PUPS

Pups is een film over zinloos geweld. Over hoe twee scholieren een bank overvallen. En over hoe het zover heeft kunnen komen. En daar heeft de film een ergerlijk simplistisch antwoord op.

Het is verleidelijk om te denken dat ze gelijk hebben, de twee jeugdige hoofdpersonen uit Pups, die menen dat ze alles wat ze weten hebben geleerd uit de filmhistorie. Je zou er cynisch aan toe kunnen voegen dat ze wel een wat eenzijdig beeld van die geschiedenis hebben, want de titels waarnaar ze voortdurend verwijzen, duiken steeds maar weer op in de top zoveel van gewelddadige films: Bonnie and Clyde, Dog day afternoon en Taxi driver.
Pups is koren op de molen van diegenen die menen dat film in het bijzonder en populaire cultuur in het algemeen de jeugd corrumperen. Een misvatting die al zo oud is als Athene, want dát werd de wijsgeer Socrates al aangewreven. Terwijl hij zijn jonge studenten juist zelfstandig leerde denken en oordelen. Daar ontbreekt het bij de zedenprekers van de filmgeschiedenis nogal eens aan, het vertrouwen dat (jeugdige) toeschouwers ook zelf kunnen nadenken. Of, om ook maar even moralistisch te zijn, de noodzaak om ze dat te leren, in plaats van ze overal maar voor te willen beschermen.

Boerenslim
Pups is een nare belerende film over de vraag wat er gebeurt als twee schoolkinderen het geladen pistool van een van hun ouders vinden. Dat moet wel fout gaan. En niet zomaar omdat die kinderen bij wijze van geëscaleerd spelletje een beetje uit schieten gaan (wat op zich al erg genoeg is), maar omdat ze, zoals ze steeds maar weer beklemtonen, uit al die films die ze hebben gezien nou eenmaal de indruk hebben gekregen dat bankovervallen, gijzelingen of shoot-outs ‘cool’ zijn. Gangsters zijn stoer en krijgen altijd hun zin. Dat willen de meeste kinderen ook wel. En de kinderen in Pups zijn volgens de makers misschien dom, naïef, verwaarloosd en makkelijk beïnvloedbaar, maar ze zijn nog altijd zo boerenslim om een vals smoesje bij de hand te hebben om niet verantwoordelijk te hoeven zijn voor hun eigen daden.
Dat komt omdat scenarioschrijver, regisseur en co-producent Ash (achter dit Pokémon-pseudoniem verschuilt zich de in 1964 in Londen geboren Ashley Baron Cohen die in 1995 debuteerde met Bang!) ze ook helemaal niet verantwoordelijk wíl laten zijn. Hij is boos op hun ouders, de zelfzuchtige, consumptiegerichte carrièremakers die hun kinderen verjaardag na verjaardag voorzien van speelgoedpistolen en op afstand bestuurbare nepraketten. Er zitten flashbacks in de film die bestaan uit authentieke videopnamen van een kinderpartijtje van hoofdrolspeler Cameron van Hoy (Stevie) die wordt overladen met pakjes en taart en alleen nog maar kan verzuchten: "Ik ben moe." Schrijnend en waar, maar op een akelige manier geëxploiteerd.

De drie V’s
Pups heeft inmiddels de naam gekregen van ‘dé film over het Littleton-drama’, maar hij werd in feite al gemaakt voordat Dylan Klebold en Eric Harris op de Amerikaanse Columbine Highschool een voorraadje vuurwapens op hun klasgenoten leegschoten. Doordat in de Verenigde Staten geen enkele distributeur er zijn vingers aan durfde te branden (je zou er eens door op een idee komen) bleef hij lang genoeg op de plank liggen om een controversiële reputatie op te bouwen. Daarom is het des te schrijnender dat de enige motieven die Pups aandraagt voor de bankoverval en gijzeling die Stevie en zijn vriendinnetje plegen de drie V’s zijn van Verwaarlozing (zelfs de door Burt Reynolds vaderlijk neergezette FBI-onderhandelaar heeft geen tijd voor zijn eigen kinderen), Verveling en Voorhanden-zijn.
Want nee, de ouders van die kinderen zijn er nooit. Waardoor ze ongestraft van de tranquillizers van moeder kunnen snoepen, haar pornofilms bekijken ("Wat een gekke aerobics doen ze daar"), een beetje in haar kasten kunnen snuffelen en: ‘Hé, mijn moeder heeft ook een pistool’. Hoe moeilijk te begrijpen ook, bij de daders van Littleton lagen er toch ook nog wat andere, psychologische motieven aan hun ‘wanhoopsdaad’ ten grondslag.
Het thema van de uit de hand gelopen verveling is, zonder in psychologische excuses te vervallen, maar met net iets meer respect voor de mentale gesteldheid van zijn personages, in Rafael Zielinski’s Fun (1994, hier alleen op het Filmfestival Rotterdam of de televisie te zien geweest) trouwens al eens veel schrijnender, humoristischer en prangender uitgewerkt, allemaal zaken die Pups mist.
Potsierlijk is bovendien hoe voormalig Rolling Stone-journalist en huidig MTV-interviewer Kurt Loder nog even de show komt stelen als de kinderen een optreden op televisie eisen. De macht van de media. Bestaan is waargenomen worden. Jaja. Het grote zwartepieten is nog niet afgelopen.
Het is behoorlijk intrigerend hoe voortvarend Pups van alle nuances die je in een film over zinloos geweld zou verwachten en verlangen open deuren weet te maken. Beng, daar wordt er weer een ingeknald. Of neergeknald. Want regisseur Ash weet ook wanneer je je toeschouwer met een traan van hun opgekropte emoties moet bevrijden. Zoveel films heeft hij vast wel gezien.

Dana Linssen