Top Tien 2013

Gravity

De belangrijkste films van 2013 volgens de redactie van de Filmkrant.

1 Gravity | Alfonso Cuaron
Meest overweldigende bioscoopervaring in jaren.
2 Spring Breakers | Harmony Korine
“This is the fucking American dream. All this sheeyit. Look at all my sheeyiiit!”
3 Paradies-trilogie | Ulrich Seidl
De Europese droom, even grondig en met evenveel sardonisch genoegen onderuit gehaald als Korine dat met de Amerikaanse doet.
4 La grande belezza | Paolo Sorrentino
Maakt dat je naar Rome wilt, maar ook dat je er nooit zou willen wonen.
5 Final Cut: Ladies and Gentlemen | György Pálfi
De filmgeschiedenis in vogelvlucht in knip-en-plak-film, die vanwege copyrightschending alleen op festival vertoond kan worden. Liefdesverhaal en commentaar op de verknipte filmindustrie in één.
6 NO | Pablo Larraín
Computer Chess | Andrew Bujalski
Opvallende trend in 2013: films in 4:3 smalbeeld — zie naast deze twee ook Carlos Reygadas’ Post tenebras lux. Zowel NO als Computer Chess zetten de nostalgische textuur van analoge video in voor een commentaar op het (kapitalistische respectievelijk digitale) heden.
7 Borgman | Alex van Warmerdam
Van Warmerdam krijgt te laat de internationale erkenning die hem eigenlijk al voor Ober (of eerder) ten deel had moeten vallen.
8 In Another Country | Hong Sang-soo
Een film als een labyrinth opgebouwd uit lachspiegels.
9 Inside Llewyn Davis | Joel & Ethan Coen
Weer een ambitieloze drifter toegevoegd aan het oeuvre van de Coens. En weer een bescheiden meesterwerk.
10 Oh Boy! | Jan Ole Gerster
Veelbelovend debuut, over ook al een ambitieloze drifter die een dag door Berlijn zwerft. Een Duitser met humor.

En hors categorie want nog niet in Nederland uitgebracht — wie durft? — moeten ook Simon Killer (Antonio Campos), Heli (Amat Escalante), Japan’s Tragedy (Kobayashi Masahiro) en Upstream Color (Shane Carruth) hier genoemd.
Tot slot mijn inmiddels traditionele (vast niet uitputtende) mea culpa-lijstje van films die ik niet zag maar gezien zou moeten hebben om deze top 10 écht gefundeerd te kunnen bepalen: The Act of Killing, Behind the Candelabra, Camille Claudel 1915, Frances Ha, Ne me quitte pas, To the Wonder, La vie d’Adèle en Wolf.

Joost Broeren


1 La vie d’Adèle | Abdellatif Kechiche
De cirkelgang van alles ontregelende intense verliefdheid naar diep verdriet over de verloren liefde is niet eerder zo openhartig en aangrijpend vertoond.
2 La grande bellezza | Paolo Sorrentino
Decadentie en existentiële leegte zijn verleidelijk, weten we sinds Fellini’s La dolce vita en nu ook van het meesterwerk van zijn opvolger.
3 Spring Breakers | Harmony Korine
Niet alleen Italianen dansen op de vulkaan: ook Amerikaanse jongeren bezweren de werkelijkheid met een roes van seks, drugs en muziek. Harmony Korine vond er een hyperopwindende beeldtaal voor.
4 The Act of Killing | Joshua Oppenheimer
Zelfverklaarde Indonesische handhavers van de nieuwe orde slachtten in de jaren zestig zonder greintje gewetenswroeging honderden (vermeende) tegenstanders van Soeharto’s regime af. Helemaal verbijsterend is dat ze een halve eeuw later tevreden terugblikken op hun moordzucht.
5 Gangs of Wasseypur | Anurag Kashyap
Het Bollywoodcliché (ellenlange verhalen met suffe liedjes) wordt volledig onderuit geschoffeld in dit in de tweede helft van de vorige eeuw spelende, drie generaties omspannende meedogenloze misdaadepos. Denk Scorseses Gangs of New York en je hebt een beeld.
6 NO | Pablo Larraín
Wint in een democratie de partij die zich het beste als commercieel product weet te verkopen? Doen ideeën er nog toe? Geweldige casestudy van de Chileense verkiezingen in 1988.
7 Post tenebras lux | Carlos Reygadas
Waarom zouden films een rechtlijnig verhaal moeten vertellen? Schitterende autobiografisch geïnspireerde collage van angstbeelden, dromen, herinneringen en contemporaine beelden over het noodlot dat een stel treft.
8 The Master | Paul Thomas Anderson
Paul Thomas Anderson maakt met uitzondering van Magnolia geen films die je in je hart sluit, maar briljante cerebrale films. Joaquin Phoenix als getroebleerde oorlogsveteraan is briljant.
9 Camille Claudel 1915 | Bruno Dumont
Hoe voelt het om als labiel maar niet krankzinnig mens in een psychiatrische inrichting tussen zwaar zwakzinnigen te worden opgesloten? Juliette Binoche maakt het in haar beste rol in haar carrière hemelschreiend voelbaar.
10 Blue Jasmine | Woody Allen
Verbluffend tot welke hoogten Woody Allen acteurs weet te brengen. Cate Blanchett kan voor haar rol van New Yorkse nouveau riche in een vrije val alvast een plaatsje inruimen voor de Oscar.

