Focus: Mens en zee
Bait
Op Robert Eggers Cannes-sensatie The Lighthouse, waarin aan het eind van de negentiende eeuw twee vuurtorenwachters op een eilandje doordraaien, moeten we nog tot eind februari wachten. Filmtheater Kino in Rotterdam loopt erop vooruit met het programma ‘Tales from the Deep’, over de haat-liefde verhouding van de mens met de zee.
De vis wordt duur betaald, schreef Herman Heijermans in 1900 in zijn toneelstuk Op hoop van zegen. Dat gold niet alleen voor Nederlandse vissers: elk aan zee gelegen land kent verhalen, toneelstukken en films over het zware vissersleven. Een schitterend filmvoorbeeld, een klassieker van het neorealisme, is Luchino Visconti’s La terra trema (1948), waarmee ‘Tales from the Deep’ opent. In het drama wil een jonge visser aan uitbuiting door vishandelaren ontsnappen door zelf een boot te kopen, maar aan het einde zijn hij en zijn familie nog slechter af dan in het begin. Ook in het Britse drama Bait (Mark Jenkin, 2019) is geen gebrek aan spanningen in een vissersfamilie. In een kustplaatsje in Cornwall lopen de conflicten tussen twee zonen in een vissersfamilie hoog op als een van hen de vissersboot gaat gebruiken voor sightseeing tours met toeristen. De film legt de vinger op de moderne zere plek, die Airbnb, gentrificatie en globalisering heet.
Uit een andere wereld, namelijk Hollywood, komt John Hustons klassieker Moby Dick (1956), over de fanatieke zoektocht van een door blinde wraak gedreven kapitein naar een witte potvis. Melville’s roman hoefde niet nog eens verfilmd te worden, schreef de New York Times over de film in 1956, ‘want het kan niet beter, mooier of spannender gedaan worden’.
Natuurlijk ontbreekt in het programma ook niet Spielbergs Jaws (1975), dat haaien een horrorimago heeft bezorgd. Wie na deze film wil bijkomen van de haaienbeten, kan terecht bij Disney’s The Little Mermaid (Ron Clements en John Musker, 1989), de laatste film in ‘Tales from the Deep’.