Het nieuwe kijken #14

De grootste verschrikking van het home-videotijdperk was de zoekende camera. Mijn vader drukte simpelweg het opnameknopje in van de handheld videocamera en bleef filmen tot er iets zou gebeuren. Als er niets boeiends te zien was dan zwenkte, zwiepte en zoomde hij al filmend tot hij een nieuw familietafereeltje in beeld had. Hij had immers een volle batterij en een lege tape om te vullen. Maar het resultaat was niet om aan te zien. Hoe anders filmde mijn opa in de jaren zestig met zijn smalfilmtoestel. Hij koos zorgvuldig een shot, lettend op de compositie en filmde een afgemeten aantal seconden. Titels maakte hij zelf door met losse letters woorden te maken en deze te filmen. Hij maakte montages met schaar en lijm. Zijn fragmenten van ijsvermaak in de winter van 1963 passen zo in een aflevering van Andere Tijden.
De vroege amateurfilmer zoals mijn opa spiegelde zich nog aan de professional. Maar de verstofte mini-DV-bandjes met anderhalf uur filmmateriaal van onze familievakantie in Dene­marken in 1999 zullen nooit meer bekeken worden. Terwijl er doodsimpele vuistregels zijn om een aardig filmpje te maken: kies je shot van tevoren, houd je camera stil en houd het kort. Dat komt in feite neer op vooraf monteren. Je kunt alleen goed kijken als je selectief moet zijn. Dat is het manco van digitale fotografie. Door de oeverloze opslag hoef je niet kritisch te zijn. Maar als je thuiskomt met 687 vakantiefoto’s zou je willen dat je één ouderwets filmrolletje had gehad. Gelukkig kun je digitale technologie zo instellen dat je toch gedwongen wordt om keuzes te maken. Het mooiste voorbeeld hiervan is de app Vine, van Twitter. Zoals je bij Twitter gehouden bent aan 140 tekens, zo stelt Vine je in staat een filmpje te maken van maximaal zes seconden. Zolang je het scherm van je smartphone ingedrukt houdt neemt hij op. Je kunt in die zes seconden meerdere shots combineren. Het dwingt je om scherp te kiezen én om het toeval toe te laten. Zo ontstaat makkelijk een mini-montage, een verhaaltje, dat je kunt delen zonder mensen te vervelen.

Ebele Wybenga