Tiger-competitie
Het verleidingsspel is begonnen

Arábia
Het licht dooft, de eerste beelden doemen op. De Tiger-competitie van het Filmfestival Rotterdam bekeken vanuit de openingsscènes: van absurdistisch, mythisch, woest tot suggestief.
Door Mariska Graveland
Openingsbeelden dragen altijd een belofte in zich. Zeker als het een debuutfilm is staan alle mogelijkheden nog open. Je hebt nog geen verwachtingen, zoekt nog niet naar betekenissen of samenhang, er is nog geen kader. Als het licht uitgaat is dat niet alleen het begin van de film maar ook het startpunt van de nog niet ingesleten weg die een filmmaker zal gaan afleggen.
De beginbeelden van de films uit de Tiger-competitie van het Filmfestival Rotterdam van veelal jonge makers, lopen uiteen van absurdistisch, mythisch, realistisch tot suggestief. De Tiger-competitie bekeken vanuit hun openingsbeelden.
Absurdistisch | Het uitstekende Nederlandse debuut Quality Time van Daan Bakker heeft de origineelste opening van alle competitiefilms. We kijken minuten, lang naar een witte stip op een rode achtergrond met een vreemd robotstemmetje, die ‘Koen’ moet voorstellen. Koen haalt pijnlijke herinneringen op aan familiebijeenkomsten waarin hij vaak als een soort circusact zoveel melk en ham moest eten dat hij er misselijk van werd. De abstracte gekleurde bolletjes die hem daartoe aanzetten, komen in je eigen fantasie tot leven. Je hebt daarbij geen idee waar dit allemaal naartoe gaat — wat wil je nog meer van een openingsscène?
De mannen die we later in deze film leren kennen, worstelen allemaal met een persoonlijke crisis, die in zeer verschillende stijlvormen is gegoten, van absurdistisch en vervreemdend tot realistisch. Daan Bakker weet gelijk in het begin op heerlijk ontwrichtende wijze letterlijk een punt te maken: gooi je verwachtingen overboord en geef de onvoorspelbaarheid de ruimte.
Realistisch | Demonios tus ojos is een geraffineerd spel waarin filmkijken gelijk staat aan voyeurisme. De Spaanse Tiger-film begint in een trein waar een verwilderd ogende regisseur wordt geïnterviewd over zijn nieuwste film. De journalist stelt de boude vraag wanneer de regisseur zijn onschuld heeft verloren. Vlak daarna kijkt de filmmaker naar een seksvideo met een vrouw die later zijn halfzus blijkt te zijn. Juist in een kalme realistische stijl weet de film de grenzen van de onschuld op te zoeken, waarvan de hekken in de eerste tien minuten al op een kier zijn gezet.
Demonios tus ojos
Mythisch | Het Chileense Rey opent met afgebrokkeld filmmateriaal dat de filmmaker eerder in zijn achtertuin had begraven, waarna een tekst uitleg geeft over de reis van een avontuurlijke advocaat naar het zuidelijkste puntje van Chili. Hier in Patagonië heeft hij in de 19de eeuw een koninkrijk gesticht, maar er resten weinig herinneringen aan de man — net als het filmmateriaal is hij deels vergaan. In de met betekenis doordrenkte beginbeelden zet de regisseur zijn stijl met krachtige streken neer: onwerkelijke beelden, een larger than life hoofdpersonage bij wie dikke stralen water uit zijn hand lopen, een spuwende vulkaan en een verblindende volle maan. De natuur is hier aan zet.
Suggestief | Het Bulgaarse Light Thereafter opent met een jongen met verfvegen op zijn gezicht, omringd door zijn eigen tekeningen. Vervolgens wordt deze Arnaud in een atelier met luide stem op zijn plek gezet door een boze kunstenaar die desondanks door de jongen geadoreerd wordt. De scène suggereert een explosief begin van Arnauds schilderscarrière maar blijkt juist het eindpunt van zijn reis, die in omgekeerde volgorde uit de doeken wordt gedaan. De woedende kunstenaar wil het liefst al zijn werk vernietigen en zich van alles bevrijden. Kunst is het tegenovergestelde van liefde, zegt hij, het betekent juist isolatie, waarmee de film direct hoog inzet.
Klassiek | Een klassieke opening: in het Israëlische drama The Burglar komt een tienermeisje uit de woestijn gelopen, ze arriveert in haar woonplaats en probeert een deur te openen. Inbreken, sleutels — het zal later allemaal een belangrijke rol gaan spelen. Waar komt ze vandaan, waar gaat ze naartoe en waar wil ze achter komen? En welke rol speelt het luipaard in de dierentuin in haar zoektocht naar zichzelf?
Ook het Braziliaanse Arábia opent met een korte tocht: in een ononderbroken shot fietst een jongen langs een kronkelende weg, ondersteund door country-muziek, waarna hij aankomt in de bewoonde wereld. Tot die tijd waant hij zich alleen, zonder pottenkijkers, maar toch fietsen wij even mee aan zijn zijde.
Woest of geserreerd | In het begin van het Indiase Sexy Durga beweegt de camera door een chaotisch ogend hindoefestival. Mannen laten zich met haken aan hun vel ophangen zonder een greintje pijn te tonen. De camera kantelt letterlijk op zijn kop in deze woeste registratie die het latere griezelverhaal zal doorsnijden. Het contrast met Columbus is groot. Deze Amerikaanse Tiger-film opent met een luxe, modern ingerichte woonkamer waar The Art of Rome in de boekenkast staat en een vrouw die de professor des huizes zoekt. Vervolgens probeert een jonge studente in de bibliotheek een afspraakje te maken met de zoon van deze Koreaanse professor. De moderne architectuur en geserreerde interieurs omkaderen deze strakke film over twee dolende zielen die bij elkaar een veilig plekje hopen te vinden en de eerste schreden naar elkaar zetten — net zoals de openingsbeelden van de Tiger-films de kijker ieder op hun eigen manier met een verleidingsspel willen veroveren.
Columbus