Het nieuwe kijken #50

Ik krijg altijd een ongemakkelijk gevoel als ik tegen videokunst aanloop in een museum. Soms staat er een kubusvormige zwarte tv in een hoek waarop een gruizige VHS tape afgespeeld wordt. Of er is een donkere, met zwarte stof beklede projectieruimte, waarin bezoekers samenklonteren op oncomfortabele bankjes. Van een afstandje hoor je alleen gerommel en gekras uit zo’n kamertje komen. Alle bezoekers kijken zwijgend, bang een domme opmerking te maken binnen gehoorsafstand van anderen die er wellicht meer van snappen. Je kunt er vaak weinig aan doen dat je niet kunt volgen wat er op het scherm gebeurt, omdat je meestal middenin de video valt. Je moet dan blijven zitten tot halverwege de volgende loop. Dan blijft de kans groot dat je niet veel wijzer wordt, want videokunstenaars hebben vaak lak aan het idee van een vertelling met een begin, een midden en een eind. Stel je toch voor dat het een conventionele film zou worden!
Het voelt lomp om een veelzijdig kunstzinnig medium als video zo over één kam te scheren, maar ik ervaar bij het bekijken van videokunst een stelselmatig gebrek aan houvast. Bij schilderijen, foto’s, installaties of beeldhouwwerken heb ik daar meestal geen last van. Gelukkig heb ik laatst ervaren dat videokunst niet vervelend hoeft te zijn. Ieder jaar ga ik naar de open dag van de Rijksacademie. Je kunt de ateliers en het werk bekijken van veelbelovende internationale kunstenaars die twee jaar lang in Amsterdam letterlijk en figuurlijk de ruimte krijgen om zich te ontwikkelen. Onder de 45 kunstenaars werkt een verrassend groot aantal met bewegend beeld, een logische reflectie van een tijd waarin onze aandacht zich naar schermen verplaatst. Van aandoenlijke stop-motion video tot gelikte digitale animaties. Het werk dat me het meest raakte werd vertoond op een zolderverdieping. Op een bioscoopwaardig doek werd een ultrascherpe video vertoond van een man die tergend langzaam van zijn paard valt. All voices are mine heet het werk, gemaakt door de Pakistaanse kunstenaar Basir Mahmood. Ik heb er minutenlang geboeid naar gekeken, maar ik heb geen idee waarom.

Ebele Wybenga