De 15de Filmbonzen Top 20

Woensdag 23 september begint de 15e editie van het Nederlands Film Festival met de roadmovie J. Kessels van Erik de Bruyn. De complete Nederlands filmwereld komt vervolgens tien dagen samen in Utrecht, voor rodeloperpremières, borrels en voor de allereerste Nationale Film Conferentie, waarop de State-of-the-Art van de Nederlandse film en televisiesector onderwerp van discussie is. Wie hebben het daar voor het zeggen? Wie verdelen het geld? Wie krijgen het geld? De Filmbonzen Top20, tot stand gekomen in samenwerking met Het Parool, rangschikt de sterren voor en de makers en bobo’s achter de camera. Het aantal dwarsverbanden is enorm; de Nederlandse filmwereld is klein.

Door Jan Pieter Ekker | Dana Linssen

Legenda
↑ = stijger tov 2014
← = onveranderd ov 2014
↓ =daler tov 2014
x = positie 2015
x = positie 2014 | ♦ = nieuw
x = aantal kerenin de lijst sinds 1999

Doreen Boonekamp
directeur Nederlands Filmfonds
1 | ← | 1 | 15
Boonekamp is sinds 2009 directeur van het Filmfonds, de belangrijkste geldverstrekker voor Nederlandse films. Onder haar leiding is het fonds compleet gereviseerd; adviescommissies werden, naar het zo succesvolle ‘Deense model’, ingeruild voor consulenten. Nadat een van haar laatste benoemingen had gewaagd een aanvraag van Heddy Honigmann af te wijzen, schreef de ‘grand old lady van de Nederlandse documentaire’ een vlammend betoog tegen de bedilzucht van het fonds, dat steun vond onder een aantal collega-filmmakers. Maar Boonekamp heeft voor hetere vuren gestaan; de geboren netwerker en diplomaat maakt zich drukker om de nakende opheffing van het Mediafonds en de rol die de Publieke Omroep nog speelt bij het maken van films.

Jet Bussemaker
minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
2 | ↑ | 4 | 3
Bussemaker, sinds eind 2012 minister van OCW, constateerde in haar Uitgangspunten­brief voor het Cultuurbeleid 2017-2020 dat de filmsector flink in beweging is. ‘Zo is de scheiding tussen film en televisie aan het vervagen, evenals die tussen publieksfilm en kunstzinnige film. Het omroepbestel staat op de schop. Er gebeurt inderdaad nogal wat.’ Wat er precies moet gebeuren, vertelt de brief niet. Meer geld is er in ieder geval niet.

Sandra den Hamer
directeur EYE Filminstituut
3 | ← | 3 | 7
Het gaat zo goed met EYE dat er volgens directeur Den Hamer een brug naar Noord moet komen. Haar instituut nam afscheid van Claudia Landsberger; niet Den Hamers rechterhand Ido Abram maar Marten Rabarts volgde haar op als Hoofd EYE International, verantwoordelijk voor de internationale promotie van de Nederlandse film en filmindustrie. Nadat The Paradise Suite werd ingestuurd als Nederlandse inzending voor de Oscar for Best Foreign Language Film buitelden filmjournalisten over elkaar heen, omdat de mozaïekfilm gediskwalificeerd kan worden omdat er te weinig Nederlands in wordt gesproken.

Lauge Nielsen
directeur Pathé Nederland
4 | ↓ | 2 | 15
Pathé is nog altijd ’s lands grootste bioscoop­­exploitant; filmmakers op jacht naar een Gouden of Platina Film (respectievelijk 100.000 en 400.000 bezoekers) moeten hopen op een gunstig oordeel van de programmeurs van het concern, anders zijn ze bij voorbaat kansloos. De marktleider, die zo’n veertig procent van alle bioscoopbezoekers in Nederland genereert, opende recent weer een multiplex in Arnhem, bouwt in Zwolle, en er zijn plannen voor een bioscoop in Leeuwarden, wat het 23e Nederlandse theater van Pathé worden. Maar de concurrentie zit niet stil. Het Belgische bedrijf Kinepolis en de Britse exploitant Vue hebben recent Nederlandse concerns overgenomen en hebben ook plannen om nieuwe theaters te gaan bouwen.

Carice van Houten
actrice
5 | ← | 5 | 8
Er waren tijden dat er geen subsidieaanvraag bij het Filmfonds werd ingediend waarin Van Houten níet werd opgevoerd als hoofdrolspeler. Het afgelopen jaar was het echter rustig aan het thuisfront; haar fans moeten het doen met de HBO-hitserie Game of Thrones, waarin zij de duistere priesteres Melisandre speelt. Ook had Van Houten een opzienbarend rolletje in de Fox-animatieserie The Simpsons: in de episode Let’s Go Fly a Coot leende ze haar stem aan Annika van Houten, een vijftienjarig meisje met blauw haar. Maar volgend jaar keert de vijfvoudig Gouden Kalf-winnares terug op het witte doek: ze speelt mee in de western Brimstone van haar ontdekker Martin Koolhoven, en hartsvriendin Halina Reijn wil Van Houten de hoofdrol geven in haar regiedebuut.

