World Wide Angle (NL) – 26 september 2013
Karakterkwestie
De Australische filmcriticus Adrian Martin becommentarieert opvallende discussies en tendensen rond filmmakers.
Door Adrian Martin
Als verstoktefan van Breaking Bad —gespannen afwachtend om te zien wie de laatste afleveringen wel en niet overleeft — voelde ik me aangetrokken door een recent ‘opiniestuk’ in The New York Times (23 augustus), geschreven door de belegerde Skyler White zelf: de actrice Anna Gunn, die we vijf seizoenen en zes jaar lang zoveel hebben zien lijden. (Hoewel, in de fictiewereld van de serie, er pas één jaar vol actie is verstreken!)
Onder de kop ‘Ik worstel met een karakterkwestie’, gaat Gunn in op de kwestie dat haar personage — en ook, onthutsend genoeg, haar echte zelf — het doelwit waren van enorme online ‘haatcampagnes’. Maar wat valt er te haten aan Skyler White? Haar echtgenoot Walter (Bryan Cranston) is duidelijk de grote schurk — of, zoals wij critici graag zeggen, de antiheld — van Breaking Bad. Hij is het die loog, vermoordde, verraadde en bijna iedereen die voorbijkwam manipuleerde — voor z’n eigen rijkelijk ambigue motieven, hoewel die misschien niet allemaal toegankelijk waren voor z’n eigen bewustzijn.
Precies dat is het krachtige, feministische punt dat Gunn maakt: precies omdat Walter een man is, verexcuseren ze en koesteren miljoenen fans sympathie voor hem; Terwijl Skyler veroordeeld wordt als ‘irritante bitchy echtgenote’. Haar conclusie: ‘Uiteindelijk wordt zij niet volgens de dezelfde criteria beoordeeld als Walter.’
Ze heeft gelijk; dit misdadig soort genderonrecht vindt elke dag plaats. Maar ik was in het stuk vooral erg geïntrigeerd door Gunns beschrijving van Skylers personage, haar daden en haar positie in het algehele morele (of amorele) landschap van het epische drama van Breaking Bad.
Voor de actrice is Skyler ‘het enige personage dat consistent weerstand biedt aan Walter en hem met z’n leugens confronteert’. Ze ‘probeert Walter te stoppen’, ‘is woedend over het geweld en de destructie’ en ‘walgt van het geld’. Waar Walter de protagonist is, is zij de antagonist.
Dit rijmt niet helemaal met mijn eigen herinneringen aan Skyler. Zeker, ze beleefde een paar heerlijke momenten waarop ze wraak nam op Walter — zeker in de onsterfelijke I.F.T.-episode in seizoen 3, waarvan de titel slaat op haar trotse verkondiging van opstandige ontrouw: ‘I Fucked Ted’. En Gunn heeft gelijk voor zover Skyler zelden ‘zomaar in een hoek instort of wanhopig in haar handen wrijft’.
Maar: Skyler leefde wel degelijk in ontkenning, willens en wetens hield ze zich lange tijd blind en ging ze haar ergste vermoedens over wie haar man echt was en wat hij deed uit de weg; ze wilde zijn leugens geloven. En, in een later stadium, voelde ze genoeg wanhoop om te proberen zichzelf te verdrinken in het zwembad in de achtertuin.
Toen herstelde ze zich, en speelde ze niet langer het slachtoffer. Dat is waar Skyler Walters gelijke en medeplichtige werd: door het drugsgeld te verwerken en te verbergen en een façade op te trekken om de politie weg te houden, en zo werd ze onderdeel van de campagne van leugens en bedrog, ten behoeve van de rest van het gezin.
Breaking Bad hangt helemaal op die fantastische ethische kwestie: welke daden — doet er niet toe hoe verschrikkelijk — worden denkbaar, draagbaar, zelfs ‘no big deal’? Walter heeft een slepend probleem met het accepteren van het idee dat hij misschien zijn partner-in-crime (en ex-student) Jesse (Aaron Paul) moet vermoorden. Maar Skyler overtuigde zichzelf van die noodzaak zelfs voordat Walter dat doet.
Gunn bevindt zich een beetje op een dwaalspoor als ze zich afvraagt: ‘Zou het zo kunnen zijn dat ze een vrouw die niet in stilte lijdt’ en niet ‘naast haar man wil blijven staan’ eigenlijk niet uit kunnen staan? Dat ze haar verachten omdat ze ‘geen stap terug wil zetten of omdat ze niet wil opgeven?’ De actrice geeft nogal schaapachtig toe dat Skyler ‘op haar eigen manier moreel gecompromitteerd’ is. Maar het is juist dat morele compromis — niet de fantasie van rechtschapenheid — die haar, op een reële manier, ‘Walters gelijke’ maakt, en tot een fascinerend, dwingend personage.
Nicolas Ray had dat beter door: hij vertelde zijn studenten ooit dat ‘de held net zo doorgedraaid moet zijn als jij en ik zodat we ons met hem kunnen identificeren’. Of, wat dat betreft, met haar.