De beste films van 2010

Redactie en medewerkers van de Filmkrant maakten een keuze uit de jaaroogst van 2010. Het betere en het beste.

Zinderend mozaïek

1 ALTIPLANO — Peter Brosens & Jessica Woodworth
Documentair gedraaide beelden met een mystieke zeggingskracht, op de door het katholieke geloof, Westerse ontwikkelingshulp en imperialistisch kapitalisme verscheurde Peruaanse hoogvlakte.
2 MOTHER — Bong Joon-ho
Zulke tegenintuïtieve, hyperintelligente plotwendingen had INCEPTION dus niet.
3 AJAMI — Scandar Copti & Yaron Shani
Zinderende mozaïekfilm, die een aardig eind in de richting komt van de ontrafeling van de oorzaken van het Israëlisch-Palestijnse conflict.
4 COPIE CONFORME — Abbas Kiarostami
Elke levenservaring voelt als een herhaling en als volstrekt uniek. Deze film eigenlijk ook.
5 THE TOWN — Ben Affleck
Subtiel, genuanceerd, veellagig, doorleefd, ontmythologiserend — de opvolger van Clint Eastwood staat te trappelen.
6 EXIT THROUGH THE GIFT SHOP — Banksy
Schaamteloos spel met documentaireconventies legt de identiteitscrisis van de postpostmoderne kunstenaar bloot — meegaan met de hypecultuur en de commercie, toch proberen je artistieke integriteit te behouden of ergens in het midden gaan zitten?
7 UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Soms laat een film zich niet in een bestaand hokje vangen. Volstrekt ongrijpbaar, hallucinerend, meditatief en bovenzinnelijk.
8 WHITE MATERIAL — Claire Denis
Grimmige helletocht door een door oorlog geteisterd postkoloniaal Afrika, waar het de blanke is die voor haar leven moet vrezen. Wie heeft er recht op dit land?
9 WHERE THE WILD THINGS ARE — Spike Jonze
Wie zei ook alweer dat volwassenen volwassen zijn? En kinderen kinderlijk? En kinderfilms niet voor volwassenen?
10 R U THERE — David Verbeek
Vanwege die haast onzichtbare, bevrijdende camerabeweging, die maakt dat videogamer Jitze het contact met de aardse realiteit herstelt.

dvd WELLNESS — Jake Mahaffy
De Amerikaanse indiescene is springlevend, zo bewijst deze rauw-rafelige deconstructie van de droom dat een krantenjongen miljonair kan worden.

Niels Bakker

Dwars door alle schone schijn

1 MOTHER — Bong Joon-ho
Omdat mijn favoriete Koreaan hier opnieuw in topvorm is. Alleen al die raadselachtig mooie ouverture…
2 UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
Omdat het een film is die je langzaam besluipt, bij de lurven pakt, je vaste kaders ontregelt en de conventies van het gevangenisdrama subtiel ondermijnt.
3 LOURDES — Jessica Hausner
Omdat we samen met de onvolprezen Sylvie Testud weer met verwondering naar het leven leren kijken.
4 LEBANON — Samuel Maoz
Omdat het de meest gedurfde oorlogsfilm is die ik in lang heb gezien.
5 FANTASTIC MR. FOX — Wes Anderson
Omdat stop-motionanimatie het antwoord is op AVATAR, en natuurlijk ook vanwege die oneindige melancholie en George Clooney in vossengedaante.
6 WINTER’S BONE — Debra Granik
Omdat Granik hier bewijst een van de belangrijkste nieuwe Amerikaanse regisseurs te zijn.
7 SUBMARINO — Thomas Vinterberg
Omdat Vinterberg zijn basis weer gevonden heeft en tot op het bot gaat.
8 SCHEMER — Hanro Smitsman
Omdat Smitsman dwars door alle schone schijn van het tienerleven snijdt en laat zien hoe onveilig en eenzaam het in een groep kan zijn.
9 EL ÚLTIMO VERANO DE LA BOYITA — Julia Solomonoff
Omdat we met subtiele gevoeligheid binnengeleid worden in de gevoelswereld van een kind dat op de drempel van grote en geheimzinnige veranderingen staat.
10 TIRZA — Rudolf van den Berg
Omdat dit gemaakt is met durf en lef, en omdat het beter wordt naarmate je er vrijmoediger mee jongleert.

