Critics’ Choice VIII Re/United

De Filmkrant en de Critics’ Choice presenteren first look reviews van de films in de Tiger Competitie van het IFFR. De films zijn nu alleen nog voor professionals te zien, maar later dit jaar ook voor de Nederlandse filmliefhebber. Een uitnodiging tot gezamenlijk denken. Curatoren Jan Pieter Ekker en Dana Linssen introduceren het programma.

De achtste editie van de Critics’ Choice is nog wonderlijker dan de derde die eigenlijk de tweeënhalfste was, of die van vorig jaar die opeens uit twee delen bestond. Critics’ Choice, voor wie met ons de tel en de weg kwijt is, is het contextprogramma van, voor (maar niet alleen voor) en door critici op het IFFR. Ons unique selling point: events en interventies rondom films, live filmkritiek, uitwisseling en ontmoeting van ideeën en vooral het laten maken van video-essays voor op het grote doek.

Toen we eind vorig jaar met festivaldirecteur Vanja Kaludjercic ideeën voor de editie van 2022 bespraken leek één ding vast te staan: dit zou het jaar worden waarin films en filmfestivals weer plaats zouden vinden waar ze horen: in bioscopen en filmtheaters, live en on site, kortom Re/United.

Het liep anders. We kwamen weer in een lockdown terecht. En de sector die vanaf het begin af aan adequaat een reeks maatregelen en aanpassingen had genomen om veilig bezoekers te kunnen ontvangen werd daar onevenredig hard door getroffen. Een andere ‘slash’.

Het werd daarmee een thema dat zowel de breuk als de hoop van onze pandemische tijd weergeeft, en door het gebruik van het slash-leesteken ‘/’ een vorm geeft aan de fragiele situatie waarin filmfestivals en -vertoners zich momenteel bevinden. Natuurlijk willen we niets liever dan weer in bioscoopzalen bij elkaar komen om een gevoel van verbinding, gemeenschap en betovering te ervaren. De lange termijneffecten van Covid zouden de filmwereld weleens onherkenbaar kunnen veranderen.

Het slash-teken is ook een symbool voor het samenvoegen en uit elkaar halen van beelden in de montage, voor de onmogelijke keuzes waar personages voor geplaatst kunnen worden, voor breuklijnen in de geschiedenis, en dan toch maar steeds weer het “weer bij elkaar komen” waar kunst en film zo’n cruciale rol in spelen. Als troostbrenger en provocateur, als aanjager en dromenvanger.

In die zin is Re/United ook een thema dat voorgaande thema’s opnieuw agendeert. De zoektocht naar inclusiviteit en diversiteit in ‘On Positionality’ in 2021. Het herdefiniëren van filmmaken en kijken als een collectief proces in ‘On Collectivity’ in 2020. Het zichtbaar maken van verzwegen geschiedenissen in ‘Absence’ in 2019. De vraag naar ‘Sustainable Criticism’ in 2018. Het zijn thema’s die geen moment hun actualiteit hebben verloren, want ook de filmkritiek moet zich door Covid heruitvinden, en de positie van filmcritici is in Nederland even precair als die van de makers van innovatieve auteursfilms. Wij zijn bovendien stellig van mening dat er zonder reflectie, verslaglegging, gesprek en tegenspraak helemaal geen sprake kan zijn van een volwaardige filmcultuur.

De afgelopen acht jaar zijn er zo’n vijftig video-essays gemaakt door ervaren video-essayisten en mensen die de vorm voor het eerst onderzochten. Bianca Stigter was met haar Three Minutes een van hen, en die is inmiddels uitgegroeid tot een volwaardige documentaire die is vertoond op de festivals van Venetië, Telluride, Toronto en onlangs nog op IDFA. Een van onze vaste medewerkers Kevin B. Lee is – mede op grond van zijn vernieuwende werk binnen de context van het IFFR – onlangs benoemd tot de eerste Locarno Film Festival Professor for the Future of Cinema and the Audiovisual Arts at the Università della Svizzera italiana (USI).

Die video-essays, die komen er ook dit jaar wel. We zullen ze laten maken en vertonen op het moment dat er IFFR-films de bioscopen bereiken en hun publiek gaan vinden. Critics’ Choice 8 duurt wat ons betreft het hele jaar.

Als aftrap introduceren we daarom nu met grote dank aan de Filmkrant first look reviews van de veertien films die voor de Tiger Competitie zijn geselecteerd. Die eerste-blik-recensie is een fenomeen waar vooral de grotere kranten in het Angelsaksische taalgebied en de vaktijdschriften zich rondom festivals steeds meer op toeleggen. En impressie, een amuse, het begin van gedachtevorming zonder je meteen op een oordeel te hoeven (laten) vastpinnen. Een bijdrage aan het grotere gesprek over film. De films zijn tijdens het IFFR alleen nog voor professionals te zien, maar later dit jaar ook voor de Nederlandse filmliefhebber. Deze teksten zijn daarom een uitnodiging tot gezamenlijk denken. En straks weer tot gezamenlijk kijken.