Cannes 2019 blog 10: Sterrenslag

Er zijn in Cannes niet één of twee, maar minstens elf critics’ grids waarop films sterren of cijfers krijgen. En hoe verschillend ze ook zijn, bijna overal zijn vrouwelijke critici in de minderheid. Voorlopige favoriet: Bong Joon-ho’s Parasite.

1) Screen International
De bekendste en daarmee ook meest gezaghebbende critics’ grid is die van Screen International. Het Britse filmvakblad verzorgt de eerste week van het festival een dagelijkse editie op papier, die gratis wordt verspreid onder professionele bezoekers en voortdurend voer biedt voor discussie. De deelnemende critici zijn internationaal, van Los Angeles tot China, maar het zijn er slechts tien, van wie maar twee, mogelijk drie vrouwen (de deelnemende Screen-criticus is gek genoeg anoniem). Met op het moment van schrijven op één: Bong Joon-ho’s Parasite.

2) The Poll of Polls
Het mooiste, meest uitputtende overzicht biedt deze Cannes 2019 critics ratings, aka The Poll of Polls, die door Reini Urban wordt samengesteld uit zeven verschillende peilingen (waarbij het percentage vrouwelijke critici niet gemakkelijk meer te achterhalen valt). De Duitse filmcriticus en software-ontwikkelaar Urban verwerkt niet alleen een grote hoeveelheid informatie (met statistische bewerkingen als het verwijderen van uitbijters en een kleiner lettertype bij een te laag aantal beoordelingen), hij maakt als enige ook een gecombineerde scorelijst van alle programmaonderdelen van Cannes, inclusief de Semaine de la Critique, ACID en de Quinzaine des Réalisateurs. Die laatste vertoonde Robert Eggers’ The Lighthouse, volgens dit overzicht de op één na beste film van het festival tot nu toe, achter Parasite. Maar zelfs die koppositie is relatief, want als ook de gerestaureerde Cannes Classics worden meegeteld, staat Easy Rider (Dennis Hopper, 1969) fier op één.

3) Fipresci Film New Europe
Fipresci is de belangrijkste internationale federatie van filmcritici waarvan ook de Kring van Nederlandse Filmjournalisten en dus ik deel uitmaken. Deze grid publiceren ze al jaren via de site van Film New Europe, een Oost-Europees filmplatform. Toch is ‘ie minder bekend en dus minder gezaghebbend dan Screen. Maar wel beter: minder Angelsaksisch georiënteerd en uitgebreider: twintig gereputeerde internationale critici, onder wie doorgaans een behoorlijk aantal vrouwen – maar dit jaar helaas slechts zes. Oordeel: Ken Loach’ Sorry We Missed You is de beste competitiefilm tot nu toe.

4) VPRO
Het vaderlandse overzicht is een beetje onoverzichtelijk onder elkaar gezet, in plaats van in een grid. Of noemen we het moederlands? Nee, dit keer zeker niet, want van de zeven deelnemende critici is er niet één vrouw – ook de drie deelnemende Filmkrant-collega’s niet. Neemt niet weg dat het fijn scrollen is langs hun sterrenscores, waaruit ten eerste blijkt dat de Nederlanders geen slecht festival hebben en ten tweede dat ook hier Parasite de competitie domineert – met zelfs twee keer de uitzonderlijke ★★★★★ (net als trouwens The Lighthouse in de Quinzaine).

5) Le film français
Eveneens dagelijks op papier verspreid, maar dan in het Frans met slechts Franse critici – die zoals het een Frans filmblad betaamt vaak anders scoren dan Screen. Dat de Fransen überhaupt enigszins contre-coeur meedoen aan dit sterrencircus blijkt uit hun weigering de scores voor de lezers te middelen. Tamelijk lafhartig, maar zelfs een vluchtige blik maakt duidelijk dat de Palmomètre (vijftien critici, drie vrouwen) vooralsnog wordt aangevoerd door Douleur et gloire, oftewel Pedro Almodóvars Dolor y gloria.
P.S. Klik voor de hoogste resolutie, ook op de laptop, op ‘Edition mobile: cliquez ici pour afficher l’image’.

6) IonCinema
Een site met een focus op American Indies en een trots ‘gender parity friendly’ internationaal panel van twintig critici. Het cannes dus wél! Met veel Europese critici, maar bijvoorbeeld ook drie Noord-Amerikanen en een Chinees. Waarom vind ik deze site dan toch saai? Ik weet het niet echt. Ze doen eigenlijk alles goed. Inclusief gemiddelden uitrekenen: Parasite leidt met een 4,1 uit 5.

