moderne versie van vroege, zwijgende Hollywood-films.

Essentie
Op de vraag wat Sarita’s eigen ‘kwintessens’ is, antwoordt de maker: “Als mens ben ik op zoek naar de overstijgende, spirituele essentie, omdat ik geloof dat we vastroesten in illusies. Ik heb van nature een verlangen naar waarheid, om waarheid te zien voorbij de grenzen van onze ratio. Wij leven als mens heel erg in een mentale wereld. De materiele wereld is dualistisch, dus daar is altijd een negatief en positief aan verbonden, maar als je dat ontstijgt, wat is er dan? En dat ontstijgen is het proces. Essentie heeft heel erg te maken met identificatie en het loslaten daarvan.”

Sarita hoopt dan ook dat dit werk mensen kan raken op verschillende niveaus, waarin zij leunt op dans als universele taal met symboliek die door elk individu op een eigen wijze geïnterpreteerd en gevoeld kan worden.

Q5: The Quintessentials was te zien tijdens Cinedans. De fysieke editie is voorbij, maar een deel van het programma is online nog beschikbaar tot en met 30 maart 2024.