Het nieuwe kijken #29

In de Balie zijn radiomakers, omroep-bobo’s en podcast-pioniers uit binnen- en buitenland samengeschoold om te discussiëren over de toekomst van audio. Ik ben uitgenodigd als buitenstaander met een mening over media. Wat is er aan de hand?
Voor bewegend beeld heeft de digitale revolutie zich al voltrokken. Video heeft zich op spectaculaire wijze losgemaakt van televisie en leidt online een uitbundig on demand leven. Maar geluid, met uitzondering van muziek, is nog altijd het meest thuis op de radio. Er zijn talloze talentvolle makers die prachtige programma’s maken om naar te luisteren en hun werk via digitale media willen verspreiden. Maar online geluid heeft nog lang niet dezelfde vlucht genomen als online video.
Het succes van de Amerikaanse podcasts ‘This American Life’ en ‘Serial’ vervult alle aanwezigen van hoop. Zelf ben ik fan van Monocle 24, het online radiostation van het tijdschrift Monocle. Ik luister on demand naar hun losse programma’s, die me bijpraten over één obsessie zoals printmedia of design. Maar successen zijn nog schaars en audiomakers worstelen met grote vragen. Hoe verleiden we mensen om te luisteren? Hoe zorgen we dat ons werk gevonden wordt? Wie gaat betalen voor ons werk?
Video valt makkelijk te promoten op social media, je krijgt al een glimp van wat je kunt verwachten en als je op afspelen klikt zit je er meteen in. Audio vraagt om een ander soort aandacht, je moet er even in komen en dat valt niet mee als je een scherm voor je hebt vol visuele prikkels. We delen een geluidsfragment dat ons raakt niet met hetzelfde gemak als een smartphone-foto of een linkje. Dat werkt remmend voor de verspreiding van professioneel geproduceerd geluid.
Dan heb je nog de naamkwestie. Iedereen weet wat je bedoelt als je ‘radioprogramma’ zegt. Daar denk je meteen een zender en een FM frequentie bij. Maar hoe noem je een mediumneutrale ‘mediaproductie om naar te luisteren’? In de wereld van digitaal geluid heb je alleen het onhandige ‘podcast’, dat vooral herinnert aan de beginjaren van iPod en bovendien een zweem van amateurisme met zich meedraagt.
Ik denk dat de audiorevolutie pas echt uitbreekt zodra er een sterk alternatief voor het woord podcast gevonden is.

Ebele Wybenga