Bero Beijer
directeur International Film Festival Rotterdam
6 | ↑ | ♦ | 1
Producent Bero Beijer (Paradise Now, Atlantic.), die sinds 2013 als consulent bij het Filmfonds ervaren filmmakers begeleidde bij de ontwikkeling van hun projecten, volgde in augustus Rutger Wolfson op als directeur van het International Film Festival Rotterdam. De verwachtingen zijn torenhoog. Onder Wolfsons bewind kampte het IFFR met tegenvallende bezoekersaantallen en een gebrek aan prominente gasten, en werd er geklaagd over de zwakke programmering en het feit dat markante wereldpremières te vaak naar concurrerende filmfestivals gingen. Bestuursvoorzitter Pieter Broertjes heeft er alle vertrouwen in: "Bero weet als filmproducent van wanten."

Matthijs van Nieuwkerk
presentator De Wereld Draait Door
7 | ← | 7 | 9
Geen beter podium om een film, festival of evenement te pluggen dan het warme bad van spraakwaterval Matthijs van Nieuwkerk (lievelingsfilm: de romantische komedie Love Actually). Bij het Nederlands Film Festival gingen dan ook de slingers uit toen het infotainment-programma een deel van de uitzending wijdde aan de bekendmaking van de Gouden Kalveren-nominaties. Of preciezer: aan de Gouden Kalveren-nominaties voor beste acteur en beste actrice, het moet er natuurlijk wel een beetje leuk uitzien. De allerbelangrijkste nominaties, in de categorie beste film, werden er in een half minuutje doorheen gejast; de nominaties in de vijftien andere categorieën werden buiten het zicht van de camera bekendgemaakt, honderd meter verderop in het Ketelhuis.

Frans van Gestel
producent-directeur Topkapi Films
8 | ↓ | 6 | 7
Van Gestels bedrijf Topkapi Films produceert, dixit, on-Nederlandse goede films van de grootste regisseurs van Nederland, maar zijn grote droom, met een Nederlandse productie naar de hoofdcompetitie van het festival van Cannes, wist hij nog altijd niet te vervullen. Van Gestels coproducties doen het beter: op de afgelopen editie werd La tierra y la sombra van de Colombiaan César Augusto Acevedo bekroond met de Camera d’Or, de prijs voor het beste debuut. Van Gestel is tevens coproducent van Felix Van Groeningens Belgica en Thomas Vinterbergs Kollektivet. "Coproducties stimuleren de creatieve ontwikkeling van vakmensen als editors, cameramannen, acteurs en componisten", aldus Van Gestel. "Wat denk je wat het betekent voor Fons Merkies dat hij de muziek schrijft voor Thomas Vinterbergs nieuwe film, die wij coproduceren?"

Ally Derks
directeur International Documentary Film Festival Amsterdam
9 | ← | 9 | 5
Als Nederlandse documentairemakers mogen kiezen, opteren ze voor het IDFA van Ally Derks en niet voor de Gouden Kalf-competitie van het Nederlands Film Festival. Want anders dan in Utrecht lopen op IDFA wel belangrijke buitenlandse commissioning editors en sales agents rond. En documentaires kunnen een jaar na vertoning op IDFA alsnog meedingen naar de Kalveren. Derks, de langst zittende festivaldirecteur van Nederland, durft talent een kans te geven: twee jaar geleden gunde ze Ne me quitte pas van Niels van Koevorden en Sabine Lubbe Bakker een plek in de hoofdcompetitie (de film kreeg twee nominaties, maar werd niet bekroond; een jaar later won de licht-absurdistische documentaire wel een Gouden Kalf). Vorig jaar was Those Who Feel the Fire Burnig van de jonge Morgan Knibbe een sensatie op IDFA. Het documentaire-essay kreeg twee nominaties, won niks, maar is de grote favoriet voor het Gouden Kalf.

Alex & Marc van Warmerdam
scenarist/regisseur en producent
10 | ↓ | 8 | 3
Stilletjes was gehoopt dat Schneider vs. Bax van de Van Warmerdams net als Borgman in 2013 een plek zou krijgen in de Gouden Palm-competitie van het festival van Cannes. Maar een dag voordat de selectie werd bekendgemaakt, kwam er een telefoontje van de festivalleiding: non, merci. Na een release in de Nederlandse bioscopen was de zwarte komedie nog wel te zien in de Concorso Internazionale, de hoofdcompetitie van de festivals van Toronto en Locarno. "Ik had wel gehoord van Locarno, maar heb toch maar even gegoogled", aldus Alex van Warmerdam. "Het is in ieder geval fijn dat de film buiten Nederland op een filmfestival te zien is." Op het Nederlands Film Festival maakt Schneider vs. Bax kans op zeven Gouden Kalveren, waaronder beste scenario, beste regie en beste film.