7) The Apichatpoll
Bij de Argentijnse filmsite Todas las Críticas domineren de Zuid-Amerikaanse critici, wat eveneens tot andere accenten leidt. Waar de meeste grids bovendien scoren van één tot vijf (sterren) – of van nul tot vier, zoals Screen en Le film français – loopt de schoolse schaal hier van één tot tien, inclusief halve punten. Zo komen de niet minder dan 47 internationale critici (onder wie slechts tien vrouwen) van de informeel liefkozend gedoopte Apichatpoll tot een onvoldoende voor Loach, en weliswaar eveneens Parasite (Gisaengchung) op één, maar wel slechts één honderdste punt boven Tarantino’s Once Upon a Time… in Hollywood.

8) Chinese Critics Grid
Ook sommige andere lijsten hebben een enkele Aziatische stem opgenomen, maar dit is de enige grid die ik ken met een volledig Chinees perspectief. Elf critici: negen mannen, twee vrouwen. Nu juist een Aziatische film zo hoog scoort, is het misschien niet opvallend dat het oordeel van de Chinese collega’s dit keer niet afwijkt – het Zuid-Koreaanse Parasite kreeg de hoogste score sinds de CCG in 2016 begon: 3,7 op een schaal van nul tot vier.

8) Critic.de
‘En de Duitsers dan?’, hoor ik u vragen. Die zijn goed vertegenwoordigd op de grid van Critic.de (dertien critici, vier vrouwen), die mogelijk de lelijkste is die u hier tegenkomt. Een scoresysteem van drie minnetjes tot drie plusjes, een grid die het beeld uitloopt (net als overigens bij de Apichatpoll) en geen gemiddelden. Zelf gemiddelde scores uitrekenen is met al die plusjes en minnetjes niet gemakkelijk, maar op het oog lijkt Céline Sciamma’s Portrait de la jeune fille en feu de Wettbewerb aan te voeren en dat is dan wel weer interessant.

9) La grille des emojis
Lekker vaag en multi-interpretabel, en misschien wel daarom zo onweerstaanbaar, deze Emoji-grid. Bovendien is het met vier vrouwen op acht critici de enige andere die gender parity bereikt. Welke film hier het beste scoort is een kwestie van interpretatie: betekenen de huilende emoji’s bij Loach’ tranentrekkende Sorry We Missed You dat de film mislukt of juist gelukt is? Of de geschokte blikken bij Parasite? Als we op de hartjes- en sterrenogen afgaan, is het ook hier Portrait de la jeune fille en feu die leidt.

10) Filmmagasinet EKKO
‘En de Denen dan?’, hoor ik u vragen. Negen internationale critici, van wie vijf man en vier vrouw, met ook Noord-Amerika en India vertegenwoordigd – helemaal niet slecht. De Stjernebarometer is in het Deens, maar zo ook wel duidelijk: op één staat Parasite en onderaan bungelend, zoals op meer plekken, Ira Sachs’ Frankie.

11) ICS Critics & Industry Panel
De International Cinephile Society heeft dit jaar een recordaantal van 22 deelnemers, met een respectabele tien vrouwen, meer N/Z-Amerikanen dan Europeanen, en één Nederlander, Marc van de Klashorst (tevens tech guy van de site). Helaas vermeldt de grid geen functie of publicatie bij de namen, wat de autoriteit van de scores ondergraaft. De nummer één op de lijst is geen verrassing, Bong Joon-ho’s Parasite, de nummer laatst wel een beetje: de elders redelijk goed ontvangen The Wild Goose Lake van de Chinese filmmaker Yinan Diao.

EXTRA: What are the odds?
De criticus wikt, het wedkantoor beschikt – al durven de grote kantoren als Gold Derby en Ladbrokes, waar je bijvoorbeeld wel op de Oscars kunt inzetten, de jurybeslissingen van Cannes niet meer aan. Gelukkig beheerst Neil Young beide beroepen en publiceert hij tijdens het festival (‘for amusement only’) een populaire lijst met steeds bijgewerkte kansen voor de Gouden Palm-winnaar. Aan de leiding bij hem momenteel Almodóvars Dolor y gloria (met 3/1), voor Portrait de la jeune fille en feu (4/1) en Parasite (5/1). Ook Indiewire werkt voortdurend hun voorspelling bij, met momenteel Almodóvar, Sciamma en Ladj Ly’s Les Misérables als top-drie. Calmos Trading (die ook de Emoji-grid host) heeft een speelsere benadering: bij hen kun je aandelen kopen ‘als op een beurs’ – de regels staan op de site. Dezelfde drie films als bij Neil Young, maar in andere volgorde: Parasite, Pain en Portrait.

Welke critici als vrouw geteld zijn is bepaald op basis van persoonlijke kennis, voornaam, foto en/of online publicaties (waaronder biografieën). Met andere woorden: de toewijzingen zijn ten eerste binair (alleen man-vrouw) en ten tweede niet allemaal volledig betrouwbaar.