Het nieuwe kijken #76

Ebele Wybenga bericht maandelijks over wat hem opvalt op het kruisvlak van cinema en beeldcultuur.

Het stoplicht ratelt en springt op groen voor voetgangers die er niet zijn. Je hoort het water kabbelen waarin werkloze rondvaartboten zachtjes deinen. De camera glijdt langs de gevels van de Wallen, waar lege stoeltjes voor de ramen staan. Een eenzame kajak verdwijnt onder een brug. Ontdaan van scooters, taxi’s en Britse vrijgezellenfeesten biedt de Amsterdamse binnenstad weer een zeventiende-eeuwse aanblik. Er is geen verkeerslawaai, alleen klokgelui, het klagen van zeemeeuwen en de brom van een helikopter. Niemand ziet de reclameborden bij de tramhalte meer.

Meanwhile in Amsterdam is een film van vier minuten, gemaakt door Jean Counet en Rick Meier. In de eerste dagen dat Nederland op slot ging, gingen zij met camera en geluidsrecorder de straat op. Hun spontane registratie van een stilgelegde stad voelt als een meditatieve wandeling. Na twee weken waren er al 172.000 views op Vimeo. Het is de meest troostende film die ik sinds de virusuitbraak heb gezien. Juist door het ontbreken van een nadrukkelijke boodschap, duiding, commentaar of nieuwe informatie.

Deze weken kunnen we niet veel meer doen dan kijken. Persconferenties van de overheid zetten kijkcijfersrecords. Ons sociale leven speelt zich af in houseparties, hangouts en facetime-sessies. Streamingdiensten zijn ineens een eerste levensbehoefte: tv-series vliegen er met seizoenen tegelijk doorheen. Nu nog met exotische locaties en personages die leven zoals we voor de pandemie gewend waren. Het is een gemene paradox: net nu we meer tijd dan ooit kunnen doorbrengen voor onze schermen is de productie van films en series stilgevallen.

De vraag is: wat valt er straks nog te zien? De Duitse televisie zendt elke dag Drinnen uit, een lockdown-sitcom die zich volledig op het beeldscherm van een thuiswerkende jonge vrouw afspeelt. Afleveringen duren net geen tien minuten, maar voelen door de eentonigheid van de setting eindeloos aan. Ik hoop dat filmmakers – zodra het kan en zo veel als verstandig is – buitenshuis blijven werken. Om onze wereld groter maken dan onze huiskamer én voor hun eigen commerciële gezondheid. De makers van Meanwhile in Amsterdam worden nu alweer benaderd met de vraag of ze beeldfragmenten willen verkopen voor gebruik in commercials.