Focus: Amsterdam Spanish Film Festival 2023

Het Amsterdam Spanish Film Festival (ASFF) bewijst ook op de negende editie dat er meer interessante Spaanse filmmakers zijn dan Pedro Almodóvar. Te zien zijn ruim tien films die de rijkdom van de Spaanse cinema tonen. En het festival eert de dit jaar overleden regisseur Carlos Saura met de schitterende klassieker Cría cuervos.

Er is in de filmwereld geen gebrek aan gevangenisdrama’s, maar Modelo 77 (Alberto Rodríguez), de openingsfilm van het ASFF, onderscheidt zich door de historische politieke lading. Gebaseerd op feiten voert de film in 1977, twee jaar na het einde van de dictatuur, een jonge accountant op die voor verduistering van omgerekend twaalfhonderd euro twintig jaar (!) de gevangenis in moet.

De absurde straf is een symbool van de meedogenloze repressie in een politieke systeem, waarin de geest van het verdwenen Franco-regime nog rondwaart. Maar dat de tijden veranderen wordt duidelijk als de gevangenen zich organiseren in een collectief, dat in opstand komt tegen de wrede behandeling en strijdt voor de rechten van gevangenen. Het taaie gevecht leidt tot hervorming van het Spaanse gevangenissysteem. Acteur Miguel Herrán, die de advocaat speelt, is bij de vertoning aanwezig. Modelo 77 kreeg zestien (!) nominaties voor de Goya Awards, het Spaanse Gouden Kalf, waarvan hij er vijf verzilverde.

Ook te zien is de documentaire La Singla (Paloma Zapata), over de in 1948 in een krottenwijk in Barcelona doof geboren Roma Antoñita Singla, die in 1965 internationaal naam maakte als Flamenco-danseres. Ze trad op in meer dan dertig Europese landenen veroorzaakte met haar passie en expressie een revolutie in de internationale flamencowereld, maar in Spanje bleef ze tamelijk onbekend. Nog voor haar dertigste stopte Antoñita met dansen. In La Singla gaat Zapata op zoek naar de redenen en spreekt ze onder andere met de iconische en legendarische danseres. Na de vertoning van La Singla treedt het flamencokoor Tiri Tiri op.

Een internationale première is Matar cangrejos (Omar Al Abdul Razzak). De in het begin van de jaren negentig op Tenerife spelende film voert twee kinderen op, die door hun moeder in een hippieachtige sfeer worden opgevoed. Mannen zijn afwezige weglopers in de film, die geen groot drama wil zijn, maar een authentieke en levendige schets geeft van een chaotische, rommelige manier van leven, die zeker voor kinderen schaduwzijdes had, maar ook zijn aantrekkelijke kanten.

Het festival eert de dit jaar op 91-jarige leeftijd overleden Carlos Saura met de vertoning van het in de periode van de Franco-dictatuur spelende Cría cuervos (1976), een van Saura’s beste films. Wie de film ziet, vergeet nooit meer de expressieve ogen van het achtjarige personage Ana, gespeeld door Ana Torent. De film toont hoe bij het kind, dat beide ouders is verloren en door haar tante wordt opgevoed, heden, verleden en fantasie door elkaar lopen. Geraldine Chaplin speelt een geweldige dubbelrol als Ana’s moeder in de herinneringen van de jonge Ana en als de later volwassen Ana. Bij de vertoning zijn Saura’s weduwe Eulalia Ramón en dochter Anna aanwezig voor een gesprek over Saura.

Traditioneel besteedt het festival altijd aandacht aan de lgbtqi+ gemeenschap. Dit jaar doet het dat met een voorpremière van 20.000 especies de abejas, de debuutfilm van Estibaliz Urresola Solaguren. Een als meisje geboren achtjarige voelt zich ongelukkig in die categorie. De jonge transgender stelt haar omgeving, in de eerste plaats haar moeder, voor lastige vragen. Het subtiele drama toont de zoektocht van het kind en de reacties van de omgeving, waarin sommigen getriggerd door de mogelijkheden die het kind laat zien vragen stellen over hun eigen leven en identiteit.

Het festival besluit met En los margènes (Juan Diego Botto), een mozaïekvertelling over drie vrouwen die allen hun huis dreigen te verliezen. Centraal staat een advocaat die de vrouwen helpt. Hij probeert te voorkomen dat een moeder haar huis en de voogdij over haar kind verliest, verdedigt een vrouw die eveneens met haar kinderen uit huis gezet dreigt te worden, en neemt het op voor een vrouw die haar zoon geld heeft geleend voor een winkel, waarna als hij failliet gaat zij haar huis dreigt te worden uitgezet. De advocaat werkt zich drie slagen in de rondte, maar tegen een hardvochtig systeem is het moeilijk vechten.

Tenslotte, goed nieuws voor liefhebbers van de Spaanse cinema: op de volgende editie van het Amsterdam Spanish Film Festival hoeft niet lang te worden gewacht, want het festival verhuist van het najaar naar het voorjaar. De tiende editie vindt al in april 2024 plaats.

Amsterdam Spanish Film Festival | 24 t/m 26 november | Pathé Tuschinski/Lab111/Eye Filmmuseum, Amsterdam