Het nieuwe kijken #116

Red de kat

Inside Llewyn Davis

Ebele Wybenga over wat hem opvalt op het kruisvlak van cinema en beeldcultuur.

Wannabe-scenarioschrijvers kunnen putten uit een enorme bibliotheek aan adviesboeken, ontdekte ik de afgelopen weken. Tot nu toe heb ik het meest opgestoken van het diepgravende Into the Woods van BBC-serieschrijver John Yorke. Maar het grappigste en populairste ‘zelfhulpboek’ voor schrijvers van films en series is Save the Cat! van Blake Snyder.

Dat boek is uitgegroeid tot een hele franchise met cursussen, coaching, software en afgeleide boeken als Save the Cat! Writes for TV: The Last Book on Creating Binge-Worthy Content You’ll Ever Need. Amerikaanser krijg je het niet.

De titel is gebaseerd op een truc die ervoor zorgt dat kijkers gaan meeleven met een personage, hoe akelig of ‘anders’ die ook moge zijn. Meeslepend drama vraagt om personages die egoïstisch of anderszins maatschappelijk onaangepast zijn. Smetteloze helden zijn dodelijk saai, maar louter slechtheid is ook een barrière om mee te voelen met een personage. Zorg er daarom voor, zegt Snyder, dat je personage een onverwachte goede daad verricht, al is het maar een kleine geste. Zoals het redden van een kat uit een benarde situatie. Een beroemd voorbeeld is Aladdin, die in het begin van de Disney-film, als we hem net hebben leren kennen als een virtuoze dief, een stuk brood schenkt aan een weeskind.

Save the Cat wordt online vrolijk beschimpt als extreem simplistisch, een trukendoos waar een serieuze verhalenverteller z’n neus voor dient op te halen. Snyder reikt vijftien sleutelmomenten aan, hij noemt ze beats, die zouden gelden voor alle genres – van romkom tot thriller. Op zijn website staan talloze blogposts die laten zien hoe zowel klassiekers als de nieuwste films en series dit patroon volgen.

Snyders beat sheet is in wezen een voor film en tv vereenvoudigde variant van de ‘reis van de held’ of ‘monomyth’, oorspronkelijk door schrijver Joseph Campbell afgeleid uit mythologische verhalen. Het sterkste idee van Snyder vind ik dat elk personage een ‘rooting resume’ zou moeten hebben: een bundel met redenen waarom je met ze gaat meeleven. Het save the cat-moment is slechts een van de technieken die je hiervoor kunt inzetten, hij noemt nog vijf andere: introduceer personages als underdog, geef hen een sterke droom om voor te vechten, zorg dat ze humor hebben, laat ze worstelen met hun privéleven en bestook ze met alledaagse oneerlijkheden en tegenslagen zodat we ons eigen leven in het hunne herkennen.

Dan heb je die clichématige kat misschien helemaal niet nodig.

Geschreven door Ebele Wybenga