Focus: Filmsymposium water, klimaat en migratie

Optalgelser fra Vestgronland (Western Greenland, 1935)

De zestig (!) sprekers op het door Eye International Conference gehoste tweejaarlijkse Orphan Film Symposium kunnen thuisblijven. Maar dat wil niet zeggen dat het symposium, dat dit jaar over water, klimaat en migratie gaat, niet doorgaat. Gisteren begon de online-versie van het symposium dat nog tot en met 29 duurt. Gratis te volgen in een livestream.

Hoe verbeelden films in heden en verleden water, klimaat en migratie? Dat zijn de onderwerpen die aan bod komen op het Orphan Film Symposium. Aan de hand van sprekers en films onderzoekt het symposium hoe water, klimaat en migratie in films worden behandeld. Aan het woord komen maar liefst zestig (!) sprekers, onder wie archiefmedewerkers, wetenschappers, kunstenaars, curatoren, conservatoren en technisch specialisten. Wat deze mensen van overal op de wereld bindt, is dat zij zich bezighouden met het bewaren, bestuderen en vertonen van niet de mainstream maar de ‘verweesde’ audiovisuele media. In presentaties gaan zij aan de hand van filmfragmenten, of vertoningen van volledige films, in op allerlei aspecten van de verbeelding van water, klimaat en migratie in onbekende (amateur)films. De hoeveelheid films in het programma die uit alle delen van de wereld komen, is teveel om hier op te noemen.

In een toelichting wijzen de organisatoren op het belang van deze onderwerpen. Water hebben zij gekozen, omdat dit element essentieel is voor iedere vorm van leven, maar ook om de destructieve, soms zelfs traumatische werking van water. Denk aan overstromingen of juist het tegendeel: waterschaarste. “Samenlevingen zijn gevormd door hun relaties met water”, stellen de organisatoren, waarbij zij Nederland noemen als ‘meest duidelijke en zichtbare voorbeeld’. Maar water heeft ook een esthetische kwaliteit, die door filmmakers – zeker ook Nederlandse, met als meest sprekende voorbeeld Bert Haanstra – bepaald niet over het hoofd werd gezien.

De keuze voor klimaat als onderwerp zal niemand verbazen, omdat het tegengaan van klimaatverandering nu en nog vele decennia waarschijnlijk de grootste uitdaging zal zijn voor de mensheid. He symposium toont de verbeelding van het klimaat en de veranderingen erin in films. Ook stelt het de vraag naar de milieu-impact van visuele archieven. Hoe milieubelastend zijn digitale archieven?

De keuze voor migratie tenslotte zal ook niemand verbazen in een tijd dat miljoenen mensen op de wereld op de vlucht zijn voor vervolging of op zoek naar een menswaardig leven. Welk beeld van migratie rijst er op uit films uit het verleden? Kunnen we er iets van leren?

Orphan Film Symposium: online t/m 29 mei. Alle livestream evenementen (lezingen, presentaties, debatten) zijn gratis te volgen.