Het nieuwe kijken #18

Welkom in Camp Domiz. Je bent in Irak, vlak bij de Syrische grens, op bezoek in een kamp met 64.000 vluchtelingen. Je hoort ratelende brommertjes, flarden radio met Arabische muziek, een jongevrouwenstem die vertelt hoe goed het leven in Damascus was. Je ontmoet Ahmad, een dertienjarig jongetje dat zangvogeltjes verkoopt aan andere kampbewoners, in plaats van naar school te gaan. Je brengt een bezoek aan de bouwmarkt, net buiten de poorten van het kamp. Een video gaat spelen over het succes van de bakkerij, waar elke dag 24.000 broden worden gebakken. Vluchtelingen wonen niet alleen in tenten. Camp Domiz is een semi-permanente stad aan het worden, met stenen huizen, scholen, een bank, een bouwmarkt en een supermarkt.
De in mijn ogen meest vernieuwende Nederlandse documentaire van de afgelopen tijd moet je niet zien maar bezoeken. Refugee Republic is een online documentaire die geen lineair verhaal vertelt. Je drukt niet op ‘play’ om vervolgens achterover te leunen om je te laten informeren en entertainen. Je moet zelf al scrollend en klikkend een weg kiezen in het woud van verhalen, fragmenten en observaties dat voor jou is samengesteld. Een tekenaar, een journalist en een fotograaf geven een doorsnede van het alledaagse leven in Camp Doniz. Dit doen ze met een mix van tekeningen, geluidsfragmenten, korte films en fotoreportages. Ze laten een kant van het vluchtelingenbestaan zien die nieuwsmedia gewoonlijk laten liggen. Daar zit meer vreugde, veerkracht en vindingrijkheid in dan je ooit voor mogelijk had gehouden.
De tekeningen van Jan Rothuizen, onder andere bekend van De Zachte Atlas van Amsterdam, houden het eclectische geheel bij elkaar. Je herkent zijn stijl meteen: een overzichtsplaat in klare lijn, vol handgeschreven toelichtingen. Rothuizen kan als geen ander beschrijven wat voor gevoel er precies hoort bij een kast, een kamer of een straathoek. Zijn pen trekt een lijn tussen alle plekken en personages, met als routekaart een gigantische plattegrond in de hem kenmerkende stijl. Het resultaat is, zoals de makers zelf zeggen, een bewegende kijkdoos. Je bent er zo anderhalf uur mee zoet en een unieke ervaring rijker.

Ebele Wybenga

Refugee Republic is te zien op SubmarineChannel.com