Het nieuwe kijken #65

Ik ken een paar Denen die proberen om een marktplaats te creëren voor nieuwsbeelden gemaakt door gewone burgers. Een alternatieve Getty Images, Hollandse Hoogte of Reuters, met materiaal dat niet gemaakt is door professionals maar door gewone mensen op straat. Ik vind het een behoorlijk slim idee.

Denk maar aan grote nieuwsgebeurtenissen zoals de brand in de Notre Dame. Meestal is het eerste beeld dat je ziet, in het eerste uur van berichtgeving, afkomstig van zomaar een voorbijganger die filmde of fotografeerde met zijn telefoon. Vaak door de nieuwsredactie gevonden op Twitter of een ander sociaal medium. Gewoonlijk wordt de maker van het beeld voor dit gebruik niet betaald. Met IndieFrame, de startup van Lars Brask en Cecilia Valsted, kun je je eigen nieuwsbeelden uploaden en vervolgens betaald krijgen als media besluiten het te gebruiken. Hun online database staat vol beelden van demonstraties, naast reisbureauwaardige foto’s van bruggen, kathedralen en fotogenieke mensen, geschoten in alle uithoeken van de wereld.

Cecilia en Lars kwamen op het idee voor hun onderneming toen ze werkten aan een documentaire: Burma VJ. VJ staat hier voor ‘video journalist’. Deze documentaire van regisseur Anders Østergaard uit 2008 draait om de volksopstand in Myanmar. De film bestaat uit beelden die stiekem door inwoners zijn gemaakt en vervolgens over de grens gesmokkeld. In een land zonder persvrijheid is een burger met een camera een wapen. Meerdere internationale nieuwszenders zonden de video’s van opstandige monniken uit, met politieke druk van wereldleiders op het regime als gevolg. Het dappere werk van burgerjournalisten versnelde zo de omwentelingen in het gesloten land. Dat is de mooie kant van het verhaal. De lelijke kant is dat betrouwbaarheid van zulke bronnen zonder onafhankelijke journalisten op de grond ontzettend moeilijk te verifiëren is. Dezelfde monniken die in 2008 vochten voor democratie in Myanmar kunnen nu betrokken zijn bij het terroriseren van de Rohingya moslimminderheid. Nieuwsbeelden kun je in scène zetten en op talloze manieren manipuleren om een versie van de waarheid op te dienen die jou goed uitkomt. Hoe filter je nepnieuws en manipulatief beeld eruit? Dat is de allergrootste uitdaging voor IndieFrame.