World Wide Angle – 14 juni 2016

De Australische filmcriticus Adrian Martin schuimt voor de Filmkrant het wereldwijde web af. Als correspondent becommentarieert hij opvallende discussies en tendensen rond films en filmmakers, in webzines, weblogs etc. Aflevering 6: Enthousiastelingen en tegenstanders.

Hierbij een kwestie die nooit zal worden opgelost: is het beter om over films te schrijven waarvan je houdt, of die je haat? De kwestie wordt nog wat gecompliceerder door de opvattingen van lezers die soms in strijd zijn met die van critici. Een schrijver kan uit pure liefde voor een film een stuk maken, en dan kan hij te horen krijgen dat het plat is, en oninteressant — vol stekelige, slechte gevoelens zou hij veel beter schrijven! En vice versa.
In de geschiedenis van de filmkritiek staat dit bekend als het eeuwige debat tussen ‘enthousiastelingen’ en ’tegenstanders’. Bepaalde tijdschriften hebben in specifieke tijden de principes van de enthousiastelingen toegepast, zoals Cahiers du Cinéma in de jaren vijftig: je zou alleen lange stukken moeten schrijven over films waarvan je houdt. Maar in de dagelijkse praktijk van de filmkritiek is dat een onmogelijk ideaal. Op andere momenten wordt het enthousiasme-principe onder de voet gelopen door een behoefte aan verhitte polemieken — je uitspreken tegen een overschatte film of regisseur. Dat is het moment waarop de tegenspraak — tegen de gevestigde opinie in gaan — zich in al zijn gewelddadige glorie openbaart.
Het internet heeft een nieuwe polarisatie tussen enthousiastelingen en tegenstanders tot stand gebracht. Soms lijkt er weinig tussen deze twee extremen te bestaan. Maar laten we eens kijken naar een paar levendige en waardevolle uitingen van filmliefde en filmhaat op het net. Laten we beginnen met de mysterieuze Charles de Zohiloff in Frankrijk, een fotograaf (zijn opzettelijk eenvoudige snapshots van mensen in de Parijse metro zijn hypnotiserend) die behoorlijk zijn gal spuugt over films en filmmakers op zijn blog ‘Kühe in halbtrauer’ (zohiloff.typepad.com/kuhe_in_halbtrauer/).
Over het speelfilmdebuut all is forgiven (2007) van Mia Hansen-Love, ex-critica van Cahiers du Cinéma, en de verwantschap van haar film met Philippe Garrels j’entends plus la guitare (1991), zegt hij op 26 september 2007: "De ‘revisionistische’ Mia Hansen-Love heeft de j’entends plus la guitare voor onze tijd gemaakt, de Sarkoziaanse j’entends plus la guitare, de remake zo niet het plagiaat van Garrels film… het is de familieversie, de versie voor iedereen, de toeristische of Walt Disney-versie — in ’t kort, de cinema die wij verdienen."
Een andere foto-artiest, Kimberly Lindbergs in Amerika, laat een compleet ander geluid horen op haar voortreffelijke site ‘Cinebeats’ (cinebeats.blogsome.com/), waarin ‘one woman’s love affair with 60s & 70s era cinema’ wordt geboekstaafd. Op 12 februari 2008 bevat haar lijstje ‘favoriete dvd’s van 2007′ gepassioneerde waarderingen voor de Japanse horrorfilms legends of the poisonous seductress # 1 (1968) en horrors of malformed men (1969), plus de Britse ‘Free Cinema’-collectie, plus muriel (1963) van Alain Resnais. De reeks is exemplarisch!
Een incidentele gast in de ‘Comments’-sectie van Dan Sallits blog ‘Thanks for the use of the hall’ (panix.com/~sallitt/blog/) is de fantastische Spaanse criticus Miguel Marías. Reagerend op een discussie over recente Spaanse films (4 december 2007), kwam Marías met een vurig tegengestelde opinie met betrekking tot de ‘Bressoniaanse manie’ in de hedendaagse minimalistische cinema: "Pseudo-Bressonisme’ brengt de toekomst van veel nieuwe jonge filmmakers in gevaar… Een menigte kleine Bressons te moeten aanschouwen is een nachtmerrie. Het is makkelijk om een gebrek aan expressiviteit op te voeren als een uiting van strengheid, het onvermogen om acteurs (of acterende studenten, of vrienden) te regisseren als ingetogenheid, een gebrek aan gevoel voor de karakters als ‘anti-melodramatisme’, tonale breuken als ‘middelen om afstand te bewaren’… Ik wantrouw elke film die incoherentie door laat gaan voor ‘een commentaar op de zinloze wanhoop van de wereld’ of ‘de nietigheid van het bestaan’, hetgeen misschien heel transcendentaal klinkt, maar zo conventioneel is als ‘boy meets girl’ (en waarschijnlijk minder plezierig)".

Adrian Martin | vertaling Belinda van de Graaf