Focus: Ingmar Bergman is jarig
Zomer met Monika
Als Ingmar Bergman nog geleefd had, was hij dit jaar honderd geworden. In veel landen wordt dit gevierd met retrospectieven, waardoor de discussie over zijn films zeker weer zal oplaaien. Was zijn thematiek van geloofstwijfel, man-vrouw perikelen en schuld en boete uitsluitend relevant in de vorige eeuw?
De invloedrijke Amerikaanse filmcriticus Jonathan Rosenbaum vindt van wel. Ruim tien jaar geleden schreef hij naar aanleiding van Bergmans dood dat zijn films "te naar binnen gekeerd zijn om iets te kunnen zeggen over de grotere wereld, wat de relevantie beperkt die zijn bewonderaars vaak voor hem claimen." De even invloedrijke, vijf jaar geleden overleden Amerikaanse filmcriticus Roger Ebert liet dat niet op zich zitten. Hij beschuldigde Rosenbaum ervan dat hij "filmvorm belangrijker vindt dan een verhaal, emotionele inhoud en acteren."
Wie zelf wil beoordelen wie van de twee gelijk heeft, kan tot eind november terecht bij het negen films tellende Bergman 100 retrospectief in Lab111. Op het programma staat een door het Zweedse Film Instituut samengestelde selectie. Omdat de films uit Zweden zijn overgebracht, zijn ze niet Nederlands maar Engels ondertiteld. Bijna alle films komen uit Bergmans vroege en middenperiode. Vroege films zijn Zomer met Monika (1953), Het zevende zegel (1957), Wilde aardbeien (1957), The Virgin Spring (1960), Als in een donkere spiegel (1961), Winter Light (1961) en Persona (1963). Van iets recenter datum zijn Cries and Whispers (1972) en Herfstsonate (1978) te zien. Jammer dat twee van Bergmans beste latere films/miniseries ontbreken. Scènes uit een huwelijk (1973) is met zijn huwelijksperikelen en emotionele uitbarstingen vintage Bergman en de schitterende autobiografische miniserie Fanny & Alexander (1982) mag eigenlijk in geen enkel Bergmanretrospectief ontbreken.