Focus: Onbekende Russen
Aelita
Sovjetkunst wordt vaak geassocieerd met films, foto’s en schilderijen van gespierd lachende arbeiders en boeren, want in de socialistische heilstaat was het altijd feest. Maar voordat het sociaal-realisme in 1932 tot de enige ware kunststijl werd uitgeroepen, was de Sovjet-Unie op kunstgebied misschien wel het interessantste land ter wereld.
Zeker: in Parijs gebeurden ook interessante dingen, maar in de Sovjet-Unie borrelde en bruiste het na de revolutie nog meer. Kunstenaars experimenteerden er op los. Hoe inspirerend de eerste periode na de revolutie was, is tot 27 november te zien in het Joods Historisch Museum in Amsterdam. Onder de titel De macht van foto’s en films in de vroege Sovjet-Unie zijn foto’s, films en filmaffiches te zien van de avant-garde. Filmliefhebbers kunnen hun hart ophalen aan het twaalf films tellende filmprogramma. Dat bevat klassiekers als Eisensteins Potemkin en Poedovkins Moeder, maar ook films die zelden of nooit te zien zijn. Alle films worden vertoond in een vast weekschema, zodat wie alles wil zien zich een week in het museum moet opsluiten. Elke maandag zijn bekende klassiekers, waaronder uiteraard Potemkin, te zien. Dinsdags staan naast klassiekers de onbekende films Het huis aan de Troebnajastraat (Boris Barnet, 1928) en de Gogolverfilming De mantel (Grigori Kozintsev, 1926) op het programma. Woensdag kunnen we kijken naar onder meer Het zout van Svanetië (Michail Kalatozov, 1930) en Aelita (Jakov Protanazov, 1927). Donderdags trekken we tijd uit voor onder andere Toerksib (Victor Toerin, 1929) en Storm over Azië (Poedovkin, 1928). Op vrijdagen kunnen we onder meer naar Volgens de wet (Lev Koelejov, 1926). Op zaterdag en zondag staan films op het programma die eerder in de week te zien waren, zodat we dan naar huis mogen. Het revolutionaire enthousiasme in veel films roept gemengde gevoelens op: ontroerend hoe deze filmmakers geloofden in de revolutie en een bijdrage wilden leveren aan een betere wereld, maar tragisch dat zij uiteindelijk werden misbruikt door een wreed politiek systeem en een gruweldictator.