De beste films van 2011 volgens de redactie

In 2011 werden 353 films uitgebracht in de Nederlandse bioscopen. Vijf redactieleden kozen elk de tien beste.

1 The Artist
Even speelse als minutieuze pastiche op de stomme film: zwart-wit met titelkaarten en zonder een woord dialoog, en toch vele malen immersiever dan menig 3D-broddelwerk.
2 Drive
De openingsscène van Nicolas Winding Refns coureursdrama kan direct in de ranglijst van beste autoachtervolgingen aller tijden.
3 A Seperation
Dit Iraanse scheidingsdrama is in vrijwel alles het tegenovergestelde van Drive, maar heeft eenzelfde onaflatende spanningsboog.
4 Porfirio
Feit en fictie als elkaar opetende slangen in een eindeloze cirkel, in dit verhaal van een Colombiaanse vliegtuigkaper waarin de kaper zich zelf speelt.
5 Melancholia
Ja, Von Triers apocalyptische depressie-koortsdroom haalt de lijst, maar wel met de kanttekening dat ik die twee andere films met eindes van de wereld — The Turin Horse en The Tree of Life — niet zag.
6 Attenberg
Hoe slechter Griekenland er aan toe is, hoe beter de films er worden, lijkt het. Dat belooft wat voor Alps van Dogtooth-regisseur Yorgos Lanthimos volgend jaar.
7 The Fighter
Spierballencinema over eighties-boksers, met een verrassend genuanceerde hoofdrol voor Mark Wahlberg die echter weggespeeld wordt door een explosieve Christian Bale.
8 Tony Manero
Het duurde zo lang voor Pablo Larraíns meesterlijke film over een moordende John Travolta-imitator in Chili anno 1973 de Nederlandse bioscopen bereikte, dat ook zijn volgende film Post Mortem ook al te zien was.
9 La pivellina
Nog een oudje dat eindelijk uitkwam, dit Italiaanse ‘neoneorealistische’ werk over een circusfamilie die een kleuter adopteert. Maar dan zonder al het sentimentele dat die omschrijving impliceert.
10 Midnight in Paris
Woody Allen zet zijn ‘Europese periode’ voort in Parijs, en doet wat hij altijd doet maar dan weer even met iets van de scherpte van weleer, mede dankzij hilarische ‘cameo’s’ van types als Hemingway, Dalí en Gertrude Stein.

Joost Broeren

Terwijl Hollywood met steeds meer marketinggeweld zijn producten slijt, zijn de films die ertoe doen elders te vinden.

1 Poetry (Lee Chang-Dong)
Diep ontroerend portret van een oudere vrouw, die erachter komt dat haar kleinzoon een meisje misbruikte en tot zelfmoord dreef. Hoe verder te leven?
2 Black Venus (Abdellatif Kechiche)
Historisch drama over een Hottentotvrouw die eind achttiende eeuw als circusattractie in Londen en Parijs werd opgevoerd. Aangrijpende ontrafeling van de kluwen van exotische nieuwsgierigheid, racisme en exploitatiezucht.
3 Melancholia (Lars von Trier)
De Deense tovenaar maakt zulke fraaie beelden van de ondergang van de wereld dat je er bijna zin in krijgt.
4 A Separation (Asghar Farhadi)
Briljant geacteerde film laat zien dat in een hypocriete samenleving als Iran ieder leugentje immense gevolgen kan hebben.
5 Tree of Life (Terrence Malick)
Edelkitsch of pure cinema? Ik ben er nog niet uit, maar het tragisch gezinsverhaal in de complexe film is aardse cinema van subliem niveau.
6 The Turin Horse (Béla Tarr)
Béla Tarr bewijst zich voor de laatste (?) keer als de hogepriester van het minimalisme, maar ook als een mens met een groot mededogen voor armoedzaaiers.
7 The Artist (Michel Hazanavicius)
Iedere filmmaker kan een pastiche op de zwijgende cinema maken, maar wie er ook nog mee kan ontroeren, behoort tot de briljante buitencategorie.
8 Armadillo (Janus Metz)
Iedereen weet dat achter de opbouwretoriek van de militaire missies in Afghanistan een meedogenloze oorlog schuilgaat, maar deze documentaire toont hem.
9 Inside Job (Charles Ferguson)
De financiële crisis is geen natuurramp, maar het resultaat van een door tomeloze hebzucht gevoed pervers financieel systeem. Volkomen overtuigende documentaire.
10 Mistérios de Lisboa (Raúl Ruiz)
Zwanenzang van de onverwacht overleden Chileens-Franse meester is een elegante historische soap over de Portugese adel in de negentiende eeuw. In de salons knettert het van jaloezie, hypocrisie, berekening en wraakzucht.

