Prénom Carmen #66

Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche.

Barbie. Een plastic pop, symbool van alles waar je óf een jeugdsentiment aan overhoudt, óf een feministische migraine. Maar in Parijs kreeg ze er deze zomer nog een derde label bij: een gevaarlijke propagandamachine voor homoseksualiteit.

Een openluchtvertoning van Barbie (2023) in Noisy-le-Sec werd afgeblazen na bedreigingen. De film, die al twee zomers oud is (vertraagde ophef, anyone?), zou zogenaamd “de integriteit van vrouwen aanvallen” en “homoseksualiteit promoten.” En ik dacht: mensen, hoe ver kun je uitglijden op je eigen rottende bananenschil? Barbie is een prima film over een pop die existentialistische vragen stelt. Geen hoogvlieger, geen bedreiging – gewoon een film. Is dit echt het slagveld waarop we willen sneuvelen?

Het meest schokkende is niet dat er een groep van vijftien boze types aan het dreigen sloeg, want ja, de wereld zit nu eenmaal vol met mensen die hun woede en zelfhaat kwijt moeten. Het schokkendste is dat de vertoning daadwerkelijk werd afgelast. De autoriteiten kozen eieren voor hun geld. En daar gaat het mis. Want als een stel luide jankeballen kan bepalen wat er vertoond wordt, hoe klein hun aantal ook is, dan geef je ze dus macht. Dan leer je ze: dreigen werkt. Dat is het échte gevaar. Niet Barbie. Niet een roze kasteel, niet Kens sixpack. Of dat irritante nummer dat ‘ie zingt. Het gevaar is de reflex van instellingen om onmiddellijk te buigen zodra er geroepen wordt. We creëren zo een glijdende schaal van zelfcensuur. Vandaag is het Barbie, morgen een tentoonstelling met foto’s van blote tieten, overmorgen een boekpresentatie van een vrouw met een mening.

Wat ik nog het allerergst vind: dit soort incidenten wordt onmiddellijk gekaapt door politici. Rechts schuift islam naar voren als de enige boosdoener, links relativeert dat weer, en intussen wordt er amper gekeken naar de kern van het probleem: waarom durven we niet meer te staan voor culturele vrijheid? Waarom beschermen we de ruimte voor kunst en vermaak niet harder dan dit?

En eerlijk, het had zo simpel opgelost kunnen worden. Zet politie in. Niet om met knuppels te zwaaien, maar om duidelijk te maken: jullie mogen protesteren, prima, maar de film gaat door. Of nog slimmer: draai de situatie om. Organiseer er een buurtfeest omheen. Nodig mensen uit voor gesprek, organiseer er een debatavond bij. Laat de vertoning niet kapotmaken, maar er juist groter en inclusiever van worden. Dan verliest de dreiging zijn kracht, en wint de gemeenschap.

Maar nee, in plaats daarvan sturen we Barbie terug in haar doos. En dat is ironisch, want Greta Gerwigs hele film gaat er juist over dat Barbie uit haar perfecte plastic kooitje breekt om te ontdekken wie ze echt is. Hoe wrang dat een stel volwassen mensen haar er met geweld weer in wil proppen. Typisch ook dat juist deze labrador-puppy van een Hollywoodfilm zoiets teweeg brengt. Een film die luchtig en grappig is, misschien met een vleugje maatschappelijk commentaar, maar bovenal een avond hersenloos popcornplezier. Als dat al een bedreiging vormt voor je wereldbeeld, dan ligt het probleem niet in de film. Dan zit het probleem in je eigen hersenpan.