Focus: Provocateur en activist Rosa von Praunheim

De naam Holger Radtke zal bij weinigen een belletje doen rinkelen, maar het is de geboortenaam van de in 1942 geboren Rosa von Praunheim, die een ingewikkelde adoptiegeschiedenis heeft. Filmhuis Cavia vertoont in samenwerking met het Goethe Instituut zes films van de Duitse filmmaker en vroege voorvechter van homorechten.

Von Praunheim is inmiddels 78 jaar maar hij gaat stug door met het maken van films. Niemand verwacht trouwens anders van de man, die geen last heeft van bescheidenheid. Toen hij 75 jaar werd feliciteerde hij op zijn website zichzelf hartelijk met zijn voortreffelijkheid: “Ik was een van de eersten in de wereld die na de Tweede Wereldoorlog een homorechtenfilm maakte, en ik kan in alle bescheidenheid zeggen dat ik waarschijnlijk de productiefste homofilmmaker op aarde ben.” Dat laatste zou zomaar kunnen kloppen, want Von Praunheim maakte in vijftig jaar honderdvijftig lange en korte fictiefilms en documentaires. Met veel van zijn films provoceerde hij zowel de hetero- als de homowereld, want Von Praunheim wil bij geen enkele club horen.

Filmhuis Cavia eert Von Praunheim met zes films. De oudste is Nicht der Homo­sexuelle ist pervers, sondern die Situation, in der er lebt (1970). De gefictionaliseerde documentaire volgt de avonturen van een jonge homo uit de provincie in Berlijn. Omdat de film kritiek uit op hedonisme in de homowereld, beschuldigden sommigen Von Praunheim van homofobie. Anderen zagen een oprecht portret van een verborgen homowereld.

De komische quasi-musical Stadt der verlorenen Seelen (1983) volgt in Berlijn de vrijgevochten avonturen van een groepje Amerikanen. Met Ein Virus kennt keine Moral (1986) maakte Von Praunheim een komedie over aids. Het leidde tot kritiek dat Von Praunheim de aids-epidemie bagatelliseerde en weglachte.

Het psychodrama Anita, Tänze des Lasters (1987) voert een vrouw op die zich inbeeldt dat ze Anita Berber is, een Duitse actrice en naaktdanseres die in de jaren na de Eerste Wereldoorlog een schandaalberoemdheid was. De documentaire Ich bin meine eigene Frau (1992) portretteert Charlotte von Mahlsdorf, een Duitse travestiet die de nazi’s en het Oost-Duitse communistische regime overleefde en een voorvechtster was in de homobeweging.

Neurosia: 50 Jahre pervers (1995), ten slotte, is de passende slotfilm. De mockumentary vertelt het levensverhaal van Rosa von Praunheim, maar niet op een conventionele manier: een journalist gaat op zoek naar zijn levensverhaal nadat hij is doodgeschoten. Het goede nieuws: Von Praunheim is nog steeds alive and kicking.

The Cinema of Rosa Von Praunheim | 9 t/m 12 september, Filmhuis Cavia & Goethe Instituut, Amsterdam