Emile Fallaux
voorzitter Nederlands Film Festival
11 | ← | 11 | 3
Fallaux, oud-directeur van het Inter­national Film Festival Rotterdam, volgde in oktober 2014 Jeltje van Nieuwenhoven op als bestuursvoorzitter van het Nederlands Film Festival. "Het NFF onderzoekt zijn rol in de door de digitale revolutie radicaal veranderde filmwereld. Aan de herijking van het festival hoop ik als voorzitter een stevige bijdrage te leveren", liet hij kort na zijn aantreden weten. Wat heet. Fallaux gooide alles op de schop. Hij bracht een duidelijke scheiding aan tussen film en tv, ruimde een prominentere plek in voor interactive & games, en bedacht de Nationale Film Conferentie, waarop de State-of-the-art van de Nederlandse film en televisiesector onderwerp van discussie is.

Paula van der Oest
filmmaker
12 | ↑ | 15 | 2
Lucia de B., Paula van der Oests film over de zaak-Lucia de Berk, haalde de shortlist van de Oscar voor beste niet-Engelstalige film, maar werd niet genomineerd. Maar Van der Oest zat niet bij de pakken neer. Ze is bezig met de verfilming van Tonio, de veel gelezen, meermaals bekroonde requiemroman van A.F.Th. van der Heijden. Daarna zijn er plannen voor een film met Breaking Bad-ster Aaron Paul: The Parts You Lose. Van der Oest trad dit jaar toe tot de Akademie van Kunsten, die een jaar geleden door minister Bussemaker in het leven was geroepen om de kunsten een (luidere) stem te geven in de Nederlandse samenleving, inclusief de politiek (ook Heddy Honigmann behoort tot de zestien nieuwe leden).

Willemien van Aalst
directeur Nederlands Film Festival
13 | ↓ | 10 | 5
De vorige editie van het Nederlands Film Festival was een debacle: het nieuwe festivalhart TivoliVredenburg voldeed niet, op de slotavond schoffeerden filmmakers en acteurs hoofdsponsor UPC — die kort na het festival bekendmaakte dat het aflopende contract niet werd verlengd. Met steun van de door haar aangestelde bestuursvoorzitter Emile Fallaux gooide directeur Van Aalst het roer om. De Gouden Kalveren-jury werd vervangen door het Academysysteem, dat ook wordt toegepast bij de Duitse Lola’s, de Franse Césars, de Britse BAFTA’s en de Academy Awards. Ook introduceert het NFF een programma met een expliciete focus op de auteursfilm en de artistieke film: Forum van de Regisseurs.

Marina Blok
hoofd drama NTR
14 | ↑ | 16 | 7
Blok is Hoofd Drama bij de NTR, die bijdroeg aan de totstandkoming van films als Atlantic., Het leven volgens Nino, Ventoux en Zurich, en ook weer investeert in de nieuwe speelfilms van Mijke de Jong (Laila M), Jaap van Heusden (Into the Blue) en Dennis Bots (Falko — Letters van vuur), Bram Schouw (Broers) en Paula van der Oest (Tonio). Samen met de VPRO en de VARA, eveneens omroepen met een hart voor film en drama, het Filmfonds en het Mediafonds produceert de NTR ook al tien jaar lang de One Night Stands, fictiefilms met een lengte van 50 minuten. Met Kort!, dat op het NFF zijn vijftiende verjaardag viert, geeft de NTR jonge en gevestigde fictie- en animatieregisseurs en scenarioschrijvers de kans een korte film te maken.

Martin Koolhoven
filmmaker/twitteraar
15 | ↓ | 13 | 3
Het heeft even geduurd, maar Koolhoven maakt eindelijk weer een film: Brimstone, een Engelstalige, epische thriller met een budget van zo’n tien miljoen euro. Het was de bedoeling dat Hollywoodacteurs Robert Pattinson en Mia Wasikowska de hoofdrollen zouden spelen in de door Koolhoven zelf geschreven western, maar beiden bleken kort voor de opnamen toch niet beschikbaar. Zij werden vervangen door Game of Thrones-ster Kit Harington en Dakota Fanning; andere rollen worden gespeeld door Guy Pearce en Carice van Houten. De opnames weerhielden Koolhoven niet van zijn andere grote liefde; hij bleef vrolijk doortwitteren over Ajax, 3D, gender, het Academysysteem en andermans films.

