Het nieuwe kijken #49

Het geheimzinnigste beroep waar ik mee in aanraking gekomen ben sinds ik in de media- en reclamewereld rondstruin is ‘de grader’. Iedereen weet wat een regisseur doet of kan zich iets voorstellen bij het werk van een art director. Maar wat doet de grader? Deze kleurcorrectiespecialist heeft een cruciale rol achter de schermen waar het publiek niets van weet maar alles van merkt. Kleurcorrectie gaat er niet alleen om dat de overgang van de ene scène naar de andere de kijker niet schokt door het verschil in belichting. De grader is heer en meester over de sfeer van de film. Ik zou heel graag de ruwe montage van Blade Runner 2049, de opvolger van de klassieker uit de jaren tachtig, zonder kleurcorrectie bekijken. Waarschijnlijk is dit dystopische verhaal dan maar half zo meeslepend. In het kale licht van de werkelijke opname-omstandigheden staat het verhaal misschien wel overeind, maar ontbreekt vrijwel zeker de magie die zorgt dat je er als kijker echt in gaat geloven. Ik heb het geluk gehad een keer een dag mee te kijken met een bekende grader in een postproductiestudio in Amsterdam. Hij zat in een donkere ruimte met een enorm scherm en indrukwekkende controlepanelen, omringd door luidsprekers. Ik maakte mee hoe een commercial van Diesel van het eerste tot het laatste frame werd nabewerkt. Dat gebeurde op een hele intuïtieve manier. De cameraman zat erbij en gaf aanwijzingen als: ‘dat hoekje mag nog wat schmutziger’. Zoals een fotograaf een foto met software achteraf dramatisch kan verbeteren, zo kan een grader dat met een hele film. Dat is geen kwestie van een soort instagramfilter erover pleuren dat het volledige beeld in een ander licht doet baden en contrastrijker maakt. Bij grote producties werkt een grader bijna als een schilder, hoekje voor hoekje, detail voor detail en ondertussen door zijn wimpers kijkend naar het grote geheel. Bijgestaan door een cameraman of -vrouw die weet welke sfeer gewenst is voor de film en ziet hoe ver het opgenomen materiaal hier nog vandaan is. De grader is een van de unsung heroes van de film.

Ebele Wybenga