Het nieuwe kijken #25

Er is een element in foto’s en films dat je nauwelijks opvalt maar een wereld van verschil maakt: wazigheid. Denk maar aan een portretfoto waarbij je niet het straatnaambordje op de achtergrond kunt lezen maar de wereld om het hoofd heen getransformeerd is tot een romige waas van licht en kleur. Op fotografiefora worden lenzen uit het analoge tijdperk bejubeld die de meest artistieke onscherpte geven. Wazigheid creëert een effect van diepte, het poetst weg wat niet relevant is en laat de scherpe delen van een foto of filmfragment stralen. Een beetje amateurfotograaf met een spiegelreflex beheerste het spel met scherpte-diepte. Niet altijd makkelijk om in één keer goed te krijgen, maar zeer de moeite waard. Mijn ouders maakten in de jaren negentig nog foto’s die een plezier waren om terug te zien. Vanaf de vroege jaren nul brak een tijd aan van vervlakking. Wat je won aan gemak met een digitale camera verloor je aan diepte. Digitale compactcamera’s en telefooncamera’s maakten standaard ongeveer alles even scherp. De meeste familiefoto’s tussen 2003 en 2013 zijn kiekjes zonder wazige delen die het alleen moeten hebben van hun compositie. Het waren de donkere dagen van digitaal beeld, een gat in de geschiedenis. Gelukkig is er een nieuwe technische revolutie in ontwikkeling die een einde maakt aan deze armoede. Er is een digitale camera gelanceerd met de naam Lytro. Met dit forse toestel kun je — achteraf — kiezen welke delen van een foto scherp of vaag zijn. Dat betekent nooit meer god-zegende-de-greep een diafragma instelling hoeven kiezen met het risico op een verpeste foto. Lytro maakt in feite van elk beeld een kijkdoos. Het is zonde om deze techniek te gebruiken voor statische afdrukken. Deze beelden moet je op een scherm bekijken, terwijl je de focus ziet verschuiven van het stofje op de voorgrond tot de bergen in de verte. Nu is het nog een gadget voor insiders, maar straks worden we hiermee overspoeld in onze social media timelines en de sites die we bezoeken. Er zijn al smartphones die dit effect na-apen. Eindelijk heeft digitaal beeld diepte gekregen. De wazigheid is terug.

Ebele Wybenga