Jos van der Burg

1 The Turin Horse
2 Melancholia
3 The Trip
4 The Tree of Life
5 Pina
6 The Autobiography of Nicolae Ceaucescu
7 Black Swan
8 Inside Job
9 Curaçao
10 Essential Killing

Mariska Graveland

Sinds jaar en dag maar één criterium: welke films die het afgelopen jaar zijn uitgebracht wil ik herzien en in welke volgorde?

1 The Turin Horse (Béla Tarr)
Alleen al om die openingsscène, die manische tocht met die kar en dat afgeranselde paard over de poesta’s. En dan moet het einde van de wereld nog beginnen.
2 Drive (Nicolas Winding Refn)
Een autofilm in z’n meest pure vorm. Alleen nog gebruikmakend van de visuele retoriek en poëzie die het genre eigen is en verder geen overbodige ruis.
3 Les fleurs du mal (David Dusa)
Dook op zoveel festivals in Nederland op dat het bijna een echte release werd. De eerste film waarin sociale media een echt functionele rol hebben. Over de liefdesgeschiedenis tussen een Noord-Afrikaanse free runner en een Iraanse studente. Gestrand in Parijs. Nabij en mijlen ver weg. Politiek en romantisch.
4 Attenberg (Attina Rachel Tsangari)
De mens is een vreemd wezen, zie de natuurdocumentaires van Sir David Attenborough en de eigenzinnige antropologie van groot Grieks talent.
5 The Tree of Life (Terrence Malick)
Waarom toch dat verlangen naar mystiek en catharsis? Omdat de cinema je dat zo goed laat beleven?
6 The Autobiography of Nicolae Ceaucescu (Andrei Ujica) Van politiek ontdaan van inhoud en gereduceerd tot een persoonlijkheidscultus blijft niets ander over dan een show.
7 Women are Heroes (JR)
Straatkunst kleurt de stad. Menshoge vrouwenportretten van guerrillafotograaf JR in Rio de Janeiro, Nairobi, Phnom Penh en Parijs.
8 Brownian Movement (Nanouk Leopold)
Intrigerende stille film over overspelige gedachten.
9 The Artist (Michel Hazanavicius)
En daarna meteen door naar Singin’ in the Rain.
10 Occypy Wall Street (diverse films, diverse makers o.a. Jem Cohen, Ken Jacobs, Martha Colburn, Jonathan Demme)
Filmmakers die deden wat gedaan moest worden. Camera oppakken. Erbij zijn. En aan de rand staan. Filmen. Reflecteren. Noodzakelijke cinema.
11 Vier nieuwe films van James Benning in Wenen: Two Cabins, de vertraagde remake van John Cassavetes’ Faces, een YouTube Trilogy en Small Roads, klassieke Benning-shots op landweggetjes in Californië. Digitale verkenningen van een wereld die nog steeds uit tijd en beweging bestaat.

Dana Linssen

1 Mistérios de Lisboa
2 The Turin Horse
3 A Separation
4 Drive
5 De Stand van de Sterren
6 Attenberg
7 Impardonnables
8 The Tree of Life
9 Black Venus
10 Tinker Tailor Soldier Spy

Ronald Rovers