Lichting 2017: Filmacademie

Boys don’t cry, but gentlemen do

Deze week zijn de afstudeerfilms van de Filmacademie te zien tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival in het EYE. Ze blinken niet uit in hun originaliteit, maar zijn door hun gevoeligheid de moeite waard.

Door Laura van Zuylen

Stille wateren, diepe gronden. De lichting studenten die deze zomer afstudeert aan de Nederlandse Filmacademie verdiept zich in zwijgzame mannen. In het adequate, maar weinig verrassende coming-of-age-drama SIRENE (Zara Dwinger) bijvoorbeeld, dat zowel de AVROTROS Scenario Prijs als de KNF persprijs in de wacht sleepte. Of in het goedbedoelde The Boys Next Door, waarin documentairemaakster Bobbie Fay Brandsen zelfs met ze in een woongroep gaat wonen. Brandsen slaat de gevluchte vrouwen over en stort zich op de mannen uit Syrië, Senegal en Eritrea. Tot haar teleurstelling delen die liever niets.

De mannen uit documentaire De nieuwe man worstelen met hun eigen geslotenheid. "Ik ben als een lege tube tandpasta," vertelt regisseur Arjen Sinnighe Damsté voorafgaand aan de vertoning. "Als je hard perst, komt er misschien iets uit." Ondanks dat in zijn film enkel mannen voorkomen, bouwt hij voort op feministisch gedachtegoed. Hij onderzoekt masculiniteit niet via afgezaagd machogemekker, maar maakt van kwetsbaarheid iets waar elk mens behoefte aan heeft. Boys don’t cry; but gentlemen do. Mannen willen best praten, maar weten simpelweg niet hoe.

In Huidzeer toont regisseur Jos van Meerveld desastreuze gevolgen van een gebrek aan aandacht. De absurdistische fictiefilm laat zien hoe een man (magnifiek gespeeld door een pipse Mike Reus) verpietert door de eenzaamheid. Hij verliest zijn huid door een tekort aan aanraking. Via deze weg lukt het Van Meerveld op een originele manier iets te zeggen over de uitgekauwde hipsterkritiek op deze tijd van gebrek aan fysiek contact. Waar het Van Meerveld in Huidzeer lukt om droge komedie en drama te verenigen, verslikt hij zich in zijn andere fictiefilm, Ons Aller Onkruid. De mozaïekvertelling, gebaseerd op waargebeurde gruwelverhalen, is vlees noch vis. Hij mist de humor voor een droge komedie en houdt je te veel op afstand om een emotionele band met de personages op te bouwen.

Huidzeer

Ruwe bolster, blanke pit. Dat zien we in Kristians Prelude van Winand Derks van de Ven. In het gevoelige portret van een van de leden uit zijn eigen band, staat een jonge rocker aan het begin van zijn carrière, als hij hoort dat hij moet vechten tegen een hersentumor. Zijn lange haar valt uit. Liever maken hij en zijn vrienden er grappen over, dan dat ze praten over de toesnellende dood. Door de gewiekste montage wordt de toeschouwer net als Kristian heen en weer geslingerd in een Villa Volta van ziekenhuiskamers en rockconcerten.

Angst tekent de wereld van messenwerper-assistent Lola (Hannah Boer) in de fictiefilm Zalig zijn de Onwetenden (Muck van Empel). Zij kijkt de dood voor haar beroep dagelijks in de ogen, maar voor terroristische aanslagen wil ze haar blik koste wat kost afwenden. Liever ontkent ze het bestaan van terreur, ook al beukt die van alle kanten op het zeil van haar circustent. Jammer genoeg is de symboliek zo opzichtig, dat Van Empels boodschap van je afglijdt.

Daar tegenover staat Bloed kruipt (Laras Reinstar), de sterkste fictiefilm van deze lichting. Bokser Kim (krachtige rol van Milou van Duijnhoven) is een vrouw van weinig woorden. Ze heeft zichzelf ingedekt met spiermassa om haar emoties te verdoezelen. Ze doet denken aan de opgepompte ‘Black’ uit de recente Oscarwinnaar Moonlight (Barry Jenkins, 2016), maar doordat ze een vrouw is, onderzoekt de film impliciet de grenzen van gender. Reinstar vertrouwt op de intelligentie van de kijker. Hij legt weinig uit, maar geeft je genoeg aanknopingspunten om over Kim door te denken. Dat poogt Aimée (Daan Groot) eveneens, maar deze film slaat de plank helaas mis. De winnaar van de Topkapi Films Fictieprijs, neemt seks zonder liefde als onderwerp. Maar zo rijk als de binnenwereld van bokser Kim is, zo vlak is die van deze studente, die na een ruzie met haar moeder een carrière als escort begint.

Bloed kruipt

Ook de winnaar van de VPRO Documentaireprijs is opmerkelijk. Een Onvergetelijk Afscheid (Cláudio de Oliveira Marques) start met een veelbelovend openingsshot, dat het publiek ijzingwekkend lang dwingt over de rand van een balkon te kijken. 11 hoog. Hier is de dode hoofdpersoon van deze film vanaf gesprongen. Het was de beste vriendin van de filmmaker zelf en via deze film probeert hij te begrijpen wat haar tot zelfmoord dreef. Hij interviewt drie mensen die met zelfdoding te maken hebben (gehad). Ironisch genoeg zijn zijn eigen bespiegelingen, die we horen in voice-over, het meest aangrijpend; zijn personages lijken arbitrair gekozen.

Met dat probleem kampt ook de documentaire Searching for Aliens van Eva Julia Manneke, die diverse mannen volgt die onderzoek doen naar buitenaards leven. Toch lukt het Manneke enigszins om er haar voordeel mee te doen: rapper Lange Frans speelt een glansrol tussen de stoffige wetenschappers. De film schiet inhoudelijk tekort, maar vindt visueel met mistige landschappen en een krachtig sound design noemenswaardige oplossingen om de talking heads te onderbreken.

Dinsdag 27 juni t/m zaterdag 1 juli worden de afstudeerfilms getoond tijdens het Keep an Eye Filmacademie Festival in EYE. Daarnaast interviewt de Filmkrant deze zomer enkele van de makers.