European Short Film Awards 2018

De European Film Awards worden zaterdag 15 december uitgereikt in Sevilla. Ook vijftien korte films maken kans op de prijs, waaronder de Nederlandse documentaire Meryem van Reber Dosky, geproduceerd door Jos de Putter.

Al voor zijn prijswinnende documentaires The Sniper of Kobani (2015) en Radio Kobani (2016) filmde de Koerdisch-Nederlandse regisseur Reber Dosky in de stad Kobani in West-Koerdistan. Voor zijn nieuwe, indrukwekkende korte documentaire Meryem volgde hij een vrouw die tijdens de slag om Kobani strijdt tegen IS. Met stoïcijns doorzettingsvermogen en hulp van Amerikaanse luchtaanvallen leidt zij samen met vele andere vrouwen de strijd voor vrijheid. Veel vrouwen vluchten niet maar bleven om te vechten. Ze zijn daarmee “gelijk aan de mannen”, volgens Meryem. Ze blijft onverstoorbaar tijdens een bombardement en biedt haar schouder aan een vrouwelijke medestrijder die halfdoof is geworden door de bommen en nu treurt om “zoveel doden”. Meryem is door het festival van Uppsala ingezonden voor de European Film Awards, die zaterdag 15 december worden uitgereikt in Sevilla.

Ook Kapitalistis maakt kans in de categorie korte films. Deze amusante Belgische korte film hekelt het kapitalisme zonder opgestoken vinger maar met een ander wapen: humor. “De kerstman is een kapitalist. Hij brengt speelgoed naar de rijke kinderen en sweatshirts naar de armen”, zo praat de vijfjarige Nikos zijn oom na aan het begin van de film. Zijn vader, een Griekse immigrant, probeert ondertussen een peperdure Powermax rugzak voor zijn zoontje te bemachtigen, omdat hij niet wil dat de uk wordt uitgelachen op school. De oversized rugzak op de rug van het jochie is een prachtig symbool voor de overconsumptie die ons de kop kan gaan kosten. De vader meldt zich ondertussen als schnabbel aan voor een kunstperformance en eindigt als naakt dienblad voor toastjes op een receptie. Zo heeft regisseur Pablo Muñoz Gómez komische, onnadrukkelijke metaforen gevonden voor machtsmisbruik, sociale druk en kapitalistische uitwassen.

Billen en pizza’s
What’s the Damage?, de inzending van het IFFR, is gemaakt kort nadat Trump de presidentsverkiezingen in de V.S. won en het Brexit-referendum Europa op zijn grondvesten liet schudden. Filmmaker Heather Phillipson wilde hier direct op reageren. Ze doet dat met beeldencollages vol billen, pizza’s, tampons, verschroeide orang-oetans en supermanen, in haar woorden als een provocatie op de “crises onder het witte patriarchaat” en het chronische onbehagen. Ze vroeg zich af: wat als de macht niet werd gevormd door overwegend blanke mannen, maar door collectief afval? De collage is samengesteld uit cultureel afval, snel gemaakt, met een gevoel van urgentie. Alles in deze video – de soundtrack, beelden, woorden, opnamen – heeft ze in haar eentje op haar computer gemaakt, zonder budget.

De Portugese korte film Aquaparque is het debuut van Ana Moreira, actrice in Os mutantes en Transe van Teresa Villaverde en Tabu van Miguel Gomes. Haar film speelt zich af in een verlaten, leeg zwemparadijs waar een rolschaatsende jonge vrouw en een jongen zich verborgen houden voor de buitenwereld. Tussen de ruïnes van de glijbanen vinden ze een schuilplaats om te treuren om hun verloren dromen na de financiële crisis die Portugal hard trof.

Maatschappijkritiek, maar dan humoristisch, is ook te vinden in Burkina Brandenburg Komplex van de Duitser Ulu Braun. De uitzinnige stijl doet denken aan de films van Jean-Pierre Jeunet. De film speelt zich af in een Afrikaans dorp, bewoond door Duitsers. In een mijn wordt een archeologische vondst gedaan; het blijkt een Ferrari. Het Museum Preusisches Kulturgut presenteert artefacten uit de westerse consumentencultuur met speciale aandacht voor Duitse producten zoals Red Bull en het smeermiddel WD40. Leuk gevonden.

Recept voor ongeluk
De Oekraïense film Graduation ’97 draait om de tv-reparateur Roman die afstandsbedieningen en Poolse satellieten op straat gaat verkopen. Met zijn film wil regisseur Pavlo Ostrikovik de verloren generatie Oekraïners laten zien. De hoofdrolspelers zijn geboren toen het Sovjetimperium instortte. Nu zijn ze volgens de regisseur hun dromen kwijtgeraakt en een eenzaam volk geworden.

Eenzaam is ook Adelina, voorheen George, een jonge transgendervrouw die door haar ouders in Tbilisi verborgen wordt gehouden. In Prisoner of Society vertelt ze wat het betekent om een vreemde te zijn in je eigen huis en land. Ze zit gevangen tussen haar eigen verlangen naar vrijheid en de traditionele verwachtingen van haar ouders.

De inzending van het Filmfestival van Venetië is de Italiaanse film The Years, naar de gelijknamige tekst van Annie Ernaux en bestaande uit home movies uit de het audiovisuele archief Cineteca Sarda in het Sardijnse Cagliari. In deze melancholische collage weerspiegelen de bergen, de kust, tuinen, terrassen en kamers steeds veranderende herinneringen. Beelden verdwijnen, terwijl we zelf op een dag als herinnering opduiken in het geheugen van onze kinderen, zo mijmert de voice-over. Ze wil de persoon zijn die ze ooit was – een wens die het recept is voor een ongelukkig gevoel. Beeldcollages met familieherinneringen zijn een blijvertje onder filmmakers. De oogst is ook dit jaar weer groot – je eigen geschiedenis blijft een onuitputtelijke bron om uit te drinken en op te spuwen.

De uitreiking van de European Film Awards vindt plaats op 15 december in Sevilla.