Leo Bankersen

Circle jerk

HADEWIJCH — Bruno Dumont
Jezus houdt alleen van mij. Zelden zo’n goede film met zulke slechte special effects gezien.
THE MESSENGER — Oren Moverman
In je gezicht gespuugd worden en daar dan begrip voor hebben. Beste film over Amerikaanse militaire operaties sinds 2001.
WALL STREET: MONEY NEVER SLEEPS — Oliver Stone
Meest representatieve film van het jaar: we hebben geen idee wat er gebeurt, willen het duiden, maar ons vooral goed over onszelf voelen. Wat is New York toch een toffe stad.
THE SHOCK DOCTRINE — Mat Whitecross, Michael Winterbottom
Double bill met bovenstaande film, want evengoed onderdeel van het probleem. Betweterige linkerhelft, even slordig en even fascinerend. Tijdsdocument.
POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
Als we dan niks weten, misschien voelen we het dan? Nee, de dialectiek leert ons dat we onze bek moeten houden en gehoorzamen.
AÑO BISIESTO — Michael Rowe
Uiterst beheerste vertelling over de langzame maar gedecideerde keuze voor een gruwelijk einde.
UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Slechtste winnaar van Cannes sinds Michael Moore? Louis van Gaals credo blijft maar door je hoofd spoken: ben ik nou degene die zo slim is of zijn jullie nou zo dom?
THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
Over het meest zwakzinnige, extreem populaire fenomeen in de geschiedenis van de mensheid. Zie Louis’ credo.
CATFISH — Ariel Schilman, Henry Joost
Wederom double bill. Facebook lijkt vaak masturberen voor de spiegel, maar blijkt een circle jerk.
AJAMI — Scandar Copti, Yaron Shani
Israëlisch-Palestijns-Arabische spoedcursus sympathie toekennen en dood wensen. Beiden geven niet veel voldoening en blijken vaak voorbarig.

Asher Boersma

Meedogenloos

Is de Amerikaanse cinema hersendood? Zelden kwam er zo weinig food for thought uit het land dan het afgelopen jaar. Liever de zoveelste vervolgfilm dan een origineel idee: TOY STORY 3, IRON MAN 2, STEP UP 3. Bij het hak- en snijwerk van SAW zijn we de tel kwijt geraakt, maar het moet in de buurt van de zeven liggen. Ja, ik weet ook dat THE SOCIAL NETWORK een behoorlijke film is, maar A: meer dan dat is hij niet, en B: kunt u nog een fatsoenlijke Hollywoodfilm uit het afgelopen jaar noemen? Dat de Amerikaanse eer gered moet worden door het onafhankelijke WINTER’S BONE zegt genoeg over de armoede in Hollywood. Gelukkig bestaat Europa nog. Weg met de eurosceptici! Vond u in Hollywood het afgelopen jaar even meeslepende en duizelingwekkende films als deze vijf: UN PROPHÈTE (zó maak je een genrefilm), IO SONO L’AMORE (zó maak je een operatesk melodrama), THE ILLUSIONIST (zó maak je een hommage), MR. NOBODY (zó maak je een fantasievlucht) en HONEY (zó maak je reflectieve cinema). Dag Hollywood.

UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
Je denkt het genre van de gevangenisfilm te kennen, maar het meedogenloze UN PROPHÈTE roept het gevoel op dat je er nog nooit één hebt gezien.
IO SONO L’AMORE — Luca Guadagnino
Wat gebeurt er als het decorum in een rijke familie wegvalt? Aanschouw hier op zijn Visconti’s de ruïne.
THE ILLUSIONIST — Sylvain Chomet
Film een ambacht? De Tati-hommage THE ILLUSIONIST laat zien dat filmliefde en passie belangrijker zijn.
MR. NOBODY — Jaco van Dormael
Hoe had je leven eruit gezien als je niet met Els maar met Jolanda was meegegaan? Duizelingwekkend fantasievol gedachte-experiment.
HONEY — Semih Kaplanoglu
Ze bestaan nog: filmmakers die in de traditie van Tarkovski niet bang zijn voor innerlijke stilte. Prachtig slotdeel van imponerende trilogie.
LEBANON — Samuel Maoz
Over oorlog is het makkelijk praten in een leunstoel, maar zo ziet oorlog eruit voor soldaten.
WINTER’S BONE — Debra Granik
Volgens Hollywood bestaat er geen in armoede gedompeld Amerika. Om die leugen te ontkrachten heb je onafhankelijke filmmakers als Debra Granik nodig.
VINCERE — Marco Bellocchio
Om een goede dictator te kunnen zijn moet je ook meedogenloos kunnen omgaan met (ex)geliefden en slordig verwekte bastaardkinderen. Mussolini kon het.
DES HOMMES ET DES DIEUX — Xavier Beauvois
Wat doe je als je als monnik in Algerije als politieke en religieuze fanatici willen dat je vertrekt, maar gewone dorpelingen willen dat je blijft? Indrukwekkend ingetogen verbeelding van onmogelijk dilemma.
L’ENFER — Serge Bromberg
Zonder ambitieuze gekken komt de cinema niet vooruit. Henri-Georges Cluzot wilde met Romy Schneider de filmtaal vernieuwen, maar verdwaalde in zijn ambitie. De documentaire L’ENFER is een fascinerend verslag van de imponerende nederlaag.

