Focus: Russische roulette in Bosnië

Hoe gaat het met onze verre buren in Oost- en Zuidoost-Europa die geen lid zijn van de Europese Unie? Het Eastern Neighbours Film Festival, dat van 4 t/m 14 november in Den Haag wordt gehouden, met als centrale festivallocatie Filmhuis Den Haag, vergroot met veertig korte films, speelfilms, documentaires en animaties onze kennis over deze landen.

Het festival opent met het op ware gebeurtenissen gebaseerde Servische drama No One’s Child (Vuk Rsumovic). In 1988 wordt daar in de bergen een verwilderde jongen gevonden. Hij wordt opgevangen in een weeshuis in Belgrado maar vier jaar later teruggestuurd naar het door oorlog verscheurde Bosnië. Ook te zien is One Day in Sarajevo, een cine-essay van filmmaker Jasmila Zbanic (in 2006 Gouden Beerwinnaar in Berlijn met Grbavica) over de verschillende opvattingen over de aanslag in 1914 in Sarajevo op de Oostenrijks-Hongaarse kroonprins Franz Ferdinand. Voor Servische nationalisten is de dader Gavrilo Princip nog steeds een held omdat hij het Oostenrijkse imperialisme te lijf ging. Voor anderen is hij een radicaal warhoofd dat met zijn daad het startschot voor de Eerste Wereldoorlog gaf. Het themaprogramma Tussen Retoriek en Werkelijkheid onderzoekt met vier films en een debat hoe Bosnië-Herzegovina er twintig jaar na het vredesverdrag van Dayton voor staat. Zijn de verwachtingen uitgekomen? Economisch in elk geval niet. Zo toont de korte film Shopping (Alen Drljevic) de kloof tussen de welvaart die supermarkten uitstralen en de alledaagse werkelijkheid van de meeste Bosnische inwoners. Maar ook etnisch is harmonie nog ver weg. In de tragikomedie Fuse (Pjer Zalica) moeten de roddelende en etnische verdeelde inwoners van een Bosnisch stadje plotseling een voorbeeldige democratische gemeenschap worden omdat de Amerikaanse president op bezoek wil komen. De documentaire Diagnoses S.B.H. (Enes Zlatar) onderzoekt de relatie tussen taal en identiteit. Wat betekent het dat de meeste Bosnische muzikanten in het Engels en niet in hun moedertaal zingen? En natuurlijk ontbreekt de grimmige absurdistische Balkanhumor niet op het festival. In de korte film Paycheck (Alen Drljevic) wedden mensen op de levens van motorrijders, die vrijwillig door een mijnenveld rijden, een overblijfsel van de Bosnië-oorlog. Ook Bosnië heeft zijn Russische roulette. Een selectie van het festival is te zien in ’t Hoogt, de Balie en EYE.

Jos van der Burg

enff.nl