IFFR 2012: Seksueel expliciet

De Servische Tigerkandidaat Clip van Maja Milos is grof, vernederend en seksueel expliciet, zoals dat dan heet. Denk aan close-ups van orale scènes op een enorm bioscoopscherm. Niet iedereen wordt daar blij van. "Wat een kutfilm", riep een collega die in het voorbijgaan de naam van de regisseur opving.

Zijn de orale scenes effectbejag of wordt daar inderdaad een onderliggende spanning in de Servische samenleving blootgelegd? Milos schrikt van de suggestie dat sommige scenes bedoeld waren om te shockeren. "Nee, nee, dit is de werkelijkheid. En we hebben stand-ins gebruikt voor de close-ups."

Door het apathische gedrag van de vorige generatie — het gevolg van de oorlog die nationalisten in verschillende kampen begin jaren negentig zo graag wilden voeren — is volgens Milos een nieuwe generatie opgegroeid die niet geleerd heeft hoe ze emoties moet laten zien. "Er heerst een gevangenismentaliteit waarin het als een zwakte wordt beschouwd als je je emoties toont. Ze kennen alleen de emoties uit de videoclips van rapgroepen en die imiteren ze. Meisjes kleden zich hoerig en mannen doen stoer."

Dat lijdt tot pijnlijke scènes. Net niet pornografisch, vaak wel vernederend. Al lijkt Clip hier en daar schematisch en ruw — bijvoorbeeld in het tegenover elkaar zetten van zelfdestructief hedonisme en barmhartige liefde — het punt dat Milos probeert te maken is juist dat die grijstonen in werkelijkheid ontbreken.

Wie minder op heeft met first person shooter orgasmes zal meer plezier hebben bij Jean Epstein Young Oceans of Cinema van James June Schneider. Epstein (1897-1953) was gefascineerd door de zee bij Bretagne en de mensen die er op een paar moeilijk bereikbare eilanden woonden. Met de zee was het liefde op het eerste gezicht, vertelt Epsteins zus. Z’n hunkering naar vrijheid vond er een uitweg. Fragmenten uit Epsteins gerestaureerde films — waaronder Finis Terrae — en getuigenissen van eilandbewoners brengen de avant-garde filmmaker en z’n werk terug in het geheugen.

Ronald Rovers