Het nieuwe kijken #71
Getikt
Wat is een teken dat je niet meer bij de tijd bent? Als je een nieuw online fenomeen pas leert kennen door een lang artikel in The New Yorker. Het overkwam me met Tiktok. Deze app van Chinese oorsprong is wereldwijd een rage onder jongeren en wordt door investeerders een waarde van vele tientallen miljarden toegedicht. Om mijn achterstand in te lopen en de opwinding te begrijpen heb ik direct Tiktok geïnstalleerd.
Een paar jaar geleden schreef ik over Vine, een app voor het maken en delen van video’s van zes seconden. Het was de geboorte van verticale video als een mainstream fenomeen, maar Vine verdween geruisloos nadat het werd opgekocht door Twitter. De schoonheid van Vine lag in de beperking – je kunt niet langer dan zes seconden filmen – die de creativiteit van gebruikers ontketende. Wat ontbrak was een mechanisme dat het verslavend maakte. Tiktok, opnieuw een video-app, is voor verslaving gebouwd. ‘Hoe langer je kijkt, hoe beter het wordt’, is hun belofte. Hoe lang of kort je naar filmpjes van andere gebruikers kijkt, helpt de app in te zien waar jouw aandacht het meest aan blijft plakken.
Aan de kijk-kant zit dus een zelflerend systeem dat zonder expliciete vragen je smaak leert kennen. Eerder boekte het bedrijf achter Tiktok succes in China met een nieuwsapp volgens hetzelfde principe. Aan de maak-kant zit een netwerkeffect ingebouwd: in plaats van te starten met een blanco canvas zoals bij Vine, borduren Tiktok-gebruikers voort op filmpjes van anderen, met maximale hulp van muziek, filters en effecten. Open Tiktok en je ziet een oneindige stroom tieners die dansjes en stunts (na)doen. Chatroulette zonder piemels, standaard met catchy muziek. Alsof je naar een eindeloze bonte avond zit te kijken van mensen die je niet kent. Het is een internationale talentenjacht met naar het schijnt maandelijks meer dan 500 miljoen gebruikers. De eerste nummer 1-hits van op Tiktok ontdekte talenten zijn al een feit. Muziekproducers schijnen fragmenten van nieuwe liedjes eerst uit te proberen op Tiktok om hun populaire potentie te testen. Het is een melig universum waar je als niet-tiener weinig van snapt. Om erachter te komen of het ook wat is voor mensen boven de twintig zit er maar één ding op: zoveel mogelijk tijd spenderen op Tiktok.