Jos van der Burg

IJzersterk en zwart

Laat ik beginnen met een (selectief) mea culpa-lijstje van films die ik waarschijnlijk gezien zou moeten hebben om écht iets zinnigs te kunnen zeggen over het filmjaar 2010: AIR DOLL, ALAMAR COPIE CONFORME, EXIT THROUGH THE GIFTSHOP, THE GHOST WRITER, HONEY, THE KILLER INSIDE ME, UN PROPHÈTE, A SERIOUS MAN. Ondanks die lacunes een top-10:

1 AFTERSCHOOL — Antonio Campos
Verontrustend beeld van verwende en apatische Amerikaanse tieners die zich afstompen met YouTube-filmpjes.
2 DOGTOOTH — Giorgos Lanthimos
Hoera voor de Griekse golf! Zeker als dat dit soort ijzersterke zwarte komedies oplevert.
3 THE ILLUSIONIST — Sylvain Chomet
Jacques Tati herleeft in deze wonderschone animatiefilm, met dezelfde verfijnde nuances in de slapstickerige situaties.
4 AJAMI — Scandar Copti, Yaron Shani
Vanuit meerdere perspectieven wordt het leven in de Arabische wijk Ajami in Tel Aviv op straatniveau gevolgd.
5 ENTER THE VOID — Gaspar Noé
Love it or hate it: Gaspar Noé’s bijna drie uur durende drugstrip is hoe dan ook overdonderend.
6 THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
Dé Hollywoodfilm van het jaar, hoe hard de marketeers van INCEPTION ook hun best deden.
7 SUBMARINO — Thomas Vinterberg
Verrassende comeback van Thomas Vinterberg, die sinds FESTEN nogal de weg kwijt leek maar nu terugkeert op het rauw-realistische, menselijke pad.
8 LE QUATTRO VOLTE — Michelangelo Frammartino
De laatste prachtige film van het jaar wordt pas twee dagen voor Kerstmis uitgebracht; ideale winterkost.
9 THE ROAD — John Hillcoat
Deze verfilming van Cormac McCarthy’s meesterwerk wist, vrijwel uniek voor een grote Amerikaanse film, zowel de zwartgalligheid als het humanisme van de bron naar cinema te vertalen.
10 GREENBERG — Noah Baumbach
Generation X meets Generation Next in Noah Baumbachs subtiel hilarische karakterstudie van een karakterloos karakter.

En om het af te maken, de bonuswinnaars: twee titels van het festivalcircuit die om onduidelijke redenen de Nederlandse grenzen niet wisten te slechten. THE BLACKS (CRNCI), een Kroatisch onderzoek naar de oorlogstrauma’s van een legereenheid; en DER RÄUBER, een raadselachtige Oostenrijkse film over een bankrovende hardloper.

Joost Broeren

Sommige zijn zelfs volkomen mislukt

In geen jaren zo weinig film gekeken als in 2010 (ik kan het iedereen aanraden), maar nog altijd meer dan genoeg bijzonders gezien om een top tien mee te vullen. Ruimschoots zelf. Met afstand de meest bijzondere filmervaring van het afgelopen jaar was UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES, een intuïtieve, hallucinante, multi-interpretabele fabel, waarmee de Thaise regisseur Apichatpong Weerasethakul andermaal zijn verbondenheid met de ongerepte natuur, mythen en grote mysteries (reïncarnatie, animisme) laat zien. Niet te bevatten, je moet het gewoon ondergaan. Hetzelfde geldt voor het rijtje films die ik op de tiende plaats heb geposteerd: er valt van alles op af te dingen, sommige zijn zelfs volkomen mislukt, maar ze bevatten beelden en scènes die zo anders zijn dan je ze doorgaans ziet, dat ik ze niet licht zal vergeten.

UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
SUBMARINO — Thomas Vinterberg
THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
EXIT THROUGH THE GIFT SHOP — Banksy
LOURDES — Jessica Hausner
HADEWIJCH — Bruno Dumont
LEBANON — Samuel Maoz
MR. NOBODY, LE QUATTRO VOLTE, FILM IST: A GIRL & A GUN, DOUBLE TAKE, VISAGE, PEPPERMINTA en ENTER THE VOID

Jan Pieter Ekker

Volstrekt onvergelijkbaar

1 UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Met niets te vergelijken. Volstrekt unieke film over onze plaats in het universum. Zie ook LE QUATTRO VOLTE.
2 SYMBOL — Hitoshi Matsumoto
De kosmos gereduceerd tot één witte kamer. En ook nog hilarisch.
3 L’ENFER D’HENRI-GEORGES CLOUZOT — Serge Bromberg
Een onwaarschijnlijk mooi en tragisch verhaal over het onvoltooide meesterwerk van Clouzot.
4 LOURDES — Jessica Hausner
Heel knap hoe Hausner cynisme over het geloof laat omslaan in onvervalste hoop op genezing.
5 ALAMAR — Pedro González-Rubio
Het harmonieuze samenzijn van vader, kind en vogel aan de kust is slechts van korte duur maar fijn dat wij er even bij kunnen zijn.
6 LE QUATTRO VOLTE — Michelangelo Frammartino
Een kleine ode aan het stof waaruit wij allemaal zijn samengesteld.
7 SUBMARINO — Thomas Vinterberg
Zoon van alcoholiste wordt zelf gedrogeerde vader, maar probeert zijn kind een zo normaal mogelijk leven te geven, tevergeefs.
8 GREENBERG — Noah Baumbach
Neuroot Greenberg weet een snaar te raken met zijn onvervulde ambities.
9 DOGTOOTH — Giorgos Lanthimos
Wonderlijke Grieks Kammerspiel laat slim zien dat het betekenis geven aan de dingen heel manipuleerbaar is.
10 MR. NOBODY — Jaco Van Dormael
Nog wonderlijkere sf-film is een hoogvlieger die de kosmos als filosofische speeltuin ziet.

Mariska Graveland

Mental blockbuster

A SERIOUS MAN — Coen Brothers
Geduldig en met satanisch genoegen ontmantelen Joel en Ethan een o zo gewoon mens. Unieke horrorkomedie waarin het onheil steeds dichterbij kruipt en toeslaat in de vorm van een kleffe handdruk.
UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
Alles verwoestende oorkaan van een film.
INCEPTION — Christopher Nolan
Mental blockbuster of hoe laat je een zomer lang de hele wereld praten over een tol.
WHERE THE WILD THINGS ARE — Spike Jonze
Woest en intiem en episch als een dag rondrennen door het bos vol huttenbouwen en vriendjesvastbinden.
TOY STORY 3 — Lee Unkrich
Pixars jaarlijkse duit in het zakje beste films perst laatste druppel emotie uit speelgoed dat ik eigenlijk al had weggegooid.
A SINGLE MAN — Tom Ford
Losse scènes hebben zich in mijn hoofd genesteld als waren het persoonlijke herinneringen. Toen moest ik dus een zonnebril van ‘m hebben.
LEBANON — Samuel Maoz
Wie had gedacht dat dat nog kon, een echt nieuwe oorlogsfilm maken.
LOURDES — Jessica Hausner
Ambivalent portret van vrouw gevangen tussen hoop en moedeloosheid. Tast en passent de grens af tussen mededogen en afgunst.
FANTASTIC MR FOX — Wes Anderson
Speels, volwassen en liefdevol en Andersons beste film sinds RUSHMORE.
WHITE MATERIAL — Claire Denis
Voor iedereen die van Afrika houdt maar geen idee heeft hoe het ooit goed komt…
Beste NL: DE LEUGEN — Robert Oey
Ondanks de politiek blijft Robert Oey geloven in Nederland, zoals hij laat zien door de lens van cameraman Bert Pot.
Beste docu: BEST WORST MOVIE — Michael Stephenson
Liefdesbrief aan iedereen die geniet van samen naar films kijken, hoe slecht ook.
Beste slechte film: PIRANHA 3D — Alexandre Aja
Onderwaterballet van naakte vrouwen! Afgebeten pikken!! In 3D!!! (althans, soort van).

