Bibi Fadlalla over Father Figure

De Filmkrant spreekt de regisseurs van de nieuwe reeks korte documentaires gemaakt in het kader van Teledoc Campus. Bibi Fadlalla laat in haar collagefilm Father Figure de leden van de ballroom-gemeenschap Kiki House of Angels aan het woord over hun ervaringen met zwart en gay zijn in de wereld van nu. “In de mainstream zijn er alleen maar stereotype beelden van blackness.”

Hoe kies jij jouw onderwerpen? “Ooit schreef ik mijn afstudeerscriptie al over meisjes van kleur en hoe zij de videoclips van populaire sterren gebruiken voor empowerment in hun leven. Dus ik was altijd al bezig met mensen die in het mainstream debat geen stem hebben. Die stem wilde ik vertegenwoordigen en meer naar voren laten komen. Dus eigenlijk heeft alles wat ik doe te maken met wat ik zie als mijn maatschappelijke taak als maker. De rode draad is toch het maatschappelijk engagement – dat is mijn drijfveer.”

Hoe komt dat in deze film tot uiting? “Mijn eerste tweeluik [Zwarte Piet & ik, 2012] ging over Zwarte Piet. Toen ben ik me meer in zwart activisme gaan verdiepen. Ik merkte dat het heel patriarchaal kan zijn – het wordt vaak geleid door mannen, vrouwen mogen een beetje meedoen. Bovendien vind ik dat als je het hebt over zwarte identiteit, dat het niet alleen over heteromannen en -vrouwen moet gaan, maar ook over queerness en hoe we daar binnen verschillende gemeenschappen van kleur mee omgaan. Deze film is dus ontstaan vanuit een behoefte om een gesprek met elkaar te hebben over die onderwerpen. Wat is blackness? Waarmee worstelen queer people of color? En hoe kunnen we elkaar steunen?
“In de mainstream zijn er alleen maar stereotype beelden van blackness. En zeker van zwarte mannen. Dat was ook een uitgangspunt bij deze film. De zwarte man in de mainstream is meestal iemand waar je bang voor moet zijn, iemand die overdreven sterk is, een gehard lichaam heeft, een thug. Een onderdeel van zwarte man zijn in de maatschappij is je altijd ontwapenen, altijd laten zien dat je ongevaarlijk bent. Dat is onderdeel van je dagelijkse zijn. Dat vond ik een interessant gegeven, omdat ik dat als zwarte vrouw niet heb. Als zwarte vrouw ben je eerder onzichtbaar dan dat je gezien wordt als een gevaar.”

En hoe kom je dan bij vogueing? “Ik kende ballroom als iets uit de jaren tachtig in New York. Ik wist niet van het bestaan ervan in Nederland, tot ik tijdens een feestje in club Sexyland een vogue ball zag. De energie in die ruimte vond ik heel aanstekelijk – het was heel blij. Een paar mensen vielen mij toen op, omdat ik vond dat ze bijzonder dansten of een bijzondere presence hadden. Toen ik onderzoek ging doen, bleken er ballroom-huizen in Amsterdam en Rotterdam te zijn. Later verhuisde ik naar Rotterdam en nam ik contact op met The Kiki House of Angels. Veel van de leden bleken toen de mensen die mij tijdens dat feestje waren opgevallen. Dat voelde alsof alles samenkwam. Zij oefenden toen elke week in een gymzaal in Rotterdam Noord. Daar ging ik elke week naartoe. We hadden een klik en begrepen dat we samen iets moois konden maken. Ik zag ook meteen dat dit verhaal niet in een puur observerende film gevangen zou kunnen worden. Ik wilde het gevoel dat ik daar had via film overbrengen. Daar is ook de vorm uit ontstaan, die combinatie van verschillende soorten beeld.”

Hoe bedoel je dat? “Uit mijn gesprekken met de leden van Kiki House of Angels kwam naar voren dat hun ervaringen erg gefragmenteerd zijn. Ze leven in allemaal verschillende werelden waarin ze verschillende rollen hebben. Dat moest de vorm van de film reflecteren. Soms lijkt het een droom, en op andere momenten wordt je geconfronteerd met de dagelijkse realiteit. Want dat is ook hoe zij zich in de wereld bewegen. Die combinatie van vormen is ook gewoon mijn persoonlijke voorkeur. De ervaring van zwarte mensen in het dagelijks leven is nou eenmaal heel erg gefragmenteerd. Door deze vorm kan ik dat tot uiting brengen, zo kan ik bepaalde dingen aan elkaar verbinden. Daarom zitten er ook twee gedichten in de film. Er was geen beeld om bepaalde gevoelens te benadrukken, dus werden het deze gedichten.
“Uiteindelijk geeft die vorm ook uiting aan mijn onderzoek naar gelaagdheid in zwarte mannelijkheid en vrouwelijkheid. De gelaagde beelden van mensen van kleur die ik mis in mainstream media, maak ik nu zelf. Dat is voor mij een lopend project en deze film is daar een eerste deel van. Op mijn YouTube-kanaal staat Black in NL,een serie interviews met jonge zwarte mensen in Nederland, die gaan over hoe zij het ervaren om zwart te zijn. Dus eigenlijk is dit blackness-project al een tijd bezig. Het is inherent aan wat ik doe, welke vorm dat ook aanneemt – korte of lange films, interviews, installaties, stukken.”

Father Figure wordt zondag 22 september om 23.25 uur uitgezonden op NPO 3 en draait ook op het Nederlands Film Festival.