Sundance 2023: Moederschap

Sundance ging eindelijk weer fysiek live, na twee jaar online te hebben plaatsgevonden. In première gingen onder meer twee films over de beproevingen, spanningen en het leed van het moederschap.

Het Sundance Film Festival, het grootste en meest spetterende Amerikaanse festival voor onafhankelijke films, is terug in de bergen van Park City, Utah voor de eerste keer live sinds 2020. Films waar rumoer omheen hangt en een stoet van sterren die heen en weer paradeert over Main Street van Park City zijn – net als de vrieskou – een paar van de vertrouwde indrukken die we twee jaar hebben moeten missen.

Ook terug is het soort film dat het hier altijd goed doet: feelgood maar indringend. Zoals The Persion Version van de Iraans-Amerikaanse regisseur Maryam Keshavarz, die in 2013 hoge ogen gooide met haar speelfilm Circumstance. Eerder won Keshavarz de Gold Teddy en de juryprijs op het festival van Berlijn voor haar korte documentaire The Day I Died.

The Persian Version is een grensverleggend verhaal over lesbische tieners in Iran. Het schokte de Iraanse censuur: de film werd in de ban gedaan en Keshavarz mocht haar land sindsdien niet meer in. Kershavarz draagt The Persion Version op aan de vrouwen in Iran die vechten voor hun rechten en vormt in zekere zin een antwoord op populaire romantiserende ‘immigrantenverhalen’ zoals The Godfather en Crazy Rich Asians, dat Keshavarz combineert met een bijtend cultureel en politiek commentaar.

The Persian Version is een charmante film, aangenaam complex en vol liefdevolle kleine observaties. Een komische, dikwijls autobiografische blik op een Iraans-Amerikaans gezin in de buitenwijken van New Jersey. Meer in het bijzonder is Kershavarz geïnteresseerd in de vrouwen van het gezin. De film opent met Lelia (Layla Mohammed) die een kostuumfeest bezoekt, gekleed in een tamelijk onthullende zelfgemaakte burkini. Zo levert Kershavarz meteen al in de opening commentaar op de politiek en cultuur van Iran. Het zet de toon voor een vrolijke, levendige film met personages die het publiek direct aanspreken, een wilde montage en een verhaal dat meerdere personages heen en weer in de tijd voert.

In mindere handen zou de film mislukt zijn, door bijvoorbeeld met goedkope grappen de voor de hand liggende punten te scoren. Het getuigt van Keshavarzs talent dat de film al die clichés over het immigrantenbestaan vermijdt en in detail laat zien wat het betekent om tussen twee culturen te leven. De film is hard en zacht tegelijk. Keshavarz viert de universele fijngevoeligheden in de verhouding tussen moeders en dochters, terwijl ze ook ingaat op de specifieke worstelingen die binnen generaties van een migrantengezin bestaan.

Waar The Persian Version streeft naar vreugde en uiteindelijk warm en vertederend is, deed een tweede film over de relatie tussen moeders en dochters er juist alles aan om het publiek op afstand te houden. Bad Behavior, geregisseerd door Alice Englert (die ook een hoofdrol speelt, naast Oscar-winnares Jennifer Connelly) gaat over een giftige oudere vrouw (Lucy) en haar dochter Dylan die veel moeite moet doet om te genezen van de trauma’s die haar moeder haar heeft bezorgd.

Terwijl Dylan aan het werk is (ze is stuntcoördinator op een film set in Nieuw-Zeeland), is Lucy, een voormalig kindacteur, op weg naar de zoveelste zogenaamd stille retraite in de VS waar ze hoopt een deel van haar wanhoop achter zich te kunnen laten.

Bad Behaviour, dat door het festival is opgenomen in de internationale dramacompetitie, verschuift voortdurend van toon en motivatie terwijl de twee hoofdrolspeelsters elkaar bestoken in de hoop op een reactie. Eerst doen ze dat op afstand, maar uiteindelijk in dezelfde ruimte. Pendelend tussen Nieuw-Zeeland en Oregon wordt de verhouding tussen moeder en dochter tegen het licht gehouden en reflecteert de film op de gevaarlijke manier waarop trauma’s van generatie op generatie worden doorgegeven.