Boeken: Børge Ring

Animator Børge Ring werkte jarenlang bij de studio van Marten Toonder en won daarna een Oscar voor Anna & Bella. Zijn autobiografie verscheen eerst in het Deens maar is nu vertaald.

‘Ik ben als het ware de Søren Lerby van de Nederlandse animatiefilm. Søren scoorde doelpunten voor Ajax — ik scoorde awards voor de Nederlandse film.’ Aldus animator Børge Ring in het nawoord van zijn autobiografie die als ondertitel Een weergaloos leven in muziek en tekenfilm heeft. De in Denemarken geboren Ring woont sinds 1952 in Nederland, waar hij ruim twintig jaar bij de studio van Marten Toonder werkte, waarna hij voor zichzelf begon. Voor Anna & Bella, zijn bekendste film, won hij in 1986 een Oscar. Eerder kreeg zijn Oh My Darling (1978) al een Oscarnominatie. Ring (1921) schreef zijn memoires in 2009, en een jaar later verschenen ze in Denemarken in boekvorm. Van dat boek is nu een Nederlandse vertaling gemaakt, voorzien van nieuw voor- en nawoord en inleiding van zijn dochter Anne-Mieke. Tegelijkertijd kwam De kunst van Børge Ring uit, een mooi bladerboek vol schetsen, tekeningen, storyboards en foto’s. De uitgebreide filmografie (en de discografie) uit dit ‘artboek’ had ook een plaats verdiend in de autobiografie maar ontbreekt daar jammerlijk.

Børge Rings autobiografie is vooral een aaneenschakeling van associatieve anekdotes. Ruwweg volgen ze een chronologische lijn, maar heel dwingend is die niet. Dat is soms wat vermoeiend, maar gelukkig zijn de meeste anekdotes met een vlotte pen opgeschreven waardoor het geen straf is het 280 pagina’s tellende boek uit te lezen.

Bas en potlood
Voordat Ring besloot zijn droom om animator te worden na te jagen, was hij in de jaren veertig contrabassist (en soms gitarist) bij een aantal Deense jazzorkesten en groepen — onder meer bij de ook internationaal vermaarde jazzviolist Svend Asmussen. Maar sinds hij als jongetje talloze tekenfilms zag in de bioscoop waar zijn zus pianospeelde, wilde hij eigenlijk maar één ding: zelf ook tekenfilms maken. Dus verruilde hij zijn bas voor het potlood, al bleef hij al die tijd ook muzikant.

In 1947 begon hij met vrienden een animatiestudio, maar toen die door rigoureuze bezuinigingen werd getroffen trok hij naar Nederland, om er nooit meer weg te gaan. In 1952 ging hij werken bij de Toonder Studio’s, die onder meer commercials, opdrachtfilms en korte animaties maakten. Toen dat na 21 jaar geestdodend werd, lonkte het freelance bestaan. Sinds 1973 maakte Ring niet alleen zijn eigen films maar verhuurde hij zijn diensten soms tijdelijk aan de Britse animator Richard Williams (vooral bekend van het animatiegedeelte van Who Framed Roger Rabbit?), tekende hij mee aan een stuk of vijf Franse animatiefilms rond Asterix en Obelix, had hij een aandeel in Marten Toonders lange animatiefilm Als je begrijpt wat ik bedoel (1983) en verzorgde hij de geanimeerde precreditsequentie van The Curse of the Pink Panther (1983). Om in zijn levensonderhoud te voorzien tekende hij ook strips, onder andere voor de Nederlandse Donald Duck.

In zijn biografie steekt Ring zijn bewondering voor de animatiekunsten van de Walt Disney Studio niet onder stoelen of banken. Zo beschrijft hij in mooie bewoordingen zijn kennismaking en vriendschap met David Hand, de regisseur van Disneys eerste avondvullende animatie Sneeuwwitje en de zeven dwergen (1937). Ring eert wel meer helden, zowel uit de animatiewereld als jazzmusici. Die gedeeltes leveren de beste stukken uit het boek op. Zijn enthousiasme voor allerlei kunstvormen werkt aanstekelijk. Zijn ironische maar tegelijkertijd vileine afrekening met Cilia van Dijk, de producent van Anna & Bella, is ook leuk om te lezen. Haar man, animator Gerrit van Dijk, wordt door Ring omschreven als ‘klein en opdringerig’. Niet alleen beknibbelde Cilia op van alles, maar ‘Ze had geen idee wat er bij een professionele tekenfilm komt kijken’. Auw, die kan de weduwe van Gerrit van Dijk in haar zak steken.

Børge Ring Een weergaloos leven in muziek en tekenfilm | Uit het Deens vertaald door Nanny Roed Lauridsen en Geri de Boer | 2015, Personalia | 288 pagina’s | €19,95

De kunst van Børge Ring | Tekst en samen­stelling Jan-Willem de Vries | 2015, Personalia | 64 pagina’s | €24,95