Rik Herder

Bombastisch aanslag op de zintuigen

POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
Porumboiu zet alle cinematografische zeilen (waaronder cameravoering, montage en een uitgebeend, zeer precies scenario) bij om abstracte ideeën te illustreren, zoals de ongrijpbare betekenis van woorden en de vreemde catch-22 die ontstaat als je morele vragen stelt over het uitoefenen van de wetshandhaving.
VINCERE — Marco Bellocchio
Deze bombastische aanslag op alle zintuigen staat als een huis. Als je een film over iemand die larger than life is wil maken — in dit geval Benito Mussolini — dan doe je dat zo. Filippo Timi speelt de (dubbel-)rol van zijn leven; charismatisch en gestoord tegelijk.
IO SONO L’AMORE — Luca Guadagnino
Een iets subtieler en sensuelere Italiaanse film die nochtans vrij barok is, met prachtige hommages aan Hitchcock en Visconti zonder in simpel na-apen te vervallen. Over hoe de liefde zowel bevrijdend als destabiliserend kan zijn, ook als je in weelde leeft.
POTICHE — François Ozon
Eén van de meest polyvalente regisseurs van Frankrijk geeft Catherine Deneuve eindelijk weer eens een rol waar ze haar tanden in kan zetten. Prachtige combinatie van idealistisch entertainment en kluchtig vertier.
CELL211 — Daniel Monzón
IJzersterke Spaanse gevangenisthriller.
UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Seks met een meerval. Als je daarmee weg kunt komen ben je een groots filmmaker.
YVES SAINT LAURENT: L’AMOUR FOU — Pierre Thoretton
Thoretton laat via sfeershots en montageritmes perfect zien dat zijn hoofdpersoon, de voormalige partner van Yves Saint Laurent, vaak het tegenovergestelde bedoelt van wat hij zegt.
INCEPTION — Christopher Nolan
Waren alle blockbusters maar zo ambitieus. Vooral de montage maakt indruk; zoveel verschillende lagen en nooit raak je de draad kwijt.
J’AI TUÉ MA MÈRE — Xavier Dolan
Beginnersfouten maken deel uit van de rauwe charme van deze grappige, schrijnende, échte debuutfilm.
THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
Alhoewel de film zich soms teveel laat meeslepen door zijn eigen virtuositeit (vooral wat de dialogen en de special effects betreft) is dit een knap in elkaar stekend drama. De met tilt-shift lenzen gefotografeerde roeiscènes behoren tot de mooiste plaatjes van het jaar.

Boyd van Hoeij

White-trashwestern

INCEPTION — Christopher Nolan
Over dromen en werkelijkheden. En het grijze gebied ertussen. Volstrekt unieke film met een volstrekt vernieuwde filmische narratieve stijl.
UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Companion piece bij INCEPTION. Dromen binnen de filmdroom. Met een politieke boodschap. Want herinneringen blijven bestaan, in landschappen, in mensen.
MOTHER — Bong Joon-ho
Over moederliefde. Is Bong Joon-ho de nieuwe Hitchcock? Misschien wel.
UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
Franse gevangenisfilm. Allegorie over de multiculturele samenleving.
WHITE MATERIAL — Claire Denis
Denis vindt schoonheid in de afschuwelijke waarheid over geweld en dekolonisatie in Afrika.
WINTER’S BONE — Debra Granik
White-trashwestern. Deprimerend, authentiek, opwindend.
POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
Obscure, meesterlijke discussies over semiotiek en dialectiek en de relatie tussen het menselijk geweten en de wet.
KICK-ASS — Michael Vaughan
Radicale, prachtige, vernieuwende comics-verfilming. Watchmen voor tieners.
AGORA — Alejandro Amenábar
Over de heidense wetenschapper Hypatia (Rachel Weisz) in het Alexandrië van circa 391 voor Christus. Maar eerder: een intellectuele peplum. En dat is geweldig.
THE AMERICAN — Anton Corbijn
George Clooney is magistraal als man-in-crisis in Corbijns ode aan de jaren-zeventigthriller.

Gawie Keyser

Let the wild rumpus start!

