Het nieuwe kijken #46

De editors

Er groeit een generatie op voor wie het monteren van een film net zo weinig moeite is als het openen van een pak melk. Een collega vertelde me hoe achteloos haar zevenjarige neefje afleveringen van zijn vlog monteerde op zijn moeders iPhone. Met geluideffecten, titels, meerdere scènes. De hele handel. Zeven jaar oud! En niet per se een wonderkind. Twintig jaar geleden was het monteren van video nog voorbehouden aan goedbetaalde professionals en toegewijde amateurs. Nu zit er een ultragebruiksvriendelijke editsuite in de simpelste smartphone. Het leuke is dat kinderen hier eerder de mogelijkheden van uitbuiten dan volwassenen. Monteren is per definitie een associatieve bezigheid, gestuurd door de blik van de maker maar ook door goddelijk toeval. Als puber maakte ik op de PC van mijn ouders Sinterklaassurprise-filmpjes op dvd. Dat was uren knip-, plak- en probeerwerk met ingewikkelde professionele software die ik illegaal had gedownload met Napster of KaZaa. Papier-maché, lijm of stanleymessen had ik niet nodig. Niemand hoefde meer een gedicht voor te lezen. De ontvanger van de surprise hoefde alleen maar het dvd’tje aan te zetten en mijn Sinterklaas-creatie kwam in technicolor en stereo de zitkamer in. Voor de Snapchat & Instagram generatie hoeft het niet eens meer Sinterklaas te zijn om zulke dingen te maken. Elke door gebruikers gecreëerde ‘story’ op deze sociale media is een mini-montage. Het mooie is dat iedereen daardoor scherper gaat kijken. Helaas is er direct alweer een bedreiging opgestaan voor deze nieuw verworvenheid: de volautomatische montage. Een van m’n vrienden liet me de video zien van een bachelorparty. De jongens hadden ervoor gekozen om met de bruidegom een bootcamp-achtige hindernisbaan te bedwingen. Alles was gefilmd met een GoPro actiecamera: riskante beklimmingen, tijgeren door de modder, zwaaien aan touwen en plonzen in de sloot. Het filmpje was automatisch aangemaakt door een montageprogramma van GoPro, dat zelfstandig herkent welke actiebeelden eruit springen. De visueel meest dynamische fragmenten uit tientallen minuten aan materiaal volgden elkaar logisch op, elke climax onderstreept door bombastische standaardmuziek. Het werkt perfect maar biedt een griezelig inzicht: als je niet zelf monteert word je leven voor je gemonteerd.

Ebele Wybenga

Geschreven door Ebele Wybenga