Het nieuwe kijken #82
De schrik van de kunstscene
Ebele Wybenga bericht maandelijks over wat hem opvalt op het kruisvlak van cinema en beeldcultuur.
Wat is het ergste dat je als museumdirecteur, curator of kunstexpert kan gebeuren? Overvallen worden, met draaiende camera, door het team van Keeping It Real Art Critics, afgekort KIRAC. Alleen al de titels van hun video’s zijn dodelijk: ‘KIRAC #10 the bad breath of Mondriaan specialist Hans Janssen’.
De ster van de videoserie is Kate Singha, inmiddels bekend als ‘kunstmeisje Kate’. Met haar striemende commentaar op hypocrisie in de kunst laat ze de grootste ego’s uit dit wereldje sidderen. Haar onschuldige voorkomen en beschaafde tongval zetten de slachtoffers eerst op het verkeerde been. Haar mannelijke kompanen Stefan en Tarik reflecteren vooral op de confrontaties. Ze hebben allemaal de smoezeligheid van een Rietveld-student maar zijn geen van allen insider. De KIRAC-afleveringen trekken tienduizenden kijkers op YouTube. Hans Teeuwen is fan. Geen wonder, want KIRAC is meester in het uitvergroten van de ongemakkelijkheid die iedereen weleens ervaart in musea en galeries. De film The Square (Ruben Östlund, 2017) en instagram-account The White Pube steken hier ook met succes de draak mee.
Wat ik sterk vind aan KIRAC is dat hun werk verder gaat dan alleen maar bespotten. Het is meer Propria Cures dan PowNews. Met hun kruistocht tegen gemakzuchtige wokeness, voorspelbaarheid en zelffelicitatie belanden ze al snel in het verdomhoekje. In één aflevering beweren ze dat Netflix zou hebben gebeld over een samenwerking, maar afhaakte vanwege een aantijging van racisme, als gevolg van een van hun filmpjes. Het Stedelijk zou volgens KIRAC een kunstenares puur hebben gekozen vanwege haar identiteit als zwarte lesbische visual activist. In het debat dat ontstaat op de Rietveld-academie gaat het gesprek helaas nooit meer over de kwaliteit van haar werk, terwijl het KIRAC hier naar mijn gevoel uiteindelijk om te doen is. Kijk je voorbij hun ironie en provocaties, dan zie je dat kunst ze werkelijk iets kan schelen. Anders hielden ze dit niet vol. Uit de filmpjes spreekt een verlangen naar kunst zonder agenda, die niets wil zeggen over de maatschappij en de wereld niet pretendeert te verbeteren. Die eerder esthetisch dan ethisch ‘deugt’. Hun werk is spannend en noodzakelijk. Sign them up, Netflix.