Sinds jaar en dag maar één criterium: welke films die het afgelopen jaar zijn uitgebracht wil ik herzien en in welke volgorde?
1 UNCLE BOONMEE WHO CAN RECALL HIS PAST LIVES — Apichatpong Weerasethakul
Gouden Palm-winnaar zonder weerga.
2 JACKASS 3D — Jeff Tremaine
Volgens actrice Helen Mirren is “Hollywood het altaar waarop de penis van de achttien tot vijfentwintigjarige man wordt aanbeden” en toen had ze deze stuntfilm nog niet gezien.
3 WHERE THE WILD THINGS ARE — Spike Jonze
Subversief jeugdsentiment: “Let the wild rumpus start!”
4 POLITIST, ADJECTIVE — Corneliu Porumboiu
Wet en moraal volgens het woordenboek. IJzingwekkende thriller.
5 COPIE CONFORME — Abbas Kiarostami
Spel met alles wat echt en nep is tussen man en vrouw, het ultieme thema van alle filmmakers.
6 VINCERE — Marco Bellocchio
Opera! Groots! Onbetrouwbaar! De macht van de media en het medium film. Geschiedschrijving, falsificatie en vervalsing. Had David Fincher dat maar aangedurfd, maar toch:
7 THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
Even snel als iedereen het erover had, had niemand het er meer over, en waarom we zo graag Facebooken begrijpen we nu nog niet.
8 L’ ENFER D’ HENRI-GEORGES CLOUZOT — Serge Bromberg
De mythe van de verloren/teruggevonden/gereconstrueerde/en toch weer verloren film.
9 FILM IST. A GIRL AND A GUN — Gustav Deutsch
Meer is er toch niet nodig? En een schatkamer aan archiefmateriaal voor montagetovenaar Deutsch.
10 LOLA/KINATAY — Brillante Mendoza
Kwamen als onbedoeld tweeluik in de bioscopen: de twee gezichten van wreedheid: de vrouw die sterft, en de vrouw(en) die voor haar kleinzoon bidt. Filippijnse januskop.
11 LE QUATTRO VOLTE — Michelangelo Frammartino
Klein muziekstuk over een man, een geit, een boom en een vuurtje. Dat laatste deed dan weer erg denken aan ZUM VERGLEICH van Harun Farocki natuurlijk. En de film van Frammartino wees de weg naar de (her)ontdekking van 2010: de Italiaanse filmmaker Franco Piavoli.

Dana Linssen

Het jaar W

1 AÑO BISIESTO — Michael Rowe
– Wacht
2 HADEWIJCH — Bruno Dumont
– Welk
3 POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
– Woord.
4 WHITE MATERIAL — Claire Denis
– Weer
5 KINATAY — Brilliante Mendoza
– Wanhoopt
6 FOUR LIONS — Christopher Morris
– Wanneer
7 AGORA — Alejandro Amenábar
– Wiskunde
8 SCHEMER — Hanro Smitsman
– Waarheid of?
9 WHERE THE WILD THINGS ARE — Spike Jonze
– Werkelijkheid
10 THE MESSENGER — Oren Moverman
– Wordt!

Mike Naafs

‘Documentaire’ die je in je gezicht uitlacht

1 AFTERSCHOOL — Antonio Campos
Verontrustend portret van een vervreemde, apathische generatie, ditmaal zittend voor het Youtube scherm. Kruipt akelig lang onder de huid.
2 UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
Soms krijgen films te snel labels als ‘beklemmend’ of ‘aangrijpend’, maar gezien het aantal flauwgevallen bioscoopbezoekers, zijn ze bij deze gevangenisfilm wel van toepassing.
3 COPACABANA — Marc Fitoussi
Weergaloze Isabelle Huppert onweerstaanbaar, druilerig Oostende hilarisch.
4 AJAMI — Scandar Copti, Yaron Shani
Onrustige, gelaagde film waarin niets zwart-wit is, maakt de waanzin van hedendaags Israel/Palestina enigszins begrijpelijk en invoelbaar.
5 WIN/WIN — Jaap van Heusden
Trekt je moeiteloos een eigenzinnige, alternatieve wereld in vol goklustige bankiers en onaardse kantoortorens. Ontwapenende Oscar Van Rompay gegarandeerde bonus.
6 GREENBERG — Noah Baumbach
Dankzij de midlife-crisis van Ben Stiller bereikte de ‘underground’ mumblecore-stijl eindelijk eens de mainstream.
7 LOS VIAJES DEL VIENTO — Ciro Guerra
Universeel verhaal over muziek, talent en traditie, in mooie, exotische beelden.
8 EXIT THROUGH THE GIFT SHOP — Banksy
Als je niet weet wat Street art is, dan gaat deze film (hoe radicaal) het zeker niet aan je uitleggen. Een ‘documentaire’ die je in je gezicht uitlacht.
9 INCEPTION — Christopher Nolan
Als de Bourne trilogie ‘James Bond 2.0’ is, dan is dit toch wel Bond 3.0, maar meer dan dat is het ook niet.
10 AGORA — Alejandro Amenábar
Misschien wel té intellectuele film, maar zet absoluut aan het denken over (religieus) fanatisme.

Youtube film 2010: TRAILER FOR EVERY OSCAR-WINNING MOVIE EVER — Nick Kocher, Brian McElhaney
Neemt alle clichés op de hak, waarna je nooit meer een Hollywood trailer kunt kijken zonder in de lach te schieten. Deze ‘meta-trailer’ is verplichte kost voor elke filmliefhebber.

