Focus: Op bezoek bij de oosterburen

De wereld een global village? Economisch zeker, maar cultureel valt dat nog wel eens tegen. Ook in de filmcultuur. In Nederland mogen we blij zijn met de vele filmtheaters die films uit alle windstreken vertonen, maar wie zich werkelijk wil verdiepen in andere filmculturen is aangewezen op specifieke festivals. Voor de filmcultuur in Oost- en Zuidoost-Europa is dat het Eastern Neighbours Film Festival dat van 1 t/m 5 november wordt gehouden in Filmhuis Den Haag.

Het vertoont films uit zestien landen, waaronder Slovenië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Servië, Macedonië, Oekraïne en Georgië. Het festival richt zich op het leren kennen van de (film)cultuur in deze landen. Dat is geen overbodige luxe in een tijd waarin vooroordelen voor kennis worden aangezien. Het Eastern Neighbours Film Festival zoekt het in verdieping en niet in geestelijke luiheid. Grote woorden maar daarom niet minder waar.
Het festival opent met My Aunt in Sarajevo van de Zweeds-Bosnische regisseur Goran Kapetanovic. In de tragikomedie bezoekt een in Zweden geboren dochter met haar Bosnische vader, die in 1991 naar Zweden vluchtte, zijn geboortegrond. Het is voor het eerst sinds de oorlog dat de man weer in Bosnië is, waar hij op een oude tante na, die hij vanuit Zweden jarenlang geld stuurde, geen familie meer heeft. Zo heeft de dochter het althans altijd begrepen, maar in Bosnië blijkt het verleden van haar vader net even anders in elkaar te steken. My Aunt in Sarajevo had een zware film over oorlogstrauma’s kunnen zijn, maar Kapetanovic, die in het begin van de jaren negentig zelf de Bosnië-oorlog ontvluchtte, zoekt het in licht-absurdisme en humor. Het leverde hem het Zweedse Gouden Kalf voor Beste Regie op.
Speciale aandacht besteedt het festival aan Roemenië. Te zien is onder andere Breaking News (Lulia Rugina), over een tv-verslaggever die zich na de dood van zijn cameraman over diens dochter ontfermt. De documentaire Cabbage, Patatoes and Other Demons (Serban Georgescu) toont de absurde gevolgen van marktwerking in de landbouw, waar tonnen kool en aardappelen worden vernietigd als het aanbod groter is dan de vraag. Natuurlijk gaat het op het festival ook over grenzen, het favoriete woord van veel politici. Het festival vertoont (korte) films over grenzen tussen landen en grenzen in onszelf.
Speciale gast is actrice Mirjana Karanovic, die in tientallen films speelde, waaronder Emir Kusturica’s When Father Was Away on Bussiness (1985) en de Gouden Beer winnaar Grbavica (Jasmila Zbanic, 2006). Ook zijn er twee masterclasses: een met Kata Weber, coscenarist en producent van het geweldige White God van Kornel Mundruczo, de andere met Bostjan Virc, scenarist en producent van Houston, We Have a Problem!. Die laatste film is een docufictie over een bizarre complottheorie over de Joegoslavische president Tito en de Amerikaanse ruimtevaart. Na afloop een discussie over nepnieuws.

enff.nl