Wij zijn 30: De Videovorser

Tien jaar geleden liepen zijn videorecorder en tekstverwerker muurvast, maar de Videovorser kreeg de boel weer aan de praat. Bij gelegenheid van dit jubileumnummer spoelt de oude columnist terug naar het oprichtingsjaar 1981, toen alles anders was, maar toch niet helemaal.

U bevindt zich thans in een herhaling. U kunt het gevoel krijgen deze woorden eerder te hebben gelezen, of te worden overvallen door déjà vu.
U heeft in filmvaktermen last van een flashback. Geen paniek! Een dergelijk gevoel is inherent aan een jubileum, dat niet alleen gepaard gaat met feestelijkheden, symbolische giften, een ingelijste oorkonde en een luidruchtige collega, die nodig met de taxi naar huis moet maar daar niets van wil weten. Een jubileum noopt ook tot retrospectie, een terugblik op het verleden, of een lofzang op de grootse prestaties van weleer, die ertoe bijdroegen dat er iets te vieren valt. Hulde aan de jubilaris!
Alvorens terug te keren naar het jaar waarin de Filmkrant voor het eerst van de drukpers rolde, is een herintroductie van De Videovorser wellicht gepast. In het 176ste nummer van de krant, dat in maart van het analoge jaar 1997 verscheen, begon ik me als redacteur op de videopagina over de verworvenheden van de thuisbioscoop uit te laten. Er heerste in de gelederen aanvankelijk enige scepsis over de noodzaak het medium serieus te nemen. De kruideniersmentaliteit die de branche kenmerkte stond haaks op het streven van de Filmkrant om de filmkunst in de vaart der volkeren op te stoten.
De Videovorser hield stand tot in het jubileumjaar 2001, waarin er ook op 1981 werd teruggeblikt. De videopagina is gebleven, en haalt onder de noemer FilmThuis nog maandelijks de krenten uit de mondiale dvd-pap.
Dat is een goede zaak, al bekruipt me soms een gevoel van déjà vu. In de vorige aflevering werden vijf dvd-uitgaven aangekondigd waarop films van Dario Argento en Alejandro Jodorowksy worden uitgebracht. Die films staan al jaren in gloedvolle vorm in mijn dvd-kast. Ze verschijnen nu in nieuwe edities. Er zullen er nog meer volgen, want we bevinden ons in het tijdperk van de herhaling.

Euforie
Opnieuw terugspoelend naar het Nederlandse bioscoopjaar 1981 herinner ik me de kennismaking met onder veel meer clash of the titans, friday the 13th, my bloody valentine en mother’s day. Een meesterwerk zit er niet tussen, maar als omnivoor met een voorkeur voor de fantastische filmgenres vermaakte ik me er kostelijk mee. Het is goed mogelijk dat de titels meer bellen doen rinkelen dan op basis van hun bouwjaar, status of kwaliteit aannemelijk is: ze zijn recent alle vier aan een herverfilming onderworpen. Terugblikken is niet langer aan jubilarissen voorbehouden, de Amerikaanse filmindustrie lijkt al jaren niets anders te doen, om de bioscoopkassa met de verkoop van oude wijn in nieuwe zakken te laten rinkelen. Ik chargeer, maar als het om mijn geliefde genres gaat dan snijdt de aanklacht hout.
Maar Videovorser, is het dan niet heerlijk drinken van de wijn die u zich in uw cinefiele vlegeljaren zo goed liet smaken? Jazeker, daar is de thuisbioscoop bij uitstek geschikt voor. Wat heet: toen mijn oude beeldbuis onlangs de geest gaf en ik met de aanschaf van een hd-toestel een technische achterstand van vijftien jaar overbrugde, bleek de wijn uitstekend gerijpt te zijn. Aanvankelijk was de euforie dusdanig dat ik achter elkaar dertig flessen opentrok om er alleen maar van te proeven.
Bevriende cinefielen moesten opdraven om de proeverij te ondergaan. Moet je kijken: escape from new york, bouwjaar 1981, met de beeldkwaliteit van een filmkopie die net uit het lab komt. En zie: excalibur, zelfde bouwjaar, maar je kunt de bossen op de Wicklow Mountains bij Dublin ruiken!
De herhaaldelijk aangekondigde en nog niet afgeblazen plannen om de twee favorieten uit 1981 aan een herverfilming te onderwerpen zijn aan mij niet besteed. Wie ooit naar een waterval in de Ierse bergen reisde om te zien waar koning Arthur en Lancelot elkaar destijds ontmoetten, zit niet te wachten op een herhaling van zetten in 3D, met realistische harnassen en een apathische Sam Worthington in de koningsrol. De Videovorser mocht er tien jaar geleden de brui aan hebben gegeven, als genrespecialist voor Het Parool vervolgde ik mijn weg, om daarop bijna maandelijks een herverfilming van een oude bekende aan te treffen.
Het is een merkwaardige sensatie, die meer dan eens de vraag opwierp wie er in herhaling verviel: waren het de herkauwers in Hollywood, of was ik het zelf?

Erg actueel
In het najaar van 2010 worstelde ik niet voor het eerst boven mijn toetsenbord met de kwestie, toen er op de deur werd geklopt. Mijn buurman had groot nieuws. Zijn etagewoning was als filmlocatie uitverkoren, door niemand minder dan Rob Houwer! Die kende ik toch wel, als filmcriticus? Voor ik besefte wat ik deed, antwoordde ik dat Houwers de gulle minnaar en de zeemeerman in de top 5 van de slechtste Nederlandse films van de vorige eeuw waren beland. Mijn buurman liet zich niet van de wijs brengen. Nu ging het om een heel bijzonder project, waar ik nog een schrijven voor de omwonenden over kon verwachten.
Een paar weken later las ik daarin het volgende: ‘Producent Rob Houwer (wat zien ik?/turks fruit/soldaat van oranje/grijpstra & de gier/de vierde man/brandende liefde) is na een lange periode van stilte weer begonnen met het produceren van een Nederlandse speelfilm. Het gaat hierbij om de verfilming van het script stilleto’s. Een door hemzelf geschreven verhaal, gebaseerd op een eerder door hemzelf geproduceerde film hoge hakken, echte liefde. Een komedie over een directeur die een dubbel leven leidt door zich onder zijn personeel op de werkvloer begeeft en daar zijn grote liefde ontdekt. (tegenwoordig weer erg actueel door de real-life-soap’s op TV).’ [sic]
Het lag niet aan de herkauwers in Hollywood. Het lag niet aan mij.
Zelfs in Nederland werd een film uit 1981 nog eens dunnetjes overgedaan, nota bene pal onder mijn eigen bed, door mensen die ook met hun toetsenbord worstelden. Het was niet erg, het was erg actueel.
Inderdaad: we bevinden ons in het tijdperk van de herhaling. Er is geen ontkomen meer aan. Waarde jubilaris, geachte aanwezigen, ober: kan er iemand een taxi voor me bellen, voor ik in herhaling verval?

Bart van der Put