Eva Sancho Rodríguez

Het is het jaar van de dolende zielen. Zoals elk jaar

WHITE MATERIAL is een magistrale koortsdroom waarin alle houvast ontbreekt. Zowel voor ons als voor de personages. De wereld valt er uit elkaar maar in de handen van filmmaker Claire Denis krijgt de chaos de scheppende dimensies van een grootse film. WHITE MATERIAL is een vergezicht en komt onmiddellijk dichtbij, een tijdloos verhaal over strijd, waanzin, dood en wedergeboorte. En daarmee het beste wat 2010 heeft voortgebracht. Iets mindere goden op plaats twee en drie zijn VINCERE en WINTER’S BONE die net als WHITE MATERIAL een wereld creëren met weinig, en daarin dreigend universele machinaties en menselijk falen tonen. De vergelijking met Shakespeare ligt gevoelig maar WINTER’S BONE, met z’n ruwpoëtische taal en oerkrachten die de wereld sturen, is een rechtmatige erfgenaam. De geest van de vader, het koninkrijk opnieuw verstoord.
PERSÉCUTION van Patrice Chéreau is zo verdomd goed omdat hij iets ongrijpbaars zichtbaar maakt, of beter nog, laat voelen. Dat je een geliefde verliest maar niet bij machte bent er iets aan te doen. Voelen dat het niet werkt maar niet weten waarom en het einde onvermijdelijk dichterbij zien komen. Voor wie de toon van de film te pakken kreeg, was PERSECUTION een hoogstandje.
Het is het jaar van de dolende zielen. Zoals elk jaar. Bong Joon-ho’s MOTHER, LA VIE AU RANCH van de debuterende Sophie Letourneur, Corneliu Porumboiu’s POLITIST, ADJECTIV, Apichatpung Weerasethakuls UNCLE BOONMEE: verhalen over mensen zoekend naar houvast, wachtend op een nieuwe orde. Lichamen op reis in de ruimte. Alleen UN PROPHÈTE valt hier buiten. Jacques Audiard ging juist in omgekeerde richting: van een wereld waarin niets zeker is en alles een bedreiging, naar een wereld waarin de hoofdpersoon god is. En tenslotte zeker niet de laatste in dit rijtje van tien: het diabolisch ontsporende EXIT THROUGH THE GIFT SHOP.

Ronald Rovers

Hoopgevend!

WHITE MATERIAL — Claire Denis
WEEMOED & WILDERNIS — Digna Sinke
THE SOCIAL NETWORK — David Fincher
UN PROPHÈTE — Jacques Audiard
POLITIST, ADJECTIV — Corneliu Porumboiu
PEPPERMINTA —  Pipilotti Rist
LEBANON — Samuel Maoz
KINATAY — Brilliante Mendoza
THE HURT LOCKER — Kathryn Bigelow
AJAMI — Scandar Copti, Yaron Shani
AFTERSCHOOL — Antonio Campos

Is er nog hoop? Is er nog hoop in deze bange tijden waarin culturele instellingen moeten bloeden voor een financiële crisis? Cinema biedt vaak een ontsnapping uit de kille realiteit. Ook dit jaar is dat het geval. Maar het is opvallend hoeveel sombere films er dit jaar in ieder geval in mijn top 10 staan. Hoewel dat misschien meer over mij zegt dan over de oogst van 2010.
Maar het is hoopgevend dat het er zoveel zijn, zoveel goede films. Deze top 10 had ook een top 30 kunnen zijn. Het is hoopgevend dat cinema er dit jaar in geslaagd is de diepste krochten van de menselijke ziel weer te geven op een manier waaraan de literatuur nog een puntje kan zuigen (KINATAY, LEBANON). Het is hoopgevend dat de complexiteit van sociale verhoudingen zo goed in film kan worden gegoten (WHITE MATERIAL, AJAMI). Het is hoopgevend dat de bioscoop nog altijd een plek is voor filosofische verwarring (POLITIST, ADJECTIV). Het is hoopgevend dat ook jongen cineasten al in staat zijn meesterwerken af te leveren (AFTERSCHOOL). Het is hoopgevend dat ook grote Amerikaanse films somber durven te zijn, met onsympathieke hoofdpersonen die geen enkele ontwikkeling doormaken (THE SOCIAL NETWORK). Het is hoopgevend dat in deze donkere tijden een Zwitserse kunstenares met een kleurexplosie alle ellende naar de achtergrond weet te verdrijven (PEPPERMINTA). En het is hoopgevend dat cinema ook met sombere verhalen troost kan bieden (WEEMOED & WILDERNIS).

