Zia Anger’s My First Film

Wat betekent het om een veelbelovend regisseur te zijn, als je uiteindelijk geen eerste speelfilm van de grond krijgt? Zia Anger, die bekend werd met videoclips en korte films, onderzoekt dit in haar louterende performance My First Film, die ze nu online opvoert. Het bijwonen daarvan is een onverwachts hartverwarmende collectieve ervaring.

In 2015 werd Zia Anger door Filmmaker Magazine uitgeroepen tot een van de nieuwe gezichten van de onafhankelijke cinema, maar tot nu toe kreeg ze nog geen speelfilm van de grond. In haar performance My First Film, waarmee Anger eerder langs festivals en (film)instellingen tourde en die ze tijdens de pandemie online opvoert, neemt ze de deelnemers mee in het maakproces van de eerste film die niet zo mocht heten. Later meer daarover.

Het publiek voor deze performance is klein: er kunnen maximaal zestig mensen tegelijk deelnemen. Aanmelden kan alleen door snel te reageren op een oproep die Anger onregelmatig op haar Twitter-account plaatst. Eenmaal ingelogd zie je Angers desktop, met daarop onder andere een live videobeeld van haarzelf. Via TextEdit communiceert ze met haar publiek, en via iMessage stuurt ze verlopen Insta-stories die ze aan elkaar moeten doorsturen. “Ik wilde graag even een andere manier van distributie laten zien.”

Seksistisch filmvoorstel
Dan begint Anger al typend te vertellen. Over hoe ze haar eerste speelfilm maakte met haar vrienden in het stadje waar ze vandaan komt. Over hoe haar eigen vader de vader van het hoofdpersonage in de film speelt. Over hoe ze deze film financierde door te liegen, bedriegen en crowdfunden. Over hoe ze in die tijd veel van het oppeppende medicijn adderall gebruikte en een abortus onderging. “Ik vroeg aan de verpleegster waarom ik dit alleen moest doorstaan. Ze vertelde me dat veel mensen dit overkomt, maar dat niemand erover praat.” Ze scrollt door wat voor haar de sleutelscènes van de film zijn. “Het is een slechte film”, typt ze. “Maar dat is niet erg. Eerste films zijn vaak slecht. Je doet wat je moet doen om ze gemaakt te krijgen.”

De performance is niet statisch: vaak typt Anger iets, om zichzelf live in beeld te corrigeren. Ze zegt dat haar eerste film op waarheid gebaseerd is, om vervolgens duidelijk te maken dat de realiteit eigenlijk heel anders was. De film, de realiteit en de performance lopen ingenieus in elkaar over, zeker als tussen de iMessage berichten een ‘Daddy’ opduikt die Anger een berichtje stuurt: “I love you.”

Maar net zo treffend als deze mix van fictie en performance vérité is de humor van Anger. Wanneer ze haar publiek er subtiel aan herinnert dat ze haar niet zo serieus moeten nemen: “Hou op met me te behandelen alsof ik je moeder ben, ik heb je net verteld dat ik er geen wilde zijn.” Of wanneer ze vertelt hoe ze oprecht twijfelt maar uiteindelijk bedankt voor een goed betaald en goedbedoeld maar seksistisch filmvoorstel. Ze beantwoordt het voorstel met een e-mail die in beeld verschijnt: “Een beter idee is om een film te maken over een vrouwelijke filmmaker die allemaal ideeën pitcht aan xxxxx die haar ideeën vervolgens esoterisch noemen. Of om in plaats van de film deze e-mail te publiceren.”

Verscheuren
Terug naar die eerste speelfilm van Anger. Hij is af, en moet nu het traditionele distributiecircuit in: naar filmfestivals, geselecteerd worden, hoge ogen gooien. Maar die selecties – die blijven uit. Wat betekent dat dan voor de film? Is een film wel een film zonder publiek? En mocht Anger nog een film maken, is dat dan opnieuw haar eerste film? Moet ze dan weer liegen, bedriegen en crowdfunden? “Ik zei hierover tegen een vriendin dat dit alleen mij overkomt. Zij zei dat het veel meer mensen overkomt, maar dat niemand erover praat.”

De thema’s die steeds weer opduiken in de film – filmmaken in de context van een kapitalistische industrie en vrouwelijkheid (vrouw-zijn) – legt Anger er nooit te dik bovenop, maar zijn wel duidelijk aanwezig. En raken diep, niet alleen wanneer het publiek door de DONEER NU-knop met de neus op hun medeplichtigheid hieraan wordt gedrukt. “Lange tijd aborteerde ik elk project als ik geen duidelijke weg naar distributie voor me zag. Omdat ik heb geleerd dat abortus niets is om te betreuren. Omdat abortus echte controle is.” Haar performance maakt duidelijk hoe het is om een vrouw te zijn in een industrie die vrouwen stelselmatig minder serieus neemt dan mannen. Tegelijkertijd gaat My First Film net zo goed over hoe het is om een mens te zijn; om verwachtingen te hebben die niet uitkomen, om niet aan de verwachtingen te willen of kunnen voldoen die de maatschappij van ons heeft.

Dan vraagt Anger haar publiek opnieuw om deel te nemen aan de performance. Iedereen moet een eigen project pakken – iets waar ze aan werken, maar wat maar niet wil lukken. Vervolgens vraagt ze dat te verscheuren, het los te laten. Het voelt als een catharsis die je beleeft met 59 andere mensen. In tijden van quarantaine zou je bijna vergeten hoe emotioneel een collectieve ervaring kan zijn.