Jos van der Burg


1 Paradies: Liebe | Ulrich Seidl
2 Post tenebras lux | Carlos Reygadas
3 La grande bellezza | Paolo Sorrentino
4 La vie d’Adèle | Abdellatif Kechiche
5 Berberian Sound Studio | Peter Strickland
6 Ne me quitte pas | Niels van Koevorden en Sabine Lubbe Bakker
7 Tabu | Miguel Gomes
8 NO | Pablo Larraín
9 The Act of Killing | Joshua Oppenheimer
10 Inside Llewyn Davis | Joel & Ethan Coen

Mariska Graveland


1 La grande bellezza | Paolo Sorrentino
Spring Breakers | Harmony Korine
In wezen dezelfde film. De vervoering van de roes, en de pijn. Met volle overgave de onschuld verliezen en elke keer weer hopen dat er toch nog zoiets als een wonder overeind blijft. Is dat melancholie? Ik zou ze er wel eens in double bill voor willen bekijken, want dat is immers elk jaar het enige criterium: welke films zou ik, en ik welke volgorde, hier en nu willen herzien.
2 Museum Hours | Jem Cohen
Dankzij Previously Unreleased in EYE en speciale import in andere bioscopen toch beschikbaar: waarachtig vriendschapsverhaal over kunst en troost. En Brueghel.
3 Gravity | Alfonso Cuarón
Zo gewichtsloos en ‘go where no man has gone before’ kan Hollywood (ook) zijn.
4 The Spirit of ’45 | Ken Loach
Hoogtepunt van landelijk Ken Loach-retrospectief: “If we can fight war, why can’t we fight poverty and unemployment?”
5 Camille Claudel 1915 | Bruno Dumont
Handen die het luchtledige vorm geven.
6 Paradies: Liebe, Glaube, Hoffnung | Ulrich Seidl
Drie grote thema’s die knipogen of buigen naar Bijbelse en Danteske motieven — of het ernst is, aanklacht of pesterij, dat is bij Seidl nooit helemaal zeker.
7 Computer Chess | Andrew Bujalski
Nog zo’n film die dankzij slim programmeren van (in dit geval het Leiden International Film Festival) ook nog wat andere filmtheaters aan kon doen: artificiële versus menselijke lo-fi communicatiestoornissen.
8 La vie d’Adèle | Abdellatif Kechiche
Om dat gevoel van eerste liefde.
Borgman | Alex van Warmerdam
Zie die mysterieuze wraakengelen sindsdien door elke buitenwijk lopen.
9 The Act of Killing | Joshua Oppenheimer
Moet er eigenlijk op. Sterk staaltje documentaire shocktherapie. En had iemand het al over ons eigen Nederlandse koloniale verleden? Maar de film verbleekte na het zien van L’image manquante, van IDFA’s hoofdgast Rithy Panh, die volgend jaar pas in de bioscopen komt, net zoals, hopelijk, wat echt de beste films van 2013 waren: Història de la meva mort (Albert Serra), L’inconnu du lac (Alain Guiraudie), Norte, the End of History (Lav Diaz), Stray Dogs (Tsai Ming-liang), Les salauds (Claire Denis), A Spell to Ward off the Darkness (Ben Rivers en Ben Russell, nee, die zal de bioscopen zeker niet halen, maar misschien het IFFR?), A Touch of Sin (Jia Zhang-ke). En waarom heeft geen een Nederlandse distributeur het aangedurfd om de film van 2012 hier uit te brengen: de nog steeds onovertroffen Leviathan die van ons een vis, een trawler, een meeuw wist te maken? Nieuwjaarswens: een beetje guts terug in de filmtheaters.


Dana Linssen

1 La grande bellezza | Paolo Sorrentino
Paolo Sorrentino’s aanklacht en liefdesverklaring aan het adres van een decadent Italië. Begint als Fellini, eindigt als Antonioni.
2 La vie d’Adèle | Abdellatif Kechiche
Hoe laat je verliefdheid zien? Zo dus.
3 The Act of Killing | Joshua Oppenheimer
Het zijn net mensen. Leiders van Indonesische doodseskaders spelen moorden na in de stijl van Amerikaanse films.
4 Gravity | Alfonso Cuarón
Vergeet het verhaal, film ist beweging. 91 minuten gewichtsloosheid breken de wet van Lumière dat acteurs gewoon op de grond blijven staan.
5 Paradies: Liebe | Ulrich Seidl
Misbruik en eenzaamheid in een Keniaanse vakantiekolonie, Seidl stijl.
6 The Bling Ring | Sofia Coppola
21ste-eeuws sprookje over vijf prinsesjes die op jacht gaan naar glazen muiltjes. Niet dat ze die verloren hebben, maar ze weten wel waar ze te vinden zijn: in de inloopkast van Paris Hilton.
7 Post tenebras lux | Carlos Reygadas
Het leven van een man op één moment: zijn gedachten, zijn herinneringen, zijn fantasieën.
8 Camille Claudel 1915 | Bruno Dumont
Hoe film je verlatenheid? Zo dus.
9 Después de Lucía | Michel Franco
Pesten als aanjager van de dood, nadat Lucía elke dag op school een beetje meer stuk gaat.
10 Only God Forgives | Nicolas Winding Refn
Wat Von Trier deed met de arthousefilm, doet Refn met de actiefilm: spelen met de regels, ze breken, nieuwe regels verzinnen en die dan weer breken.

Ronald Rovers