Jeroen Stout

Verpletterend!

MOTHER — Joon-ho Bong
Onvermoeibare oude moeder doet alles om de onschuld van haar jongen te bewijzen. Nooit sentimenteel, wel ontroerend. Prachtrol van actrice Kim Hye-ja.
SYMBOL — Hitoshi Matsumoto
De meest krankjorume film van 2010. Komiek Hitoshi Matsumoto ontwaakt in zijn fleurige pyjama in een lege, hermetisch gesloten kamer. Aan de witte muren hangen engelpiemeltjes…
SUBMARINO — Thomas Vinterberg
Twee volwassen broers, levend aan de rand van de samenleving. De een drinkt, de ander spuit heroïne en kan nauwelijks voor zijn zoontje kan zorgen. Toch is er in die mislukte levens ruimte voor een klein wonder. Verpletterende film.
BURIED — Rodrigo Cortés
Waarin we 94 minuten lang levend begraven lagen met Ryan Reynolds. Een minimal movie — bijna een soort hoorspel — en een unieke, claustrofobische bioscoopervaring.
ALAMAR — Pedro González-Rubio
Natan en zijn Mexicaanse vader brengen een paar dagen vissend door bij het Chinchorro koraalrif. De kalmte (‘Caminando, no hay prisa’), de gave beeld composities en de teder geschetste vader-zoon relatie deed me mijmeren over m’n eigen pa.
FANTASTIC MR. FOX — Wes Anderson
Wes Anderson bracht de ondeugende geest van Roald Dahl weer helemaal tot leven in deze charmante poppenanimatie vol geestige scènes en dito dialogen.
CATFISH — Ariel Schilman, Henry Joost
Niets over verklappen. Vind ik leuk.
THE ROAD
Voettocht door een postapocalyptische wereld van schitterende asgrijze tinten. De route is simpel — naar de kust — de vragen zijn complex. Hoe voed je een kind op in deze wereld? Hoe hou je het vuur in jezelf nog hoog?
JOY — Mijke de Jong
Sterk portret van een jonge vrouw. Een film die je bijna moet openpeuteren, net zoals de zwijgzame, nukkige en ondoordringbaar Joy zelf.
PIRANHA 3D — Alexandre Aja
3D kan me gestolen worden, maar voor siliconen en bijtgrage visjes maak ik een uitzondering.

Barend de Voogd

Naakte stalker en tapijt tussen je tenen

1 SUBMARINO — Thomas Vinterberg
Een subtiele film over een keihard onderwerp. De liefdeloze seks van Jakob Cedergren en het ontroerende contact tussen Peter Plaugborg en zijn zoontje zijn onnavolgbaar.
2 ANOTHER YEAR — Mike Leigh
Prachtig wordt het schrijnende verschil getoond tussen zwijgzaam zijn van geluk en kwetteren van ellende.
3 PERSÉCUTION — Patrice Chéreau
De kille, onberekenbare Romain Duris wordt niet alleen door een naakte stalker achterna gezeten, maar ook door de spionerende camera.
4 LA DANSE — LE BALLET DE L’OPÉRA DE PARIS — Frederick Wiseman
Wiseman weet het harde dansleven vast te pakken door alleen maar te observeren. En bovendien zitten er choreografieën van Mats Ek erin.
5 EXIT THROUGH THE GIFT SHOP — Banksy
De roze met goud-geverfde olifant in Banksy’s expositie zal ik nooit vergeten. Stiekem hoop ik nog steeds dat het geen mockumentary, maar een documentaire is.
6 FANTASTIC MR. FOX — Wes Anderson
Een mooie stop-motion animatie, die Roald Dahls ironie heel goed heeft begrepen.
7 MILK — Gus van Sant
Sean Penn beheerst de lachjes en gebaartjes de homoseksuele politicus Harvey Milk tot in de details.
8 MY SON, MY SON, WHAT HAVE YE DONE — Werner Herzog
Fantastische rol van Willem Dafoe in die zee van flamingo’s.
9 SHUTTER ISLAND — Martin Scorsese
Scorsese blijft een meester. Zeker als hij, heel even, een botsing toont tussen zijn nieuwe inspiratiebron Di Caprio en een look-a-like van zijn oude muze De Niro.
10 WIN/WIN — Jaap van Heusden
Wonderschoon laat de film het contrast zien tussen het gokken in de bankwereld, het tapijt tussen je tenen voelen en totale wereldvreemdheid.

Laura van Zuylen