Prénom Carmen #20

Luie zet van Disney

Aristocats

Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche en gaat haar mening niet onder bioscoopstoelen of loungebanken steken.

Het begint een vermoeiende discussie te worden op social media, maar wel eentje die we moeten voeren – vind ik. Oude shit waarvan we nu beseffen hoe gênant racistisch, seksistisch of validistisch het is, moeten we dat wissen? En dan heb ik het over kunst, films, boeken. Ik werd gedwongen er weer over na te denken door het nieuwsbericht over Disney dat een paar klassiekers uit hun catalogus op Disney+ heeft verwijderd voor accounts met een kinderslot.

Het gaat om films als Peter Pan, Aristocats, The Lady and the Tramp, Dumbo en The Jungle Book. De bedoeling van Disney? Kinderen moeten deze films met hun ouders kijken. Deze films bevatten namelijk personages ‘die door sommigen als racistisch of stereotyperend gezien worden’. En als je ergens leest ‘door sommigen’ en ‘gezien worden’, dan weet je: oei, it’s bad! En dat klopt: er zitten pijnlijke, ronduit racistische scènes en personages in al die films. Vuurrode native Americans, felgele Aziaten, zwarte personages die meer aan Zwarte Piet doen denken dan aan hun menselijke tegenhanger. Het is lelijk, als je er met je 2021-bril op naar kijkt.

En toch weet ik niet zeker of dit de manier is om ermee om te gaan. In een ideaal geval, zou ik – als ik een streamingboer of een Disney was – tijdens zo’n racistische scène een pop-up in beeld laten verschijnen met een kleine disclaimer, uitleg of geschiedenisles. Ik denk dat dat leerzamer is voor jonge kijkers dan er maar op hoop van zegen vanuit gaan dat hun ouders ze tijdens het kijken uitleggen wat institutioneel racisme is en waarom stereotypering schadelijk kan zijn voor minderheden. Laten we wel wezen: ouders zijn vaak de bron van veel kwaad en lang niet altijd de aangewezen persoon om zo’n taak op zich te nemen.

Hetzelfde geldt voor allerlei series, boeken, onze eigenste Efteling, wat dan ook – als maker, ontwikkelaar, schrijver moet je zelfs jaren later durven zeggen: dit was goed dom, what was I thinking?, en uitleggen waarom Monsieur Kannibale zo’n pijnlijk stereotype is (als je er tenminste niet meer achter staat, anders kun je natuurlijk gaan weigeren als een racist in het nauw). Zet er een bordje bij. Maak er een statement over. Wijd er een documentaire aan. Alles is beter dan keihard ontkennen. Maar het kan zeker beter dan ‘stilletjes verwijderen en hopen dat iemand anders het gesprek voert.’

Een beetje een luie zet dus van Disney. Zij trekken hun handen er vanaf, noemen het ‘ongeschikt materiaal voor kinderen’ en wij moeten maar met z’n allen hopen dat ouders wereldwijd Wikipedia erbij pakken om uit te leggen waarom het zo kwetsend is dat Peter Pan het steeds over ‘roodhuiden’ heeft en een Siamese kat in de Aristocats duidelijk een stereotype Aziaat moet voorstellen.

Goed dat we het er überhaupt over hebben, daar niet van, maar take ownership en voer het gesprek zelf, als maker zijnde. Zelfs als je je doodschaamt voor je oude shit.

Geschreven door Carmen Felix