Linda de Mol
presentatrice, actrice
16 | ↑ | ♦ | 1
Dat het marktaandeel van de Nederlandse film in het eerste halfjaar van 2015 fors steeg, kwam maar door één film: het Linda de Mol-vehikel Gooische vrouwen 2, dat ruim 2 miljoen bezoekers trok. De laatste keer dat een Nederlandse film dat lukte was 29 jaar geleden, toen er 2,31 miljoen Nederlanders naar Flodder van Dick Maas gingen. In de lijst met best bezochte Nederlandse films bezet Gooische vrouwen 2 de zevende plek. Bij de Rembrandt Awards van René Mioch werd Gooische vrouwen 2 bekroond als beste Nederlandse film; De Mol was de beste Nederlandse actrice. Haar lijfblad Linda. is een warm bad voor acteurs; De Mol bedacht ook de RTL4-serie Familie Kruys en Divorce, de officieuze mannelijke tegenhanger van Gooische vrouwen.

Pim Hermeling
directeur September Film
17 | ← | 17 | 2
Het door September Film in de bioscoop uitgebrachte Aanmodderfakker was met drie Gouden Kalveren de grote winnaar van het vorige Nederlands Film Festival. Deze editie is Gluckauf, eveneens van Hermelings September Film, de grote kanshebber; de Limburgs gesproken artfilm werd maar liefst tien keer genomineerd. Ook de openingsfilm J. Kessels en The Paradise Suite (de Neder­landse inzending voor de Oscar voor beste niet-Engelstalige film) worden door September gedistribueerd, hetzelfde geldt voor Joram Lürsens verfilming van Publieke werken, Paula van der Oests Tonio en The Idol van Hany Abu-Assad, de eerste film die September Film tevens coproduceerde. Hermelings ambities reiken nog verder: hij wil in Utrecht een nieuwe stadsbioscoop laten verrijzen, De Kade, die ook onderdak moet gaan bieden aan het kantoor van het Nederlands Film Festival.

Sam de Jong
filmmaker
18 | ↑ | ♦ | 1
Prins, het dwarse, door VICE geproduceerde speelfilmdebuut van Sam de Jong uit Amsterdam-Noord, maakt op het Nederlands Film Festival kans op acht Gouden Kalveren, waaronder die voor de beste film. Het is de enige film die profiteert van alle nominaties, alle andere films zijn allang weer uit de bioscoop verdwenen. De Jong maakte zijn opwachting in DWDD en waste bij Pauw vakkundig Geen Stijl-verslaggever Jan Roos de oren, die mocht komen vertellen dat hij was aangevallen door twaalf Marokkanen. De Jong regisseerde ook de videoclip voor de megahit Drank & drugs van Ronnie Flex & Lil’ Kleine, die Franky speelt in Prins. De clip is in 4 uur opgenomen en kostte 2 rollen 16mm. Op YouTube is de clip al door 16,5 miljoen mensen bekeken.

Jos Stelling
bioscoopexploitant en filmmaker
19 | ↑ | ♦ | 1
Stelling, die in 1981 het initiatief nam voor de Nederlandse Filmdagen, de voorloper van het Nederlands Film Festival, kreeg dit jaar de Shortcutz Amsterdam Career Award voor zijn inspanningen voor de Nederlandse film in binnen- en buitenland. Stelling is eigenaar van twee filmhuizen in Utrecht, Springhaver en het Louis Hartlooper Complex, en doet er uit dier voege alles aan om de komst van De Kade te verijdelen. Stelling is ook initiatiefnemer van De Louis Hartlooper Prijs, die op het Nederlands Film Festival wordt uitgereikt. Dat was een Prijs voor de Filmjournalistiek, maar deze editie doopte Stelling de prijs om tot Beste Filmpublicatie en maakte hij de prijs toegankelijk voor buitenstaanders. Er is geen enkele Nederlandse filmjournalist genomineerd.

René Mioch
journalist en multimediaproducent
20 | ← | 20 | 26
New Haven Productions, het televisieproductiebedrijf van filmkenner René Mioch, ging failliet en hij werd bedankt voor zijn diensten bij Shownieuws. Maar Mioch krabbelde weer op; zijn bedrijf maakte een doorstart en op het NFF wordt stilgestaan bij het heuglijke feit dat Mioch al dertig jaar filmprogramma’s maakt voor televisie. Mioch reikt ook al jaren de Rembrandt Awards uit; anders dan de bij de Dutch Academy For Film aangesloten filmmakers stemde het Nederlands publiek wél massaal op Gooische vrouwen 2.

Nederlands Film Festival Van 23 september t/m 2 oktober in Utrecht.