Digital Storytelling

Wat kun je als documentairemaker met games? De NFF Games Sessies tijdens het Nederlands Film Festival moet die vraag beantwoorden.

Door Ronald Rovers

Games en film gaan in Nederland maar moeizaam samen en daar proberen het Nederlands Film Festival en de Dutch Game Garden al een paar jaar verandering in te brengen. Onder leiding van programmeur Interactive Syb Groeneveld organiseren ze samen met CONTROL Magazine en het Dutch Directors Guild (DDG) op 26 september een dag over de crossovers tussen de film- en de gamesector, toegespitst op storytelling en financiering. Niet alleen met panels en discussies, ook met een pitch waarin drie teams ideeën voor projecten presenteren die game en film dichter bij elkaar brengen. ’s Avonds ontvangt het winnende team een stimuleringsprijs van vijfduizend euro.
Waarom het allemaal zo traag gaat in Nederland? "Tijd, geld, kennis en lef", zegt Groeneveld. "Daar ontbrak het aan." Geld is er inmiddels, via de Transmedia Regeling Non-fictie van het Mediafonds, het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Filmfonds. Met kennis (wat is er mogelijk met welke partijen en hoe krijgen we dat voor elkaar) en lef (de uitkomst van projecten is moeilijker te voorspellen dan wanneer het alleen om film gaat, dus men is terughoudend) kan het beter.

Applied games
Het idee is dat documentairemakers en gameontwikkelaars van elkaars talent kunnen profiteren, en zo nieuwe vormen vinden om hun verhalen te vertellen. Meer immersive vormen, waarbij de kijker dieper het verhaal in wordt gevoerd doordat die zelf invloed heeft op hoe dat verhaal geconstrueerd en verteld wordt. Nederlandse gameontwikkelaars — die gespecialiseerd zijn in het spelelement en de interactie met de gebruiker — zijn internationaal redelijk succesvol maar zouden volgens Groeneveld meer gebruik kunnen maken van de specialiteit van filmmakers en scenarioschrijvers om drama te ontwikkelen en personages uit te werken. Andersom heeft Nederland een sterke documentaire-traditie en juist daar zou de rol van de serious of applied games groter kunnen worden.
Groeneveld: "Op deze NFF-dag zoeken we documentaire-projecten die een duidelijke filmische component hebben waarin het visueel verhalende en de inzet van nieuwe mediatoepassingen samenkomen. Ze kunnen het web als platform hebben of een speelfilm, documentaire of tv-programma als uitgangspunt hebben, waarnaast dan interactieve en/of digitale media worden ingezet."

Love Radio
Als voorbeeld noemt Groeneveld Bear 71, een Canadees project dat in een twintig minuten durende documentaire vanuit het perspectief van een gechipte beer vertelt over de problemen die de menselijke aanwezigheid haar oplevert. Via honderden uren beelden van camera’s uit het reservaat laten de makers het dagelijks leven van de beer zien.
Een ander voorbeeld is de Nederlandse transmediale documentaire Love Radio over het verzoeningsproces in Rwanda. Al meer dan tien jaar zendt radio-soap Musekeweya (‘Nieuwe Dageraad’) een boodschap van verzoening uit, in een poging nieuwe geweldsuitbarstingen te voorkomen. Love Radio gebruikt film, fotografie, audio en tekst om het verhaal van de makers en luisteraars van Musekeweya van zoveel mogelijk kanten te vertellen. Gebruikers kunnen zelf kiezen hoe ze door hun verhalen scrollen.
Dichter bij huis volgden de makers van het multimediaproject Moskee in de stad de bouw van de Amsterdamse Westermoskee in De Baarsjes ‘van de eerste steen tot het eerste gebed’. Over die bouw was achttien jaar gesteggeld. Ondertussen kochten mensen nieuwbouwappartementen in de buurt, in de verwachting dat de moskee er toch niet ging komen. Maar die kwam er wel. Net als de PVV en groeiende spanningen tussen bevolkingsgroepen. Toen moesten al die voor- en tegenstanders plotseling op een klein oppervlak leren samenleven. "Daar kun je een ‘lineaire’ documentaire over maken", zegt Groeneveld. "Maar dan krijg je al gauw het ene na het andere pratende hoofd in beeld en wordt het onrustig omdat er zoveel informatie gepresenteerd wordt."

Miljardenindustrie
Het betekent wel exit voor de klassieke auteurstheorie. "Het is niet meer zo dat één regisseur het project stuurt. Meerdere disciplines werken samen in een productieteam. Sommige filmmakers vinden het lastig hun autonomie in dat creatieve proces te delen.
"Het genre verkeert zeker nog in de experimentele fase, maar er is beweging. Er wordt meer nagedacht over de interactie met kijkers. Wat ontbreekt en wat we met deze dag willen bereiken is juist samenwerking met de game-industrie. Juist het game-element ontbreekt in de non-fictie transmediaprojecten. Niemand zegt dat het makkelijk is om zulke projecten van de grond te tillen. Maar gaming is een miljardenindustrie. Als filmsector moet je nadenken hoe je daarbij kunt aansluiten."
De pitch waarin drie teams hun ideeën met film- en game-elementen presenteren is een begin. De plannen voor The Ultimate Dating Experience van Emma Westermann en Constant van Panhuys, De stoel van de laatste jaren van Anke Teunissen en Jessie van Vreden en Schaduwbaas van Ramses Singeling en Wanderlust zijn juist daarom interessant.

De NFF Games Sessies vindt plaats op 26 september op het Nederlands Film Festival in Utrecht | Website