Prénom Carmen #14

Carmen Felix schrijft over mainstream, genre en niche en gaat heus haar mening niet onder bioscoopstoelen of lounge-banken steken.

De afgelopen weken stonden in het teken van #BlackLivesMatter en al het onversneden racisme waar zwarte mensen in Amerika maar ook in Nederland mee te maken hebben. Er wordt gedemonstreerd, er wordt geboycot, er wordt gediscussieerd – en er wordt naarstig gepost op Instagram. Al snel vlogen de ‘how to be an ally’-posts en lijstjes met must-watch-and-read films en boeken over racisme en de strijd van zwarte mensen je om de oren.

Heel fijn, het heeft mij over de streep getrokken om eindelijk eens 13th (mega-aanrader, gestoorde documentaire van Ava DuVernay over het zieke gevangenisstelsel van Amerika) en I Am Not Your Negro (iets meer arty) te kijken. Onder het mom van: je kan dan wel heel vocaal anti-racist zijn op je socials, maar niemand is ooit uitgeleerd.

Over dat laatste punt struikelde ik eventjes. Ik kijk graag naar films over de struggle van zwarte Amerikanen tijdens en na de slavernij. Maar zelfs nu ik dit zo typ geef ik mezelf rillingen. Ik geniet ervan als in: ik hou van geschiedenis en wil altijd zoveel mogelijk weten van dit soort nare periodes en persoonlijke verhalen. Maar dat maakt mij wel een soort voyeur. Ik hoor steeds vaker dat het belangrijk is om dit soort ‘pijnporno’ nu eindelijk eens te overstijgen. We wéten tenslotte al dat racisme bestaat, zei iemand me laatst, waarom hebben we het nog steeds niet over hoe we het gaan oplossen in plaats van telkens maar te laten zien hoe zwarte mensen worden vermoord of verguisd?

Goed punt. Niet omdat ik vind dat je weg moet kijken, maar omdat ik vind dat de zwarte aanwezigheid in een witte industrie als Hollywood genormaliseerd moet worden. En niet alleen ‘getolereerd’ omdat er af en toe een indrukwekkende 12 Years a Slave wordt gemaakt waar wij niet-zwarte mensen dan ‘oh wat erg hè’ over kunnen zeggen als we de zaal uit lopen, terug naar onze levens waarin we geen idee hebben hoe het moet voelen om nog steeds zoveel gevaar te lopen puur en alleen om de kleur van je huid. Anno 2020.

Dit is precies waarom ik zo van Jordan Peele en vooral van z’n tweede horrorfilm Us houd. Hij maakt een flink statement over rassenongelijkheid door het in die hele film nooit over rassenongelijkheid te hebben. Pas als je er langer over nadenkt besef je dat je geen andere film kan noemen waarin een zwarte familie zo ‘normaal’ (oké, tot op een zeker punt in de film) wordt neergezet als in Us. Bijna alsof ze… net als elke witte horrorfilmfamilie zijn.

Kijk dus zwarte films, luister naar zwarte actrices, volg zwarte regisseurs, maar laat de torture porn eens achterwege. Zwarte stemmen en verhalen mogen ook over een bloederig potje hockey tussen Godzilla en een orc, een blinde pianist zonder vingers of bijensterfte gaan – want zolang ze pas een Oscar of erkenning krijgen als het wéér over hun strijd tegen ongelijkheid gaat, is er van gelijkheid nog steeds geen sprake.