Focus: Pride Month in Kriterion

Hoe te reageren op de aanval in veel landen op de lgbtqia+ gemeenschap? Kriterion in Amsterdam duikt niet weg en vertoont in de Pride Month vijf films over leven en cultuur buiten de heteroseksuele norm.

Eerst maar even de geschiedenis. Pride Month heet niet toevallig Pride Month en niet Trotse Maand, want de themamaand vindt zijn oorsprong in de Verenigde Staten. Het gaat terug naar de Stonewall-rellen eind juni 1969 in New York. Bezoekers van de homobar Stonewall pikten het niet langer toen de politie de bar binnenviel en mensen wilde arresteren. De homo’s, travestieten en lesbiennes vochten terug. Zo’n resoluut en grimmig verzet van deze gemeenschap tegen treiterijen, vernederingen en arrestaties was niet eerder voorgekomen in de geschiedenis. De mijlpaal in de homo-emancipatie wordt sindsdien in veel landen in juni herdacht als Pride Month.

Tot zover het goede nieuws , want de klok voor de lgbtqia+ gemeenschap wordt in veel landen hard teruggedraaid. Daaronder de Verenigde Staten. In 2013 noemde president Barack Obama “Stonewall” in zijn inaugurale rede een belangrijk historisch moment voor gelijke rechten, maar ruim tien jaar later hebben de Verenigde Staten een president die uitsluitend heteroseksuele relaties erkent en de lgbtqia+ gemeenschap wil wegvagen.

Tegen deze achtergrond is de Pride Month weer net zo hard nodig als een halve eeuw geleden. Kriterion viert het met vijf films over queerleven en -cultuur. De vertoning van Kim Longinotto’s Shinjuku Boys (1995) is al geweest, maar vier films zijn nog te zien.

De in de lesbische gemeenschap in Chicago spelende romantische klassieker Go Fish (Rose Troche, 1994) gaat over de zoektocht naar een soulmate. De film, die 15 juni is te zien, “is eerlijk, recht voor zijn raap en gevoelig, en portretteert de alledaagse wereld van deze gewone lesbische vrouwen op een manier die voor mij accuraat voelt”, schreef de legendarische filmcriticus Roger Ebert in 1994.

In de in Hong Kong spelende zwartwitfilm Queerpanorama (Jun Li, 2025) liegt een man in zijn vluchtige seksuele contacten met mannen over zijn identiteit. De ene keer zegt hij dat hij wetenschapper is, een andere keer is hij acteur of architect. Alleen daardoor kan hij, paradoxaal genoeg, zichzelf zijn. Toch leidt het ertoe dat hij de greep op zichzelf en de werkelijkheid verliest. Vóór de vertoning van de film op 18 juni is er een queer speeddating.

Looking for Langston (Isaac Julien, 1989) is een fantasierijke reconstructie van het leven van homo’s in de Afro-Amerikaanse culturele elite tijdens de Harlem Renaissance, in de jaren 1920 en 1930, toen er sprake was van een culturele opbloei van de Afro-Amerikaanse cultuur. Archiefbeelden en geënsceneerde scènes geven een beeld van de vrijheid van homoseksuele Afro-Amerikaanse mannen in die tijd in Harlem. “Stilistisch, intellectueel en sensueel opvallend”, oordeelde de invloedrijke Amerikaanse criticus Jonathan Rosenbaum. Te zien op 22 juni.

De Pride Month besluit 25 juni met een middellange en een korte film. Mother’s Balls (Catherina van Campen, 2018) portretteert Amber Vineyard. De Amerikaanse is de oprichter van House of Vineyard, het eerste Nederlandse ballroom house, dat vogue op de kaart zette. De korte film Otherland (Jan Pieter Tuinstra & Keren Levi, 2018) is een mengeling van fictie en documentaire. De film portretteert vogue-danser Elvin Elejandro en volgt hem in een fictieve ballroom-wedstrijd.

Pride Month Kriterion | 11 t/m 25 juni 2025 | Kriterion, Amsterdam